İç savaşa doğru sürük- lenmekte olan Ukrayna’da çatışmaların durması ve taraflar arasında bir uzlaşma sağlanması için umutlar şimdi, bir Türk diplomatının başında bulunduğu uluslararası bir komisyonda...
Avrupa İşbirliği ve Güvenlik Teşkilatı (AGİT) tarafından görevlendirilen emekli Büyükelçi Ertuğrul Apakan’ın yönetimindeki Ukrayna Özel Gözleme Misyonu, Cenevre’de geçen hafta ABD, Rusya, AB ve Ukrayna’nın vardığı anlaşmayı uygulamak için işe başlamış bulunuyor.
Cenevre’deki mutabakat, her şeyden önce “illegal silahlı gruplar”ın silahları bırakmasını, kamu binalarının işgaline son vermesini ve tutukluların serbest bırakılmasını öngörüyor. İlk aşamada bu sağlanırsa bu kez Kiev’deki yönetim ile Doğu Ukrayna’da başkaldıran Rus kökenli ayrılıkçılar arasında bir uzlaşmanın yolu açılabilecek.
Apakan’ın yönetimindeki Özel AGİT biriminin görevi, işte bu sürecin başarıya ulaşmasını sağlamaktır.
Gerçekten çok zor bir misyon.
***
Daha Cenevre anlaşmasının mürekkebi kurumadan, taraflar arasında ciddi sürtüşmeler çıktı. Doğu bölgesindeki ayrılıkçılar Kiev’de hükümet istifa etmeden işgallere son vermeyeceklerini, silahları bırakmayacaklarını açıkladılar. Slavianski kentinde 3 kişinin ölümü ile sonuçlanan çarpışmalardan sonra, ayrılıkçılar ve ardından Rusya bunun “faşist” gruplar tarafından yapıldığını, Kiev’in de bunlara göz yumduğunu öne sürdüler. Hükümet ise Rusya’yı ayrılıkçıların arkasında yer almakla suçluyor...
Böyle bir ortamda Ertuğrul Apakan Kiev’de, bazı yardımcıları da Slavianski dahil, Doğu bölgesinde gerçek durumu öğrenmeye çalışıyorlar.
İlk etapta görevin en zor yanı, kuşkusuz Cenevre’de öngörüldüğü şekilde silahların susmasını ve “illegal” eylemlere son verilmesini sağlamaktır. AGİT misyonu tespitlerini bir raporla bildirecek, bu arada tarafları uzlaştırmaya yönelik “kolaylaştırıcı” bir rol oynayacaktır.
***
Türkiye açısından öylesine önemli bir misyonun başına bir Türk diplomatının getirilmesi, sevindirici bir olay.
Geçen yıl böyle bir sevinci bir başka Türk diplomatının başında bulunduğu bir uluslararası örgüt büyük bir başarı kazandığında yaşamıştık. Hatırlanacağı gibi, Büyükelçi Ahmet Üzümcü’nün yönettiği Kimyasal Silahları Yasaklama Örgütü (OPCW), Suriye’deki kimyasal silahların yok edilmesine ilişkin anlaşmayı sağladığı için Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüş, ödülü de bu teşkilat adına bizzat diplomatımız almıştı.
Daha önce Dışişleri müsteşarı ve son olarak da BM’deki Türkiye temsilcisi olarak görev yapan 67 yaşındaki Apakan, Ukrayna Özel Misyonu’nun oluşturulması söz konusu olunca Ankara tarafından aday olarak gösterildi ve güçlü rakipler arasında başkanlığa seçildi.
Şu anda Özel Misyon’da 40 ülkeden 100 gözlemci görev yapıyor. Yakında bu sayı 300’e çıkacak.
Türk diplomatları dünya siyasetine hâkim olan iki önemli konuda -Suriye’de Ahmet Üzümcü, Ukrayna’da da Ertuğrul Apakan- varlık gösteriyorlar...
