Kira beyannamesi verirken dikkat!
Geçtiğimiz haftalarda yayınlanan Vergi Rehberi okurlarımızdan yoğun ilgi gördü. Özellikle kira geliri ve ücret gelirleri konusunda soru yağmuruna tutulduk. Okurlarımızdan gelen istek üzerine rehberimizi, bu gelir unsurlarına ağırlık vererek ve bazı düzenlemeler yaparak yeniden yayınlamanın yararlı olacağını düşündük. Konuyla ilgili olarak okurlarımızdan gelen soruları sayfa olanaklarının elverdiği ölçüde cevaplayacağız.
Bu yazımızda, kimlerin kira gelirini beyan edeceği, konut kira geliri beyanında istisna uygulaması, hem konut hem işyeri kira geliri elde edenlerin durumu, kira gelirlerinin beyanı ile ilgili merak ettiğiniz birçok özellikli durumu açıklayacağız.
KİMLER BEYANNAME VERMEK ZORUNDA?
2016 yılında (1 Ocak - 31 Aralık 2016 tarihleri arasında) sadece kira geliri elde etmiş olanlar arasından, yıllık gelir vergisi beyannamesi verecek olanlar, şöyle sıralanıyor:
1- Tahsil ettiği konut kira geliri 3 bin 800 TL’yi aşanlar.
2- 2016 yılı içinde işyeri kira geliri elde eden ve bu gelirleri üzerinden tevkifat (vergi kesintisi) yapılanlardan, 2016 kira gelirlerinin brütü (vergi kesintisi yapılmadan önceki tutarı) 30 bin TL’yi aşanlar.
3- 2016 yılı içinde hem konut hem de işyeri kira geliri elde edenlerden, konut kira gelirinin 3 bin 800 TL’yi aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulmuş işyeri kira geliri toplamı 30 bin TL’yi aşanlar.
4- Konut dışındaki gayrimenkulünü (büro, dükkân, mağaza ya da depo gibi) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler.
5- Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babası dışındaki kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler.
6- İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara (örneğin basit usulde vergiye tabi olan mükelleflere veya yabancı elçiliklere) kiralayanlar.
7- Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler.
BELGELİ GİDERLER DÜŞÜLECEK
2016 yılında elde edilen konut kira gelirlerine 3 bin 800 TL konut kira geliri istisnası uygulanacak.
Buna göre 1 Ocak-31 Aralık 2016 tarihleri arasında tahsil ettiği konut kira geliri 3 bin 800 TL’yi aşanlar, elde ettikleri konut kira gelirlerini 25 Mart akşamına kadar verecekleri yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecekler.
Beyan edilen konut kira gelirinden önce istisna tutarı, sonra tercihe göre yüzde 25 götürü gider veya kira geliri elde edilen gayrimenkulle ilgili belgeli giderler düşülecek. Kalan tutar üzerinden vergi hesaplanacak. Hesaplanan verginin ilk taksiti Mart ayı sonuna kadar ödenecek. 2016 yılında tahsil ettiği konut kira geliri 3 bin 800 TL’yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecek.
İstisna nasıl uygulanıyor?
Konut kira geliri istisnası kişiye bağlı olup, bir kişinin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde de sadece 3 bin 800 TL’lik istisna bir kez uygulanacak. Buna karşılık birden fazla kişiye ait olan bir konuttan elde edilen kira geliri için istisna tutarı her kişi için ayrı ayrı uygulanacak. Örneğin karı kocanın ortak sahip oldukları konuttan elde ettikleri kira geliri için 3 bin 800 TL’lik istisnadan ayrı ayrı yararlanacaklar.
Yararlanamayacak olan mükellefler
Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanların (yani konfeksiyoncular, bakkal, kitapçı, tamirci, mobilyacı, yedek parçacı, nakliyeci, avukat, doktor gibi kişilerin) konut kira gelirlerinin olması halinde, konut istisnasından yararlanamıyor.
Konut dışındaki gayrimenkullerden, örneğin işyerlerinden elde edilen kira gelirleri için istisnadan yararlanılamıyor. Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez ya da eksik beyan edilirse, istisnadan yararlanılamıyor.
Ancak, idarece herhangi bir tespit yapılmadan önce, süresinde beyan etmedikleri veya süresinde verdikleri beyannamelerde yer almayan konut kira gelirlerini, kendiliklerinden, süresinden sonra verecekleri beyanname ile beyan edenler, kiranın elde edildiği yıl için tespit edilen istisnadan yararlanabiliyor.
İŞYERİ KİRA GELİRİ ELDE EDENLER...
2016 yılında 30 bin TL’nin üzerinde işyeri kira geliri elde edenler, 25 Mart akşamına kadar beyanname verecekler. Sadece işyeri kira geliri elde etmiş olup, kira geliri toplamı 30 bin TL’yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecek. Ancak 30 bin TL’nin altında işyeri kira geliri elde edenlerin beyanname vermemesi için, kira ödemesi üzerinden kiracının stopaj (vergi kesintisi) yapmış olması gerekiyor. İşyeri kira geliri üzerinden stopaj yapılmamışsa ve 2016 yılında elde edilen işyeri kira gelirinin yıllık tutarı 1.580 TL’yi aşıyorsa beyan edilecek.
Örneğin, işyeri basit usulde vergilendirilen bir mükellefe kiralanmışsa, söz konusu mükellefler stopaj yapmak zorunda olmadıklarından, elde edilen işyeri kira gelirinin yıllık tutarı 1.580 TL’yi aşıyorsa beyan edilmesi gerekiyor.
Bazılarına vergi iadesi ödenecek
İşyeri kira geliriyle ilgili gelirinin 30 bin TL’yi aşması halinde, aşan kısmın değil, tamamının beyan edilmesi gerekiyor. Ancak her beyanname verenin vergi ödemesi gerekmeyecek. Bazıları üste vergi iadesi alacaklar.
2016 yılında 133 bin 596 TL’ye kadar, üzerinden vergi kesintisi yapılmış işyeri kira geliri elde edenler açısından ilginç bir durum söz konusu.
İşyeri kira geliri 30 bin TL’yi aştığı için beyanname vermek zorunda olanlardan, işyeri kira geliri 133 bin 596 TL’yi aşmayanlar ilave vergi ödemeyecekleri gibi vergi iadesi bile alabilecekler.
YARIN: HEM KONUT, HEM DE İŞYERİ KİRA GELİRİ OLANLAR
