‘Tüyo’ grupları örgütlü suç mu?
Borsadaki hisselerin değeri, yalan ve yanlış bilgilerle, söylentilerle etkileniyorsa, manipülasyon yapılıyor demektir. İster herkese açık iletişim araçlarıyla, isterse üyelik bazında kapalı gruplarda olsun, yalan yanlış “tüyolar” suçtur. Hatta suç örgütü delili dahi olabilir...
Borsadaki yatırımcı sayısı 11 Eylül 2023 tarihi itibariyle 7 milyon 140 bindi. 2023 yılının başından beri 4 milyondan fazla yatırımcı borsaya “girdi”. 85 milyon nüfusun 23 milyonunun 18 yaşından küçük olduğunu, “yaşlı” nüfusun da ilgisiz olacağını hesap edersek, potansiyel nüfusun yaklaşık yüzde 15’inin borsa yatırımcısı olduğunu söyleyebiliriz. Borsa yatırımcılığına yönelik eğilim gittikçe artıyor. Bunda ‘Kur Korumalı Mevduat’a olan teşvikin geri çekilmesinin, döviz ve altın fiyatlarındaki artışın sınırlı olmasının ve faiz getirisinin de nereye kadar yükseleceğindeki belirsizliğin etkili olduğunu düşünüyorum. Gidişat öyle gösteriyor ki, “asker millet”ten “hissedar millet”e dönüşüyoruz.
Vatandaşlarımızın borsaya ilgisi arttıkça ekonomiye ilgileri sadece enflasyon ile sınırlı kalmayacak, şirketlere, sektörlere, makro ve mikro ekonomik karar ve gelişmelere de ilgi duyacaklar. Bence iyi bir gelişme!
Veriyle hareket edilmeli
Her “moda” eğilimin bir sonu olur mu? Büyük ümitlerle, ek bir gelir elde etme beklentisiyle yatırım yapan tasarruf sahiplerinin iyi niyetli beklentilerinden kötüye yararlanmak isteyenler her yerde ve her zaman olabilir. Kamu otoritesine ve düzenleyici kurumlara düşen, önceden alınacak önlem ve denetimlerle “sistemi bozacak” kötü niyetli kişileri uzak tutmak.
Halka arzlarla gittikçe artan bir eğilim gösteren borsa yatırımcılığı akımına, borsa hakkında hiçbir bilgisi olmayan vatandaşlarımızın da katıldığını görmekteyiz. Onları bilgilendirme amaçlı zaman zaman yazılar kaleme alacağız.
Öncelikle söylemeliyim ki, borsa yatırımcısı olarak sizleri önemli “tüyolar”ın verildiği iddiasıyla bazı WhatsApp, Telegram ve Facebook gibi sosyal medya platformlarındaki gruplara üye olmaya davet edebilirler. Hatta sizi böyle gruplara davet edenler çok kârlı “başarı hikayeleri” de anlatabilirler; grupta paylaşılan bir tüyo ile falanca şirketin hissesinden güya 1 haftada 3 katı para kazanıldığına benzer güzel kurgulanmış hikâyeler söylenebilir... Temkinli olun ve asla “tüyo” beklentisi ile bir borsa grubuna üye olmayın. Aldığı “tüyo” ile aynı piyasada ve aynı hisse senedine yatırım yapacak olan rakibinizin neden sizinle “tüyo” paylaştığını iyi değerlendirin. Acaba “tüyo” verilen hisse senedine, ileride kaybedeceği kurgulanan başka yatırımcıları çekmek amacıyla olmasın!
En doğru yatırım kararı, “tüyo”lara göre verilen yatırım kararı değildir, finansal tablolara, sektörel ve makro ekonomik düzeydeki gelişme ve beklentilere göre verilen kararlar en doğru yatırım kararlardır. Yatırım kararınızın mutla verilere dayalı bir gerekçesi olsun.
Ne olursa olsun, yatırım kararınızın gerekçesi asla aldığınız “tüyo”lar olmasın.
Manipülasyon güveni sarsar
Sermaye piyasasında en sık işlenen ve en fazla zarar veren suç, Sermaye Piyasası Kanunu md 107’de “piyasa dolandırıcılığı” başlığı altında düzenlenmiş olan bir manipülasyondur. Manipülasyon sadece yatırımcıya zarar vermez, ülke borsasına güveni de sarsar.
Borsada işlem gören şirketlerin hisselerinin değeri, piyasa dinamiklerinin dışında yalan ve yanlış bilgilerle, söylentilerle, suni işlemler ve hareketlerle etkileniyorsa, manipülasyon yapılıyor demektir. SPK md 107/II’ye göre, sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı suçunu işlemiş olurlar. Cezası da 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezasıdır. Burada söz konusu olan yalan yanlış bilgilerle yatırımcının kararını etkileme, manipüle etme suçudur.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, “tüyo” denilen yalan, yanlış söylenti çıkarmanın dahi manipülasyon suçunu oluşturacağıdır. İster herkese açık, eski adı Twitter olan X ve Facebook gibi medya iletişim araçlarıyla, isterse üyelik bazında kapalı WhatsApp gibi iletişim gruplarında olsun, yalan yanlış “tüyolar” suç oluşur. Geçmişte WhatsApp grupları kurup, grup üyelerine yalan yanlış bilgiler vererek belirli şirket hisselerini satın alma ya da satmaya yönelik bilgi bazlı manipülasyon suçu işlendiği bilinmektedir.
Peki cezası nedir?
‘Borsa WhatsApp grubu’ kurmak suç örgütü kurmanın delili dahi olabilir. Haklarında daha önce piyasa dolandırıcılığı, güveni kötüye kullanma suçu dâhil pek çok suç fiilinden dolayı suç duyurusunda bulunulmuş ve işlem yasağı getirilmiş kişilerin de bulunduğu bazı borsa yatırımcılarının Facebook, X gibi sosyal medya mecraları ile WhatsApp, Telegram gibi iletişim sistemlerinde üyelik bazlı gruplar kurudukları tespit edilmiştir. Bu gruplara yayacakları “tüyo”larla grup üyelerini bilinçli olarak yanlış yönlendirme ve böylece haksız menfaat elde etme amacıyla üye olan kişiler de olabilir. Kapalı sosyal medya grupları kurarak yatırımcıları “tüyo”larla yönlendiren şahıslar, grup içerisinde, belirli borsa hisselerine oluşturdukları talep sayesinde sahip oldukları payları satarak menfaat temin etme amacını taşıyabilirler.
Manipülasyon suçuna mahkemelerce hapis ve adli para cezasının yanında, Sermaye Piyasası Kurulu’nun da SPK md 103 kapsamında vereceği, suçu işleyenlerin elde ettikleri menfaatin iki katından az olmayacak şekilde, 20 bin Türk Lirası’ndan 250 bin Türk Lirası’na kadar idari para cezası vereceğini de belirtmeliyim.