Genel kurul kararına itirazda kritik nokta
Genel kurul anonim ve limited şirketin en üst karar organıdır. Çünkü bütün hissedarların, ortakların katılma ve oy kullanma hakkına sahip olduğu tek organ genel kuruldur. Şirketin önemli malvarlığının toptan satışı, başka şirketlerle birleşmesi, bölünmesi, taşınması, yöneticilerinin seçilmesi veya görevden alınması, onların ibrası gibi esasa ilişkin bir çok konuda karar alma yetkisine sahiptir.
Ortaklar, haklarını şirket genel kurullarında kullanırlar, orada söz alıp şirket yönetimi ile ilgili görüşlerini belirtirler. Bu sebeple genel kurul özellikle yönetime giremeyen azınlık ortaklar için çok önemlidir.
Bizde TBMM kanunları yaparken koyduğu bazı kuralların uygulanmasının zorunlu olduğunu da belirtir, başka da bir şey demez. Muhtemelen milletvekillerimiz hukuka en üst düzeyde uyulacağını düşündükleri için, kanuna uyulması zorunlu demiş isek vatandaşlarımız buna uyar, başa bir şeye gerek yok diyerek, uymamanın yaptırımını öngörmezler.
Hem anonim, hem de limited şirketlerin genel kurulları her faaliyet yılından sonra ilk üç ay içerisinde olağan toplantısını yapmak zorundadır. Zorunlu olmasına rağmen, birçok şirket yıllarca genel kurul toplantısı yapmadan faaliyetini sürdürür. Çünkü milletvekillerimiz genel kurul toplantısı yapmamanın bir yaptırımını öngörmemişler.
Ticaret mahkemesi hakimlerimiz de, diğer hakimlerimiz gibi, yorum yapılması gereken kuralları pek sevmezler, daha çok şekle ilişkin kuralları severler. Bakarlar, şekle ilişkin bir kurala uyulmamışsa hemen davayı ona göre çözerler. Yorum gerektiren bir dava varsa, şekle ilişkin bir kuralla nasıl ilişkilendirip de davayı kolayca sonuca bağlarım diye düşünürler.
Oysa hukuku geliştiren, zor durumda kalanı, gücü ve yetkiyi elinde bulunduranlara karşı hukukun yardımına muhtaç olanları, yorum yaparak davaları çözüme kavuşturan hakimler korur. Bakınız, eğer bir mahkeme kararı, davacı veya davalının iddialarını haklı veya haksız- teker teker ele alıp gerekçeli olarak neden doğru neden yanlış olduğunu açıklamıyorsa, karar kaçamak bir karardır. Davanın kazananı dahi davayı sadece kazandığını bilir, niye kazandığını bilmez.
Türkiye’de hemen hemen her şirket faaliyet yılı olarak, ‘mali yılı’ kabul ettiğinden, genel kurul toplantılarının mart ayının sonuna kadar yapılması gerekiyor. Koşulları yerine getirilirse, elektronik ortamda genel kurulların yapılması da mümkündür, hissedarların toplantı yerine gelmeleri zorunlu değildir. Limited şirketlerde ortak sayısı az olduğundan, elektronik ortamda genel kurulun dışında, ortaklar hiçbir araya gelip toplanmadan, karar metini imza için dolaştırarak da genel kurul kararı alabilirler.
Genel kurulları toplantıya çağırma yetkisi kural olarak, anonim şirket yönetim kuruluna ve limited şirket müdürüne aittir. Onlar çağırmazsa, en az yüzde 10 (borsa şirketlerinde yüzde 5 yeterli) sermaye payına sahip olan azınlık ortaklar da mahkeme kararı ile genel kurulun toplanmasını sağlayabilirler. Bu azınlık ortaklar gerektiğinde genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılması talebinde de bulunabilirler.
Genel kurullarda, önceden ilan edilen toplantı gündeminde yer almayan konular görüşülemez. Gündemi ise genel kurulu kim toplantıya çağırıyorsa, o belirler. Buna karşılık yüzde 10 sermayeye sahip azınlık ortaklar da genel kurulda görüşülmesini istedikleri konuların toplantı gündemine alınmasını isteyebilirler.
Eskiden anonim şirket genel kurullarına ‘hükümet komiseri’nin katılması zorunluydu. Şimdi ‘bakanlık temsilcisi’, sadece kuruluşu izne tabi olan şirketlerin genel kurullarına katılıyor. Genel kurullar çoğunluğun oyuyla karar alır. Bu çoğunluk sermayeye bağlı oy çoğunluğudur ki, demokrasinin bireyden sermayeye dönüşmüş halidir. Çoğunluk her zaman hukuka uygun, şirketin veya azınlığın haklarını gözeten kararlar almayabilir. O zaman da karara karşı olan ortaklar kararın iptali için üç ay içerisinde iptal davası açabilirler.
Eğer bir genel kurul kararının hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsanız, karara karşı olumsuz oy kullanmanız ve olumsuz oyu sizin kullandığınızın da mutlaka toplantı tutanağına yazılması gerekir. Aksi takdirde kararın iptalini dava açma hakkınız olmaz.
İlk söz son söz olsun:
İki hukukçu bir araya gelince üç görüş oluşur, üçü de doğrudur (Nasrettin Hoca’yı saygıyla anıyoruz)!
