Borç verirken borçlu duruma düşmeyin
Zeynep Teyze’nin akrabası bir tanıdığa havale ile borç verir. Ancak dekonta paranın sebebini yazmaz. Parayı geri isteyince karşı taraf borcu inkar eder.
Burada ciddi bir hata yapılmış. Yargıtay, havale sebebi yazılmamışsa, ödemenin borç değil, borcun geri ödemesi için yapıldığını kabul ediyor.
Bu sefer İhsan Amca, eşi Zeynep Teyze ile birlikte geldi. Çok iyi oldu. Ben de İhsan Amca emekliye ayrıldıktan sonra Zeynep Teyze ile hiç görüşmemiştim.
Zeynep Teyze geldi ama, maalesef hukuki bir sorun ile geldi. Neyse ki, bu hukuki sorun kendisinin şahsi sorunu değil, uzun yıllar Almanya’da yaşayıp, sonradan Türkiye’de ticarete başlamış bir akrabası, daha doğrusu amcası ile ilgili.
Efendim, Zeynep Teyze’nin bu “gurbetçi” amcası Türkiye’ye dönüş yapınca, boş durmayıp bir şeyler yapmaya heveslenir. Ticaretle uğraşan birisi ile tanışıp dost olur.
Bu tanıştığı kişiyle samimiyeti ilerletince, Zeynep Teyze’nin “gurbetçi” amcasına, işlerin çok iyi olduğunu, tam para kazanma zamanı olduğunu, ama maalesef sermayesinin işleri büyütmesine yetmediğinden söz etmeye başlar.
“Gurbetçi” amca düşünür taşınır, yavaş yavaş ikna olur ve gider bankadan 5 yıl vadeli 600.000 TL kredi çekip, bu ticaret erbabının banka hesabına havale eder.
Anlaşmalarına göre, 600.000 TL paranın havale edildiği kişi 2 yıl içinde geri ödeyecek, Zeynep Teyze’nin gurbetçi amcası da dilerse krediyi 3 yıl erken kapayacak, dilerse de bu 2 yıl içinde piyasayı ve işleri iyice gözetleyip, ikna olursa, işlere ortak olacaktır.
Parayı geri isteyince...
Ama gel gör ki, işler her zaman istenildiği gibi, planlandığı gibi gitmiyor.
Zeynep Teyze’nin gurbetçi amcası hevesle ve istekle adına 600.000 TL kredi çekip havale ettiği kişinin iş yerine sık sık gitmeye başlasa da, beklediği ilgili ve alakayı görmez.
Kendisi bankaya kredi taksitlerini düzenli olarak öder ama, krediyi havale ettiği kişiden ara sıra elden para alır.
Aradan sene geçer, artık ne Zeynep Teyze’nin amcasında ticaret yapma hevesi kalmıştır, ne de adına ve hesabına bankadan kredi çekip verdiği kişi de eski yakınlığı göstermektedir.
Topu topu 60.000 TL ödeme yapmıştır. Bereket versin ki, Zeynep Teyze’nin amcası Almanya’dan emeklidir, hem emekli maaşı hem de Almanya’daki evinin kira geliri ile kredi taksitlerini fazla maddi sıkıntıya düşmeden ödemeye devam eder.
Derken efendim, Zeynep Teyze’nin amcası, kalan 540.000 TL’yi ister. Bakın sonra neler olur...
Yargıtay dekont boşsa ne diyor?
Vay sen misin parayı geri isteyen...
Önce başlar bir oyalamalar. Bugün, yarın ödeyeceğim, şimdi sıkıntım var, haftaya çek ödemem var gibi, oyalamalar bıkkınlık vermeye başlar.
Sona oyalamalar biter, yerini inkar başlar. Zeynep Teyze’nin gurbetçi amcası artık, adına ve hesabına 600.000 TL kredi çekip bankadan havale ettiği kişinin, “benim sana hiçbir borcum yok” itirazı ile karşılaşınca, işi mahkemeye taşımaya karar verir.
Zeynep Teyze, “sen rahat ol, her şey belgeli, bankadan çektiğin 600.000 TL krediyi, yine bankadan havale ettiğine göre, bu parayı aldığını inkar edemez” demiş.
“Yanlış bir şey söylememişim, öyle değil mi, Hocam” diyerek benden teyit almak istedi.
“Evet haklısın, yanlış bir şey söylememişin Zeynep Teyze, ama eksik bir şey söylemiş olabilirsin”, dedim!
Bunu duyunca İhsan Amca da kulak kesildi.
Öyle ya, her şey belgeli, banka üzerinden yapılmış, “tapu gibi” banka dekontu da var. Olmasa ne yazar ki? Banka hesaplarında da açıkça görülüyor. Çekilen 600.000 TL kredi, aynı gün Zeynep Teyze’nin amcasının talimatıyla havale edilmiş. Kime havale edildiği de belli. Ne inkar edilebilir ki?
Haklısınız ama...
“Kesinlikle haklısın Zeynep Teyze”, 600.000 TL’nin kime havale edildiği belli ve belgeli, kimse inkar edemez.
Ama benim merak ettiğim, havale dekontuna ne yazıldığı?
“Havale ederken, ne için para havale edildiği, havalenin sebebi yazılır. Senin amcanın 600.000 TL havale ettiği dekontta, havale sebebi olarak ne yazılmış?”
Korktuğum cevabı aldım; hiçbir şey yazılmamış. 600.000 TL’nin ne için havale ediğinin yazılması gereken yer boş, elimizde boş bir havale dekontu var.
Uygulamada, Yargıtay kararlarında, eğer havale dekontu boş ise, havale sebebi yazılmamışsa, ödemenin borç para olarak verildiği değil, tam tersi önceden alınan bir borcun geri ödemesi için yapıldığı kabul ediliyor.
Şaşırma ve hayretler içinde kalma lütfen Zeynep Teyze!
Ödeme nedenini mutlaka yazın
Bir kişi bir başkasına ödünç para verecek. Ödünç parayı banka havalesi ile yolluyor. Ama havale dekontunu boş bırakıyor, parayı ödünç para olarak havale ettiğini yazmıyor.
Bu durumda maalesef ortaya çıkan hukuki sonuç tam tersi ve şöyle: Bir parayı ödünç olarak havale eden kişi ödünç veren değil, paranın havale edildiği kişi ödünç vermiş olan kişidir. Yani görünüşe göre senin amcan, önceden ödünç aldığı 600.000 TL’yi geri ödemiş.
Çünkü Zeynep Teyze, havale ödeme vasıtası olup, var olan bir borcun ödendiğini gösterir. Bu karinenin aksini havaleyi gönderen kişinin ispat etmesi gerekir. Bu durumda ödünç ilişkisini ispat etme yükümlülüğü, onu iddia eden amcana aittir.
600.000 TL’nin ödendiği havale dekontunda gönderilen paranın ne için gönderildiği yazılı olmadığından, söz konusu banka dekontu, ödünç ilişkisini kanıtlamaya yeterli olmadığı gibi, yazılı delil başlangıcı olarak bile kabul edilmiyor.
Tamam, bu ödünç ilişkisine şahitlik edecek bir çok ortak tanıdığınız olabilir. Ama olayın özelliği, tanık dinlenmesine elverişli değil.
Yemin ederse...
Geriye kalıyor, bir tek yemin delili.
Amcan, Zeynep Teyze, karşı tarafa mahkemede yemin teklif edecek. Karşı taraf mahkemede, 600.000 TL’nin, amcanın iddia ettiği gibi ödünç para olarak havale edilmediğine dair yemin ederse, maalesef iddiasını ispatlayamamış olacak, mahkeme daha önceden aldığı ödünç 600.000 TL’yi havale ettiği sonucuna varacak.
İşte böyle Zeynep Teyze, her yaptığımız ödemeyi, ister banka havalesi olsun, ister EFT olsun, isterse elden olsun, niçin yaptığımızı mutlaka yazmalı, imzalatmalıyız. Aksi takdirde, hoşumuza gitmeyen, gerçeğe aykırı sonuçlara maruz kalabiliriz. Hukuk böyle işte Zeynep Teyze, ortada akrabalık ilişkisi yoksa, belge en önemli delildir.
Hukuki sorunsuz günler dileğiyle.
