İngiltere’de yapılacak NATO toplantısı ve artan diplomatik ziyaretlerin gündeminde IŞİD’in de olacağı bir sır değil.
Politika-cıların ve askerlerin cevabını aradıkları soru şu: Asimetrik karakterde, uzatılmış politik-askeri strateji izleyen, gerilla savaşı yürüten, sivil halkın içinde yaşayan IŞİD’le kim, nasıl başa çıkabilir?
Başta ABD olmak üzere birçok başkentin, IŞİD gündeme gelince, eski defterleri karıştırarak, böylesi durumlarda neler yapıyorduk, diye baktıklarına emin olabilirsiniz.
Teori ve uygulama
Aslında her şey kitaplarında yazıyor. IŞİD’le mücadele için yapılacaklar belli. Öncelikle güvenliğin olmadığı yerde hiçbir siyasi, ekonomik ve insani proje yürütülemez. Bu nedenle de yeterli sayı ve kapasitede bir ordu bulmak gerekli.
Kitaba göre, ordunun ilk işi, köyleri kasabaları IŞİD’in elinden almalı ve buraları elde tutmalı. Aksi takdirde, siz giderseniz, o hemen geri gelecektir. Son olarak, halkı yeniden örgütleyip, meşru bir otorite inşa etmeli. Geniş bir külliyattan söz ediyoruz ve formül de bu kadar “basit”.
Politik hedef yok
Herkes İŞİD diye bir sorun olduğunu kabul ediyor ama harekete geçmiyor/geçemiyor. Çünkü net bir “politik bir hedef” yok.
Politik hedef net olmayınca, sizi hedefe götürecek stratejileriniz ve onun askeri, diplomatik, ekonomik, hukuki ve sosyal ayakları ortalıkta görünmüyor. Tıpkı Obama’nın itiraf ettiği gibi.
Gerçek şu ki IŞİD, coğrafi etkisini genişletiyor, nüfuzunu derinleştiriyor ve güçleniyor. Soruna çözüm bulması gerekenler ise en değerli zaman dilimini boşa harcıyorlar. Oyalanma nedenlerini şu şekilde listelemek mümkün.
Neden 1. IŞİD’in etkili olduğu coğrafya genişliyor. Neredeyse, Türkiye’nin yarısı kadar bir bölgeden söz ediyoruz.
Neden 2. IŞİD hızlı, şoke edici ve kuralsız savaşıyor. Bu saldırı tipi, rakiplerine düşünme ve manevra zamanı bırakmıyor.
Neden 3. IŞİD’in hatırı sayılır askeri gücü var. Militanları, çok dilli, çok kültürlü, çok milliyetli ve fanatik.
Neden 4. IŞİD, boş topraklarla uğraşmak yerine, köyleri, kasabaları işgal etmeyi tercih ediyor. Stratejisini halkın kontrolü üzerine kurmuş görünüyor. Bir anlamda halkın paçasına yapışmış durumda. Her türlü askeri müdahalede de sivil kayıpların kaçınılmaz olduğunu biliyorlar.
Neden 5. IŞİD’in üyelerinin savaşma arzusunu tetikleyen nefretin, güçlü tarihsel ve sosyolojik arka planı var.
Neden 6. IŞİD’in stratejik yaklaşımını askeri prensiplere, taktik hamlelerini ise terör felsefesine göre belirliyor. Nazi orduları gibi hızla saldırırken, yıldırım harbi yapar gibi. Esirleri kurşuna dizme, hiçbir kurala tabi olmama ve kafa kesmede ise terörist gibi davranıyor.
Neden 7. IŞİD ile savaşacak yerel unsurlar Şii milisler, Kürtler ve Suriye muhaliflerinden medet ummak oldukça ütopik görünüyor. Ne Kürtler ne de Şiiler kendi coğrafyalarının dışında savaşmak isterler. Suriye’deki “ılımlı” muhaliflerin ise görünür gelecekte rolleri tartışılabilir.
Neden 8. IŞİD benzeri sorunların ömrü uzundur. Siyasi karar alıcıların iktidarı seçimlerle sınırlıdır. Obama gider ama IŞİD devam eder.
Neden 9. IŞİD ile mücadele pahalı iştir. Hangi vergi mükellefinin/petrol zenginin bunu karşılayacağı henüz belli değildir. Savaş fikri, demokrasilerde seçmenlerin hoşuna gitmeyebilir.
Bu soruların cevapları bulunduğunda IŞİD’e karşı uzun yıllar alacak harekât başlayacak demektir.
