Pazartesi günü birçok gazetenin ekonomi sayfalarında devletin resmi haber ajansı Anadolu Ajansı’ndan (AA) alınan bir haber vardı.
Habere göre, Uluslararası Para Fonu ile görüşme halinde bulunan Türkiye, fonun “Esnek Kredi Hattı” imkânının “maliyetli olması nedeniyle “kabul etmiyor”muş. “Yetkililer” Türkiye’nin uluslararası para piyasalarından “daha az maliyetli kredi bulabileceğini” belirtiyorlarmış. “Fonla yapılacak üç yıllık stand-by ise “piyasanın altında maliyet imkânı getiriyor”muş.
Korkarım bu bilgiler doğru değildir.
Bir defa “Esnek Kredi Hattı”ndan alınan kredinin maliyeti ile normal stand-by anlaşmasının maliyeti aynıdır. Bu, fonun web sitesinde, kurumun yeni kredi felsefesi ile enstrümanlarını açıkladığı sayfalarında açıkça belirtiliyor.*
AA bu haberi niye yaptı?
Her iki kredinin de faizi yüzde 2.32.9’dur. Vadeye göre 2.73.6’ya kadar çıkıyor.
Her iki kredinin maliyetinin eşit olması yanında maliyet Türkiye’nin başka kaynaklardan elde ettiği veya edebileceği kredilerden düşüktür.
Ama Türkiye, başka kaynaklardan, yani uluslararası para piyasalarından, “daha az maliyetli kredi” bulamaz. Bulabilseydi IMF’ye gitmezdi.
IMF’den 20 ila 40 milyar dolar kredi alınabileceği konuşuluyor. Çocukken uzun süre güneşte şapkasız bırakılıp beyni sulananlar hariç herkes bilir ki, Türkiye ne uluslararası para piyasalarından bu kadar borç bulabilir ne de İsa’nın su üzerinde yürümesine benzer bir mucize gerçekleştirip bulması halinde, borç “daha az maliyetli” olur.
O zaman açıkça, doğru olmayan bu haberi AA neden piyasaya sürmek ihtiyacını duydu? Cevabı bundan daha ilginç olabilecek soru da şu: Bu palavraları AA’ya veren “yetkililer” kim ve neden bu işi yaptılar?
Esnek kredi hattı nedir?
Bunların cevabını aramaya “Esnek Kredi Hattı”nın ne olduğunu anlatmakla başlamak lazım.
“Esnek Kredi Hattı”, IMF’nin geçen ay açıkladığı bir kredi türüdür. Ekonomisi temelde iyi durumda olan ülkelere çabuk verilmek üzere dizayn edildi. Bu haliyle alıcı ülkeyi stand-by anlaşmalarından daha az töhmet altında bırakır, daha az “kötü nam”a sahiptir.
IMF, normal koşullarda, kredi vermeden önce, uzun uzun müzakere edilen, zor şartlar içeren ve popüler olmayan stand-by anlaşmaları imzalatır.
Esnek Kredi Hattı’nda böyle bir şey yoktur. Belli ön kriterlere* uyan her ülke bu kolaylıktan yararlanabilir.
Bizim hükümet de böyle krediyi almaya bayılırdı. Ama sanıyorum ki kriterlerin hepsini karşılamadığı için alamadı. Onun için bu haberi sızdırıp, “Verdiler ama pahalı olduğu için almadık” numarası yaparak imzalamak zorunda kalacağı stand-by anlaşmasına kılıf hazırlıyorlar.
* http://www.imf.org/external/np/exr/faq/facfaqs.htm#q71