Hazar havzasından Avrupa’ya doğalgaz taşıyacak olan Nabucco boru hattı hakkında son günlerde çelişkili haberler çıktı.
Brüksel, Türkiye ile anlaşmaya varıldığını, gelecek ay imza töreni yapılacağını açıkladı.
Ankara haberi ne doğruladı ne de yalanladı. Fakat Başbakan, “Neredeysek oradayız” tarzında esrarengiz bir açıklama yaparak, halledilmemiş sorunların var olmaya devam ettiğini ihsas etti.
Dün konuştuğum üst düzey bir resmi kaynak “AB’nin açıklamasını bir emrivaki gibi algılamak lazım” dedi. “Bu konuda tavrımız aynıdır, değişmedi.”
Konuyu yakından izleyen bir uzmanın değerlendirmesi ise şöyle:
“Konu tam olarak tamamlanmadı. Yüzde 95 tamam. Teknik konuların tamamı halloldu. Türkiye tarafı yasal altyapısını hazırlayıp bunu AB’ye kabul ettirdi. Eksik olan tek yön, siyasi karar. Türkiye’nin bu kararı alıp ilgilileri anlaşma imzalamak için Ankara’ya davet etmesi lazım. Bu davet olursa anlaşma var demek. Yoksa yok.”
Gaz egemenliği kırılacak
Nabucco Kafkaslar, Ortadoğu ve Orta Asya’dan Avrupa’ya gaz taşıyarak Rusya’nın Avrupa üzerindeki gaz egemenliğini kırmayı amaçlıyor. Dokuz milyar euro’luk fiyat etiketi taşıyan 3.200 kilometrelik hattın yarıdan fazlası Türk topraklarından geçecek.
Anladığım kadarıyla, Türkiye, Nabucco hattı konusundaki taleplerinin hemen hemen hepsini elde etti.
Avrupalılar “zoraki değil ticari olması koşuluyla” Türkiye’nin Ankara yakınlarında bir gaz “hub”ı meydana getirip doğudan satın aldığı gazı Avrupa’ya satmasına artık karşı değil. Bu işi yapmak için TPAO ile BOTAŞ’ın ortak bir şirket kurması, bu ortaklığın başkalarına da açık olması konuşuluyor.
Ama Türkiye’nin elde ettiği en büyük taviz, Nabucco’yu iki yönlü bir hat haline getirmek oldu. Boru hattı sadece doğudan batıya değil batıdan doğuya da doğalgaz taşıyacak.
Türkiye kazançlı çıkar
Nabucco, Azerbaycan, Türkmenistan ve ileride belki İran ve Irak’tan Avrupa’ya gaz taşımayacak. Avrupa’dan Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Gürcistan ve Azerbaycan’a doğalgaz taşıyacak. Batıdan doğuya pompalanacak olan gaz, Kuzey Denizi ve Kuzey Afrika kaynaklı olacak.
Bu şekilde Türkiye sadece Rus ve doğu kaynaklı doğalgaza muhtaç olmayacak. Rusya’nın Türkiye’ye verdiği gazı kesmesi veya büyük tedarikçi durumunu kullanarak yüksek gaz fiyatı dayatması durumlarında hareket alanı olacak.
Hiç olmazsa teorik olarak. O gün geldiğinde Avrupa’da Türkiye’ye verecek ekstra gazı olacak mı, veya, örneğin, Avusturya ile Türkiye’nin ihtiyaçlarının çakışması halinde hangi ülkeye öncelik verilecek, ayrı konu.
Özetlemek gerekirse, Nabucco hiçbir zaman olmadığı kadar uzlaşma noktasına yaklaşmış görünüyor. Ama bir AB yetkilisinin The Guardian gazetesine söylediği gibi: “Hiçbir şey sonuçlanıncaya kadar sonuçlanmış sayılmaz.”
