Enerji Bakanlığı elektrik üretiminde ithal gaza olan bağımlılığı azaltmak için bu rezervlerden elektrik üretilmesine karar verdi. Yaklaşık dört milyar dolarlık bir yatırım gerektiren bir dizi santral için ihale açtı. Üretilecek her kilovat elektrik için devlete en çok para vaat eden şirket ihaleyi kazanacak.Ama büyük bir olasılıkla, büyük şirketler gelecek ocakta kapanacak olan bu ihaleye katılmayacak. Çünkü ihale koşulları Elbistan'daki projelerin yapılmasına uygun bir ortam yaratmıyor ve onları ekonomik olmaktan çıkarıyor. Eğer bu şartlar değişmezse, yatırım gecikecek. Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde 8 milyon tonluk linyit rezervi var. Bakanlık Elbistan'da üretim yapacak şirketlerin linyit havzasından geçmekte olan Hurman Çayı'nın yatağını değiştirmelerini ve havzada bulunan yerleşim yerlerini havza dışına taşımalarını istiyor. Çevre halkı buna karşı çıkacağı için konunun mahkemelik olması kesindir. Bununla devlet başa çıkabilir ama özel sektör çıkamaz.Anlaşmazlık halinde uluslararası arbitrasyona gidilmesi hakkı tanınmamaktadır. Üretilecek olan elektriğe alım garantisi verilmemektedir. Bu iki unsurun olmaması projeye kredi bulunmasını imkânsız hale getirecektir.Bir başka sorun daha var. Elbistan linyitinin kalitesi çok düşük olduğu için orada santral yapmak normal kömür kullanan bir santral yapmaktan % 70 pahalı olacak. Buna bağlı olarak üretilen elektrik 8-9 sent/kilovat mertebesinde, yani çok pahalı olacak. Bunun için devletin üreticilerden kilovat başına para talep etmeden önce yatırımı ucuzlaştırmak için teşvikler düşünmesi gerekir. Alım garantisi verilmiyor Sonuç olarak Enerji Bakanlığı'nın Elbistan için öngördüğü modelin uygulanma kabiliyeti yoktur. Tıpkı nükleer santral yapımı için hazırlanan yasa tasarısının nükleer santral yapılmasına uygun bir ortam yaratmaktan uzak olması gibi. Enerji Bakanı Hilmi Güler nükleer santrala ilgi duyabilecek şirketleri Ankara'da toplantıya çağırmış, ardından yazılı görüşlerini almıştı. Güler, bilinmeyen nedenlerle, bu görüşlerden büyük bir bölümünü dikkate almayarak pratikte çalışması mümkün olmayan alternatif bir model ortaya çıkardı. Neden?Devlet kurumlarının yeterince profesyonel olmamasından. Piyasa koşullarına gerekli önemi vermemelerinden. İşi yapacak özel sektör kuruluşlarıyla yakın işbirliği yapmak yerine onlara pratik olmayan birtakım modelleri empoze etmek merakından. Bunların arkasında da Türkiye'nin etkin çalışmayan bir devlet modeline sahip olması yatıyor. İzleyin. Göreceksiniz. Hem nükleerde hem Elbistan'da hem de enerjinin birçok değişik sahasında kurallar yeniden ve yeniden yazılacak, her şey gecikecek, her şey aksayacaktır.Türkiye'nin kaderidir bu.Düzeltme: Dünkü yazımda kullandığım 'Uranyum 325' tabiri 'Uranyum 235' olacaktı. mmunir@milliyet.com.tr Uygulanma kabiliyeti yok