AKP’nin 2002 Kasım’ında iktidara gelmesiyle ihale düzeninin birkaç ayda bir değiştirilmesi dönemi açıldı.
Kamu ihale düzenini laçkalaştırıldı, keyfileştirildi, şeffaflığı bozuldu, uluslararası standartlardan uzaklaştırıldı.
Keyfilik, rüşvet, yolsuzluk, eş dost akraba kayırmayı önlemek amacıyla kurulan barikatların çoğu kaldırıldı. 2002 öncesine dönüldü. Haksız kazanç kapıları yeniden açıldı.
Kamu yararına olmayan birçok kanun değişikliği gibi bu değişiklikler de hemen hemen itirazsız, gürültüsüz, gözden ırak meydana geldi.
CHP ve MHP değişikliklere karşı ses çıkarmadı. Muhtemelen farkına bile varmadılar veya önemini anlamadılar.
TÜSİAD, TOBB, Müteahhitler Birliği, mimar ve mühendis odaları ve diğer sivil toplum kuruluşları da ağızlarını açmadı. George Soros’tan kısmen yolsuzluk konusuna göz kulak olması için hibe alan TESEV de üç maymunları oynadı.
AKP kamu ihale sisteminde 50’ye yakın değişiklik yaptı.
Değişikliklerden 14’ü doğrudan Kamu İhale Yasası üzerinde yapıldı. Üçü Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na monte edildi. Diğerleri Kamu İhale Yasası’na başka yasalarla getirilen istisnalardır. Örneğin, Petrol Piyasası Kanunu ile petrol ve doğalgazla ilgili projelerin Kamu İhale Yasası’na uyma zorunluğu ortadan kaldırıldı. Boru hattı, rafineri, vs... projelerin ihale yapılmadan iktidara yakın şirketlere verilmesinin yolu açıldı.
Başbakan’ın damadının CEO’su olduğu Çalık Holding, Samsun-Ceyhan boru hattını ve Ceyhan rafinerisini bu imtiyazdan faydalanarak kasasına attı.
Yapılan değişikliklerle belediyeler, toplu konut yapımı, askeri alımlar, vs... yasanın çerçevesinden çıkarıldı, ihaleyi yapanların keyfine tabi kılındı.
AKP bu günlerde Kamu İhale Yasası’nı 15’inci defa değiştirmeye hazırlanıyor. Buna öldürücü darbeyi vurmaya hazırlanıyor demek belki daha doğru olur.
Kamu İhaleleri Kanunu ile Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı* bugüne kadar yasa üzerinde yapılan en kapsamlı değişikliklerden birini içeriyor.
Tasarının gerekçesine göre, değişikliklerin nedeni, Avrupa Birliği yasalarında son zamanlara yapılan “önemli değişiklikler”e uyum sağlamak. Gerçekten değişiklik tasarısında “çerçeve anlaşmaları, dinamik alım sistemi, elektronik ihale” gibi sistemimizde bulunmayan yenilikler var.
Ama bunlar ne yapılan en önemli “yeniliklerdir” ne de göz boyamaktan öteye bir anlam taşıyor.
Esas “yenilik” eski düzene dönüşe devamdır.
Eski düzenden kasıt, 2001 krizinden önceki düzendir. CHP, MHP, ANAP ve Adalet Partisi iktidarlarını kapsayan bu dönemde kamu ihalelerinin hemen hemen hepsi ihalesiz veya göstermelik ihalelerle iktidarın kayırdığı kişilere veriliyordu. Yani bu âlem sadece AKP’ye has değildir. İktidardayken bal tutup parmağını yalamayan parti yoktur.
2002’de kurulan yeni kamu ihale düzeninin amacı, bu soygun düzenini sona erdirmekti. Ama kamu yatırımlarının ve ihalelerinin uluslararası standartlarda, şaibe ve yolsuzluğa yer bırakmadan yapılmasını sağlayan tuğlalar birer birer sökülerek sistem delik deşik edildi.
AKP’nin Meclis’e sunduğu son değişiklikler arasında en öldürücü olanı, “davet usulü” ile yapılan ihalelerin kapsamının genişletilmesidir. Davet konusundaki inisiyatif de genişletiliyor, belirsizleştiriliyor. Uzman olmayanlar için bunun anlamı şudur: Hükümetin istediği şirkete istediği projeyi verme özgürlüğü genişletiliyor. Artık eskisinden çok daha fazla iş ihalesiz veya göstermelik ihalelerle yapılacak. İktidarın yandaşları daha kolay iş alabilecek.
Bakalım bu ve bunun gibi sistemi iyice alaturkalaştıran değişiklikler de bundan öncekiler gibi uysal bir sessizlik içinde mi kabul edilecek?
KAMU İHALE KANUNU İLE KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ
KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1- 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kanunun 41 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 41- İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.
İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır.
İhale sonucunun bütün isteklilere bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.”
MADDE 2- 4734 sayılı Kanunun 47 nci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Sonuç bildirimi
MADDE 47- Bu Kanun kapsamında yer alan idarelerin yapım işleri ile mal ve hizmet alımlarının sonuçları, 42 nci maddeye göre gönderilenler hariç, en geç onbeş gün içinde Kuruma bildirilir. Bu sonuçlardan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin olanlar Kurum tarafından Kamu İhale Bülteninde yayımlanır. Sonuç bildirimlerinde yer verilecek bilgiler ile savunma, güvenlik ve istihbarat alanlarında görev yapan idarelerin Kanun kapsamında yaptıkları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihale sonuçlarından hangilerinin yayımlanacağı ilgili idarenin görüşü alınarak Kurum tarafından belirlenir.”
MADDE 3- 4734 sayılı Kanunun Üçüncü Kısmının İkinci Bölümünün başlığı “İhalelere Yönelik Başvurular ve İnceleme” olarak, 54 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İhalelere yönelik başvurular
MADDE 54- İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.
Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.
Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve adresi.
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.
e) İtirazen şikayet başvurularında idareye yapılan şikayetin ve varsa şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi.
Şikayet dilekçelerine, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin eklenmesi zorunludur. Aday veya isteklinin başvuru belgeleri veya teklif zarfı içerisinde bu belgelerinin bulunması durumunda, dilekçe ekinde söz konusu belgeler aranmaz.
İtirazen şikayet dilekçelerine, başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin, varsa şikayete idarece verilen cevabın bir örneği ile başvuru bedelinin Kurum hesaplarına yatırıldığına dair belgenin eklenmesi zorunludur.
Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından ise aynı ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz.
Belirtilen hususlara aykırılık içeren ve henüz başvuru süresi dolmamış olan başvurulardaki eksiklikler, idare veya Kurumun bildirim yapma zorunluluğu bulunmaksızın, başvuru süresinin sonuna kadar başvuru sahibi tarafından giderilebilir.
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,
b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,
karar verilir.
Dinamik alım sistemi, elektronik eksiltme ve çerçeve anlaşmalara ilişkin başvuru esas ve usulleri Kurum tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.”
MADDE 4- 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İdareye şikayet başvurusu
MADDE 55- Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.
İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır. Şikayet üzerine yapılan incelemede tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin bulunması ve idarece ihale dokümanında düzeltme yapılmasına karar verilmesi halinde, gerekli düzeltme yapılarak 29 uncu maddede belirtilen usule göre son başvuru veya ihale tarihi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenir. Ancak belirlenen maddi veya teknik hataların veya eksikliklerin ilanda da bulunması halinde 26 ncı maddeye göre işlem tesis edilir.
İdare, şikayet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli bir karar alır. Alınan karar, şikayetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.
Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.
İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.”
MADDE 5- 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Kuruma itirazen şikayet başvurusu
MADDE 56- İdareye şikayet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir. İdarenin, ihalenin iptaline ilişkin işlem ve kararları itirazen şikayete konu edilemez.
Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler.
Kanunda belirtilen sürelere ve usule uyulmadan sözleşme imzalanmış olması veya itirazen şikayet başvurusundan feragat edilmesi itirazen şikayet başvurusunun incelenmesine ve 54 üncü maddede sayılan kararlardan birinin alınmasına engel teşkil etmez.
Kurul tarafından gerekli görülen hallerde tarafların ve ilgililerin dinlenmesine karar verilir. Bu durumda, Kurul tarafından tespit edilen tarihte taraflar ve ilgililer dinlenir.
Kurum, itirazen şikayete ilişkin nihai kararını, incelenen ihaleye ilişkin gerekli bilgi ve belgeler ile ihale işlem dosyasının kayıtlara alındığı tarihi izleyen otuz gün içinde vermek zorundadır. Bu süre 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde on iş günü olarak uygulanır.
Kurum, gerekli gördüğü takdirde özel uzmanlık gerektiren teknik hususlarla ilgili olarak ihtisas sahibi kamu veya özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilerin görüşüne başvurabilir. Görüşüne başvurulan özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere (8000) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmemek üzere Kurul tarafından belirlenen miktarda ödeme yapılır. Kamu görevlilerinin görüşüne başvurulması halinde ise personele diğer mevzuatta yer alan kısıtlamalara bağlı olmaksızın (5000) gösterge rakamı esas alınmak suretiyle aynı esaslar çerçevesinde ödeme yapılır. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
Kurul tarafından verilen bütün kararlar, karar tarihini izleyen beş iş günü içinde taraflara tebligata çıkarılır ve tebligata çıkarıldığı tarihi izleyen beş gün içinde Kurumun internet sayfasında yayınlanır. Kararlara erişim ücrete tabi tutulamaz.
İdareler hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmek zorundadır.”
MADDE 6- 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bildirim ve tebligat esasları
MADDE 65- Aday, istekliler ve istekli olabileceklere yapılacak her türlü bildirim ve tebligatlarda aşağıdaki hususlara uyulması zorunludur:
a) Tebligatlar idareler veya Kurum tarafından aşağıdaki yöntemler kullanılarak yapılabilir:
1) İmza karşılığı elden.
2) İadeli taahhütlü mektupla.
3) Elektronik ortamda.
4) Faksla.
İadeli taahhütlü mektupla yapılan tebligatlarda mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün, yabancı isteklilerde ise ondokuzuncu gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır. Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde ise fiili tebliğ tarihi esas alınır.
b) İdareler veya Kurum tarafından elektronik ortamda veya faks ile yapılan tebligatlar ile çerçeve anlaşmaya dahil olan istekliler tarafından elektronik ortamda sunulan fiyat tekliflerinin aynı gün teyit edilmesi zorunludur. Elektronik ortamda veya faks ile yapılan bildirimlerde bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır.
Ancak, idareler veya Kurum ile aday, istekli ve istekli olabilecekler tarafından, elektronik imza kullanılarak yapılan işlemlerde ve şikayet başvurularına ilişkin işlemler dahil Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden yapılacak ihale sürecine ilişkin işlemlerde teyit aranmaz.
c) Elektronik haberleşmede kullanılacak araçlar ile bunların teknik özellikleri, yaygın olarak kullanılan haberleşme ve bilgi teknolojisi ürünleri ile uyumlu ve kolay erişilebilir olmalı ve eşit muamele ilkesini sağlamalıdır.
d) Her türlü bilgi alışverişi ile bilginin muhafazasında; verilerin bütünlüğü ile tekliflerin ve başvuru belgelerinin gizliliğinin sağlanması esastır.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde yapılacak tebliğler hakkında Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.”
MADDE 7- 4734 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Elektronik Kamu Alımları Platformu
EK MADDE 1- Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelerde; ilan, ihale dokümanının hazırlanması ve verilmesi, katılım ve yeterliğe ilişkin belgelerin sunulması, tekliflerin hazırlanması, sunulması ve değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması, kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmenin imzalanması gibi ihale süreciyle ilgili aşamalar ile her türlü bildirimler kısmen veya tamamen, Kurum tarafından oluşturulan Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden gerçekleştirilebilir.
Elektronik Kamu Alımları Platformunun kurulması ve işletilmesi ile ihale sürecinde elektronik araçların kullanımına ilişkin esas ve usuller Kurum tarafından belirlenir.”
MADDE 8- 4734 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Çerçeve anlaşmalar
EK MADDE 2- İdareler ihtiyaç duydukları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin olarak açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usulünü uygulamak kaydıyla çerçeve anlaşmalar yapabilir. Çerçeve anlaşmalar rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde kullanılamaz.
Çerçeve anlaşma kapsamında temin edilecek mal ve hizmet alımları ile yapım işleri Kanunun 13 üncü maddesine göre ilan edilir. Çerçeve anlaşma kapsamında karşılanması planlanan tahmini ihtiyaç miktarları ilanda gösterilir.
Teminat alınmasına ilişkin hükümler hariç olmak üzere, ihalelerin sözleşmeye bağlanması hakkında bu Kanunda yer alan hükümler çerçevesinde, süresi kırksekiz ayı geçmemek üzere çerçeve anlaşma imzalanır ve sonuçlar Kamu İhale Bülteninde ilan edilir.
Çerçeve anlaşmalar, koşulların tamamının baştan belirlendiği hallerde, bir istekli ile de yapılabilir. Birden fazla istekli ile yapılacak çerçeve anlaşmalarda istenilen şartları karşılayan yeterli sayıda teklif sunulması kaydıyla çerçeve anlaşmaya taraf olacak istekli sayısı üçten az olmamak üzere ihale dokümanında belirtilir. Çerçeve anlaşmaların bir istekli ile yapıldığı haller hariç, yapılan değerlendirme sonucunda teklifleri geçerli kabul edilen istekliler, ekonomik açıdan en avantajlı tekliften başlanmak suretiyle sıralanarak listeye alınır. Çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçün altına inmesi halinde, mevcut çerçeve anlaşmanın sona erdiği taraflara bildirilir.
Koşulların tamamının baştan belirlendiği çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlarda isteklilerden ilk tekliflerini aşmamak kaydıyla yeniden teklif alınabilir. Koşulların tamamının baştan belirlenmediği hallerde ise çerçeve anlaşma koşullarında esaslı değişiklik yapılmaması kaydıyla isteklilerden yeniden teklif alınır.
İsteklilere ihale konusu işin karmaşıklığı ve özgünlüğü gibi hususlar dikkate alınarak tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınır.
İstekliler yeterliklerinin devam ettiğini oniki ayda bir belgelendirir. Yeterliği devam etmeyenler ile teklif vermeye davet edildiği halde iki kez geçerli teklif vermeyen isteklilerin çerçeve anlaşmaları feshedilir.
Münferit sözleşmeye davet edildiği halde ihale dokümanında belirtilen süre içerisinde sözleşme imzalamayan istekliyle yapılan çerçeve anlaşma feshedilir ve istekli hakkında 58 inci madde hükümleri uygulanır.
Münferit sözleşme aşamasına ilişkin olarak bu Kanunun 6, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 54, 55 ve 56 ncı maddeleri uygulanmaz. Bu maddelerde belirtilen hususlar dahil çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımların usul ve esasları ile nitelik ve kapsamını belirlemeye, ve sınırlar koymaya, sözleşme düzenlenmesine gerek görülen durumlarda sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kurum yetkilidir.
Çerçeve anlaşma yapılmış olması, idareye alım yapma yükümlülüğü getirmez. İdare, çerçeve anlaşma kapsamındaki ihtiyaçlarını bu Kanunda yer alan diğer usulleri kullanmak suretiyle de temin edebilir.”
MADDE 9- 4734 sayılı Kanuna aşağıdaki ek ve geçici maddeler eklenmiştir.
“Dinamik Alım Sistemi
EK MADDE 3- Dinamik alım sistemi, piyasada mamul olarak bulunan malların elektronik ortamda alımında kullanılabilir. Sistemin kurulmasında açık ihale usulü uygulanır. Dinamik alım sistemi rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu şekilde işletilemez.
Sistemin tesis edileceği hususu Kamu İhale Bülteninde ilan edilmek suretiyle duyurulur. İhale dokümanında; planlanan alımın niteliği, türü ve miktarının yanı sıra satın alma sistemine, bu sistemin işletilmesinde kullanılacak elektronik ekipmana, sisteme teknik olarak bağlanabilmek için gerekli düzenlemelere, sistemin işleyişini düzenleyen kurallara ve diğer hususlara ilişkin bilgilere yer verilir.
Yeterlik kriterlerini sağlayan ve ihale dokümanında yer alan şartlara uygun ön teklif veren bütün isteklilere sisteme dahil olma imkanı verilir. Ön teklifler ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olduğu sürece sürekli olarak geliştirilebilir.
Ön tekliflerin değerlendirilmesi, verildikleri tarihten itibaren onbeş gün içinde tamamlanır. Teklif vermeye davetin henüz yapılmamış olması halinde değerlendirme süresi onbeş güne kadar bir defa uzatılabilir.
Dinamik alım sisteminin tesis edildiği veya sistemin kurulmasından vazgeçildiği ile ön tekliflerin sisteme kabul veya reddedildikleri hususu isteklilere karar alındıktan sonra en geç üç gün içinde bildirilir.
Her bir alım için sisteme kabul edilmiş istekliler teklif vermeye davet edilir. Yapılacak alımlar bu davetten en az onbeş gün önce basitleştirilmiş ilan yoluyla duyurulur. Sisteme kabul edilen bütün istekliler, tekliflerini sunmaları için yeterli süre tanınmak suretiyle teklif vermeye davet edilir.
Teklifler, ihale dokümanında belirtilen esaslara göre değerlendirilmek suretiyle alım sonuçlandırılır ve sözleşmeye bağlanır.
Dinamik alım sisteminin süresi kırk sekiz aydan fazla olamaz.
Dinamik alım sisteminde yapılacak ihalelerde Elektronik Kamu Alımları Platformu kullanılır. Sisteme kabul edilmeye ve sistemin yürütülmesine ilişkin olarak herhangi bir ücret talep edilmez.
Dinamik alım sistemi dahilinde yapılacak alımlara ilişkin sözleşme düzenlenmesi gerekli haller ile bu sözleşmelerin şeklini ve kapsamını belirlemeye Kurum yetkilidir.
Elektronik eksiltme
EK MADDE 4- İlan ve ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, açık ihale, belli istekliler arasında ihale ve 21 inci maddenin (a), (d) ve (e) bentleri uyarınca yapılan pazarlık usulü ihalede tekliflerin değerlendirilmesi aşamasının tamamlanmasından sonra elektronik eksiltme yapılabilir. Dinamik alım sistemi ve çerçeve anlaşma kapsamında yapılan ihalelerde de elektronik eksiltme uygulanabilir. 48 inci madde uyarınca yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ise elektronik eksiltme uygulanmaz.
Elektronik eksiltme ancak ihale konusu alımın bütün teknik özelliklerinin net olarak belirlendiği hallerde kullanılabilir.
Elektronik eksiltmeye başlamadan önce ihale dokümanında belirlenen şartlara göre tekliflerin ilk değerlendirmesi yapılır.
Yeterli kabul edilen istekliler elektronik ortamda yeniden teklif vermeye aynı anda davet edilir. Davette, eksiltmenin başlama tarihi ve saati ile kullanılmakta olan elektronik araca isteklinin bağlantı kurabilmesi için gerekli bütün bilgilere yer verilir. Elektronik eksiltmenin her aşamasını gösteren bir zaman çizelgesi davet ile birlikte iletilir. Birbirini izleyen birden fazla aşamada elektronik eksiltme yapılabilir. Davetin gönderildiği tarihten iki iş günü geçmeden eksiltmeye başlanamaz.
Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlendiği hallerde, yapılan ilk değerlendirme sonucu ile eksiltmede verilen yeni tekliflere göre sıralamayı düzenleyen matematiksel formül de davette bildirilir. Bu formül, ihale ilanında veya ihale dokümanında belirtildiği şekilde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin tespitinde kullanılan bütün unsurların varsa nispi ağırlıklarını da içerir.
Elektronik eksiltmenin her aşamasında, o andaki sıralamalarını öğrenebilmeleri için gerekli bilgiler anında isteklilere ulaştırılır. İhale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, diğer isteklilerin teklifleri hakkında bilgiler ve eksiltmenin herhangi bir aşamasındaki istekli sayısı da duyurulabilir. Ancak elektronik eksiltme süresince isteklilerin kimlikleri açıklanamaz.
Elektronik eksiltme aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçının gerçekleşmesi halinde sona erdirilir:
a) Eksiltmeye katılım için yapılan davette eksiltmenin tamamlanacağı belirtilen tarih ve saatin dolması.
b) Yeni tekliflerin verilebilmesine ilişkin olarak davette bildirilen bekleme süresi içinde asgari fark aralığını sağlayan tekliflerin alınamaması.
c) Davette bildirilen tur sayısının tamamlanması.
Finansal kiralama
EK MADDE 5- Kanun kapsamındaki idarelerin finansal kiralama suretiyle yapacakları mal alımlarında uygulanacak esas ve usuller Kurum tarafından belirlenir.”
“Standart ihale dokümanları, yönetmelikler ve başlanmış olan ihaleler
GEÇİCİ MADDE 8- Bu Kanun ve 4735 sayılı Kanunda yapılan değişiklikler nedeniyle yeniden düzenlenmesi gereken standart ihale dokümanı, tip sözleşme ve yönetmelikler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde Kurum tarafından hazırlanır.
Yapılan düzenlemelerin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale ilanı veya davet çağrısı yapılan ihaleler hakkında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan kanun ve yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılmış olan şikayet başvuruları ile bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırılık iddiaları içeren başvurular, başvurunun yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Uzmanlığa atama
GEÇİCİ MADDE 9- 31/12/2006 tarihinden önce 53 üncü maddenin (i) fıkrasının son paragrafına göre Kurumda kamu ihale uzmanı olarak görevlendirilenlerden halen görevlerine devam edenler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde başvurmaları ve Kurumca belirlenecek esas ve usullere göre dört ay içinde bir defaya mahsus olmak üzere yapılacak yeterlik sınavında başarılı olmaları halinde, kurumlarının muvafakati aranmaksızın kamu ihale uzmanı olarak atanırlar.”
MADDE 10- 4734 sayılı Kanunun;
1) 3 üncü maddesinin (h) bendinin sonuna aşağıdaki ibare ile maddeye aşağıdaki (m) bendi eklenmiştir.
“sağlık hizmeti sunan bu Kanun kapsamındaki idarelerin teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerinden yapacakları mal ve hizmet alımları,”
“m) Uluslararası mükellefiyetlerden doğan veya ulusal amaçlı; savunma, güvenlik, insani yardım gibi durumlarda ortaya çıkabilecek acil ihtiyaçların, süratli ve etkin bir biçimde temini amacıyla, önceden güvenceler alınmasına olanak sağlayan anlaşmalar veya sözleşmeler yapmak suretiyle mal ve hizmet alımları,”
2) 4 üncü maddesine, “istekli” tanımından sonra gelmek üzere aşağıdaki “İstekli olabilecek” tanımı, “Kurul” tanımından sonra gelmek üzere aşağıdaki tanımlar eklenmiştir.
“İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişiyi ya da bunların oluşturdukları ortak girişimi,”
“Ön ilan: Yıl içerisinde ihale edilmesi planlanmış işlere ilişkin olarak, mali yılın başlangıcını izleyen mümkün olan en kısa sürede yapılan duyuruyu,
Elektronik Kamu Alımları Platformu: İdareler ile kamu alımları sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden gerçekleştirebilecekleri ve Kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı,
Dinamik alım sistemi: İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini,
Elektronik eksiltme: Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar eden işlemleri,
Çerçeve anlaşma: Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve mümkün olan hallerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen anlaşmayı,”
3) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi ile üçüncü fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“2) Yapım işlerinde son onbeş yıl içinde geçici kabul, yapımla ilgili hizmet işlerinde ise son onbeş yıl içinde kabul işlemlerinin tamamlanması şartıyla isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerde; kamu veya özel sektörde o işe ait sözleşme bedelinin en az % 70'i oranında gerçekleştirdiği veya en az % 50'si oranında denetlediği ya da yönettiği işlerle ilgili deneyimini gösteren belgeler,
Mal ve hizmet alımlarında son beş yıl içinde kabul işlemlerinin tamamlanması şartıyla isteklinin ihale konusu iş veya benzer işlerde; kamu veya özel sektörde o işe ait sözleşme bedelinin en az % 70'i oranında gerçekleştirdiği işlerle ilgili deneyimini gösteren belgeler,”
“Denetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgeler en fazla üçte bir, yönetim faaliyetleri nedeniyle alınacak belgeler ise en fazla beşte bir oranında dikkate alınır.”
4) 13 üncü maddesinin başlığı “İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan” olarak değiştirilmiş, ikinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiş, maddede yer alan “Resmi Gazetede” ibareleri “Kamu İhale Bülteninde” olarak değiştirilmiştir.
“İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi yedi gün kısaltılabilir. İlan ile ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin temin edilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi ile belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ön yeterliği belirlenen adaylara yapılacak kırk günlük davet süresi beş gün kısaltılabilir.
İdareler, yaklaşık maliyeti 8 inci maddede belirtilen eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler için Kamu İhale Bülteninde ön ilan yapabilirler. Uluslararası ilan yapılan haller dahil ön ilan yapılması halinde kırk günlük ilan ve davet süresi yirmidört güne kadar indirilebilir.
Ön ilanda aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur:
a) İdarenin adı, adresi, telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresi.
b) İhalenin adı, niteliği, türü ile mal ve hizmet alımlarında kalemler ve tahmini miktarlar, yapım işlerinde ise işin yapılacağı yer, yapı tekniği ve ihtiyaç programına göre tahmin edilen fiziki miktarı veya kapsamı.
c) Çerçeve anlaşma yapılıp yapılmayacağı.
d) İhalenin yapılacağı yer.
e) İhale ilanının yılın hangi çeyreğinde yayımlanacağı.
Ön ilan yapılan hallerde, dördüncü fıkrada belirtilen süre indiriminden faydalanılabilmesi için ihale ilanının ön ilan tarihinden itibaren en az kırk gün sonra yayımlanması gerekir. Ön ilan yapılmış olması idareye ihale yapma yükümlülüğü getirmez.
Ön ilan yapılan hallerde ihalenin açık ihale veya belli istekliler arasında ihale usullerinden biriyle gerçekleştirilmesi zorunludur.
Ön ilanlar Kamu İhale Bülteninde ücretsiz yayımlanır.”
Belli İstekliler Arasında İhale Usulü
MADDE 20. – (1)Belli istekliler arasında ihale usulü, yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür. İşin özelliğinin uzmanlık ve/veya yüksek teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi bu usule göre yaptırılabilir.
(İkinci fıkra Mülga: 4964/ 13 md.)
(2) (Değişik: 4964/ 13 md.) 10 uncu maddeye uygun olarak belirlenen ve ön yeterlik dokümanı ile ön yeterlik ilânında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre adayların ön yeterlik değerlendirmesi yapılır. Belirtilen asgari yeterlik koşullarını sağlayamayanlar yeterli kabul edilmez. (Son cümle Mülga: 4964/ 13 md.)
(3) (Değişik: 4964/ 13 md.) Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda yeterli bulunmayan adaylara da yeterli bulunmama gerekçeleri yazılı olarak bildirilir. İşin niteliğine göre rekabeti engellemeyecek şekilde 40 ıncı maddeye uygun olarak belirlenen ve ihale dokümanı ile davet mektubunda belirtilen değerlendirme kriterlerine göre tekliflerin değerlendirmesi yapılarak ihale sonuçlandırılır. İhaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilir.
(4) Teklif veren istekli sayısının üçten az olması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi durumunda, ihale dokümanı gözden geçirilerek varsa hatalar ve eksiklikler giderilmek suretiyle, ön yeterliği tespit edilen bütün istekliler tekrar davet edilerek ihale sonuçlandırılabilir.
5) 20 nci maddesinin üçüncü fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiş ve birinci fıkrasının son cümlesi ile dördüncü fıkrasının ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ön yeterlik ilanında ve dokümanında belirtilmek kaydıyla; yeterlikleri tespit edilenler arasından dokümanda belirtilen kriterlere göre sıralanarak listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir.”
“Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri bu usule göre yaptırılabilir.”
“Teklif vermeye davet edilmeyenlere davet edilmeme gerekçeleri yazılı olarak bildirilir.”
6) 21 inci maddesinin ikinci, dördüncü, beşinci ve yedinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, üçüncü ve altıncı fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.
“(b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.”
“(a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılacak ihalelerde, ihale dokümanında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre yeterliği tespit edilen istekliler, öncelikle ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunar. İdarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde ihale komisyonu her bir istekli ile görüşür. Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde tekliflerini vermeleri istenir.
Bu madde kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır.”
“(b), (c) ve (f) bendi kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir.”
7) 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“f) Özelliğinden veya belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan veya acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, aşı, serum, anti-serum, ortez, protez, tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemeleri.”
8) 26 ncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ancak, 13 üncü maddede belirtilen ilânın yapılmaması veya ilân sürelerine uyulmaması halleri hariç, yapılan ilânlarda 24 ve 25 inci madde hükümlerine uygun olmayan hatalar bulunması durumunda, 13 üncü maddeye göre yirmibeş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilânların yayımlanmasını takip eden onbeş gün diğer ihalelerde ise on gün içinde hatalı hususlar için düzeltme ilânı yapılmak suretiyle ihale veya ön yeterlik gerçekleştirilebilir.”
9) 36 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “teklif fiyatları açıklanır” ibaresi “teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır” şeklinde değiştirilmiştir.
10) 37 nci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, son fıkrası madde metninden çıkarılmıştır.
“Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.”
11) 38 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.”
12) 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrası ile son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.”
“İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır.”
13) 42 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini, ön mali kontrol yapılması gereken hallerde ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan istekliye, tebliğ tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir. Yabancı istekliler için bu süreye oniki gün ilave edilir. Sözleşmenin imzalanacağı tarihte, ihale sonuç bilgileri Kuruma gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur.”
14) 43 üncü maddesinin birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Yapım işlerinde, 38 inci maddeye göre gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra, ihalenin aynı madde uyarınca hesaplanan sınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri üzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin yüzde altısı oranında alınır.”
15) 52 nci maddesinin beşinci fıkrasının üçüncü ve dördüncü cümleleri ile sekizinci fıkrasının dördüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde, idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.”
“Bu işlemlerden sonra, asgari teknik puan ve üzerinde puan alan isteklilerin mali teklif zarfları açılır ve teklif edilen fiyatlar ile yaklaşık maliyet açıklanarak bir tutanakla tespit edilir.”
16) 53 üncü maddesinin (b) fıkrasının (9) numaralı bendinden sonra gelen paragraf yürürlükten kaldırılmış; (c) fıkrasının üçüncü paragrafına “Bu şekilde atananlar, bir defalığına tekrar atanabilir.” cümlesi eklenmiş, aynı fıkranın sonuna aşağıdaki paragraf eklenmiş; (e) fıkrasının birinci paragrafının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve bu paragraftan sonra gelmek üzere aşağıdaki paragraf eklenmiş; (h) fıkrasının birinci paragrafının ilk cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı fıkranın ikinci paragrafının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiş; (i) fıkrasının altıncı paragrafının birinci cümlesinin başına “Kamu ihale uzmanlığı hariç olmak üzere” ibaresi eklenmiş; (j) fıkrasının (2) ve (4) numaralı bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Dava açma, icra takibi yapma ve mahkemelerce verilen kararlara karşı üst mercilere başvurmaktan vazgeçme yetkisi ile üst dereceli mahkemelerce verilen kararlara karşı karar düzeltme yoluna gidilmesinden vazgeçme yetkisi Kurula aittir.”
“Kurul Başkan ve üyeleri, asli görevlerini aksatmamak kaydıyla telif ücreti karşılığı bilimsel amaçlı yayın yapabilir, ücret karşılığı ders verebilir, bunun dışında özel bir kanuna dayanmadıkça resmi veya özel hiçbir görev alamaz, dernek, vakıf, kooperatif ve benzeri yerlerde yöneticilik yapamaz, ticaretle uğraşamaz, serbest meslek faaliyetinde bulunamaz.”
“Kurul Başkan ve üyeleri ile Kurum personeli hakemlik ve bilirkişilik yapamazlar.”
“Başkana görevlerinde yardımcı olmak üzere Başkanın önerisi üzerine Kurul kararı ile üç başkan yardımcısı atanabilir.”
“Daire başkanlarının ataması başkanın önerisi üzerine Kurul kararı ile, diğer personelin ataması ise Başkan tarafından yapılır.”
“2) İtirazen şikayette bulunanlardan alınacak; mal ve hizmet alımı ihalelerinde yaklaşık maliyeti; eşik değerin yarısına kadar olanlarda bin Yeni Türk Lirası, eşik değerin yarısı ile eşik değere kadar olanlarda bin beşyüz Yeni Türk Lirası, eşik değer ile eşik değerin beş katına kadar olanlarda ikibin Yeni Türk Lirası, bu değer ve bu değeri aşanlarda üçbin Yeni Türk Lirası; yapım işi ihalelerinde yaklaşık maliyeti; 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendindeki üst limiti aşmayanlarda bin Yeni Türk Lirası, bu değer ile eşik değerin yarısına kadar olanlarda ikibin Yeni Türk Lirası, eşik değerin yarısı ile eşik değer arasındakilerde dörtbin Yeni Türk Lirası, eşik değer ile eşik değerin beş katına kadar olanlarda yedibin Yeni Türk Lirası, bu değeri aşanlarda onbin Yeni Türk Lirası.”
“4) Her türlü basılı evrak, form, ilan, doküman ve yayınlar ile Elektronik Kamu Alımları Platformunun işletilmesinden elde edilecek gelirler.”
17) 62 nci maddesinin (h) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“h) Mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, toplam süresi onbeş yılı geçmemek kaydıyla mezuniyetlerinden sonra geçen her yıl, yüzyirmiikibinüçyüzseksenyedi Yeni Türk Lirası olarak hesaplanmak üzere 10 uncu madde kapsamındaki benzer iş deneyimi olarak dikkate alınır.”
18) Geçici 4 üncü maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (m) bendine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığı ve Kurumun görüşleri alınarak ilgili bakanlıklar tarafından hazırlanacak yönetmeliklerle belirlenir.”
MADDE 11- 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun;
1) 5 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İdarelerce yapılacak sözleşmeler Tip Sözleşme hükümleri esas alınarak düzenlenir. Mal ve hizmet alımlarında, Kurumun uygun görüşü alınmak kaydıyla istekliler tarafından hazırlanması mutat olan sözleşmeler kullanılabilir.”
2) 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve bu bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki (e) bendi eklenmiş, ikinci fıkrasındaki “Çerçeve sözleşme” ibaresi “Çerçeve anlaşma”, “kısa” ibaresi “münferit” olarak değiştirilmiştir.
“d) Yapım işlerinde; niteliği itibarıyla iş kalemlerinin bir kısmı için anahtar teslimi götürü bedel, bir kısmı için birim fiyat teklifi alma yöntemleri birlikte uygulanmak suretiyle gerçekleştirilen ihaleler sonucunda karma sözleşme,”
“e) Çerçeve anlaşmaya dayalı olarak idare ile yüklenici arasında imzalanan münferit sözleşme,”
3) 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “yirmi gün” ibaresi “on gün” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 12- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Kamu ihale sistemimize geniş kapsamlı değişiklikler getiren 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, l/l/2003 tarihinde yürürlüğe girmiş, 4734 sayılı Kanunda iki kez (12/6/2002 tarihli ve 4761 sayılı Kanun ile 30/7/2003 tarihli ve 4964 sayılı Kanun) geniş kapsamlı değişiklikler yapılmıştır.
Aradan geçen beş yıllık sürede kamu alımlarıyla ilgili Avrupa Birliği (AB) müktesebatında da önemli değişiklikler olmuştur. Örneğin, 92/50 (hizmet), 93/36 (mal) ve 93/37 (yapım) sayılı direktifler kaldırılarak, üç alım türünü de kapsayan 31 Mart 2004 tarihli ve 2004/18 EC sayılı Konsolide Direktif yayınlanmış ve üye ülkeler açısından 31 Ocak 2006 tarihine kadar gerekli düzenlemeleri yapabilmeleri amacıyla geçiş süreci tanınmıştır. 4734 sayılı Kanunla ilgili olarak bu Tasarıda yer verilen değişikliklerin bir kısmı (ön ilan, çerçeve anlaşmalar, dinamik alım sistemi, elektronik ihale) 2004/18 EC sayılı Konsolide Direktifte mevcut olan düzenlemelere karşılık gelmekte ve mevcut mevzuatımızın direktiflere uyum düzeyini yükseltecek bir nitelik arz etmektedir. Öte yandan, Direktiflerle uyum gözetilmek suretiyle ihalelere yönelik yapılacak başvurulara ilişkin incelemelerin kısa süre içerisinde tamamlanmasını mümkün kılacak değişiklikler ile uygulamada yaşanan bazı sorunların çözümüne yönelik düzenlemeler öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 41 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, onaylanan veya iptal edilen ihale kararlarının en geç üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, bütün isteklilere bildirilmesi esası getirilmekte, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerinin kesinleşen ihale kararında belirtilmesi öngörülerek, isteklilerin kesinleşen ihale kararı ile birlikte kendi tekliflerinin uygun bulunmama gerekçelerini de aynı anda öğrenmeleri amaçlanmaktadır.
Kesinleşen ihale kararının bildiriminden itibaren maddede belirtilen süreler geçmedikçe sözleşme imzalanamayacağı kuralı getirilerek ihalelere yönelik yapılacak başvurular güvence altına alınmaktadır. Ayrıca, Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılacak alımların ivedilik arz etmesinden dolayı, bu bentler için farklı süreler öngörülmektedir.
MADDE 2- 4734 sayılı Kanunda ihale sonuçlarının belirli parasal tutarların üzerinde olması halinde Kamu İhale Bülteninde yayımlanmak suretiyle ilan edilme zorunluluğu getirilmiş, ancak belirtilen parasal tutarların altında kalan ihaleler ile istisna ve doğrudan temin kapsamında yapılan alımlar için böyle bir zorunluluk öngörülmemiştir. Bu durum, ortaya çıkan parasal büyüklüklerin tespit edilememesine, ayrıntılı istatistiki verilerin oluşturulamamasına ve yayımlanamamasına neden olmaktadır. Ayrıca 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile kamu ihale sözleşmelerinin Sayıştay Başkanlığınca tesciline ilişkin hususlar kaldırılmıştır.
Kanunun 47 nci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, sözleşmenin tesciline dair düzenlemeler 5018 sayılı Kanunla uyumlu hale getirilmekte ve Avrupa Birliği ile yapılan çalışma ve değerlendirmelerde de kullanılmak üzere istatistiki verilerin AB istatistikleri ile uyumlaştırılması ve parasal büyüklüklerin takip edilebilmesi amacıyla Kanun kapsamındaki idarelerin gerçekleştirdikleri tüm alımlara ilişkin sonuç bilgilerinin, alımların Kanunda sayılan ihale usullerine göre yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, Kuruma gönderilmesi ve bunlardan ihale usullerine göre yapılanların herhangi bir limit olmaksızın Kurum tarafından Kamu İhale Bülteninde elektronik ortamda yayımlanması sağlanmaktadır.
MADDE 3- 4734 sayılı Kanunun Üçüncü Kısmının İkinci Bölümünün başlığı ile 54 üncü maddesi başlığı ile birlikte değiştirilmektedir.
İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile doküman satın alarak ihale sürecine katılma istek ve iradesini ortaya koymuş istekli olabileceklerin de ihalelere yönelik başvuru yollarını kullanma hakları bulunduğu hususu açıklığa kavuşturulmakta, şikayet ve itirazen şikayet başvurularının dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yolları olduğuna ilişkin düzenleme yapılmaktadır. Bu düzenleme ile, esasen ihaleye katılım bakımından yeterli olmakla birlikte hukuka aykırı işlem veya eylem nedeniyle ihaleye katılımının engellendiğini ya da haksız bir değerlendirmeye tabi tutulduğunu iddia edenlerin başvuru hakkı güvence altına alınmaktadır.
Şikayet ve itirazen şikayet başvuru dilekçelerinde aranması gereken asgari unsurlar ile dilekçe ekinde sunulması zorunlu olan bilgi ve belgeler sayılmakta ve Kanunda öngörülen sürelerde etkin bir idari denetim yapılabilmesi amacıyla eksiklik içermeyen dilekçelerle başvuru yapılması öngörülmektedir.
Şikayet başvurularında teklif ekinde sunulan yetkili olunduğuna dair belgelerin yeniden sunulmasının istenilmemesi, itirazen şikayet başvurularında ise başvuruya yetkili olunduğuna dair belgelerin, idarece verilen cevabın bir örneğinin ve başvuru bedelinin Kurum hesaplarına yatırıldığına dair belgenin eklenmesi öngörülmektedir.
Ayrıca, başvuru dilekçelerindeki eksikliklerin başvuru süresinin sonuna kadar başvuru sahibi tarafından tamamlanabileceği, bu eksikliklerin tamamlanması için idare ve Kurumun herhangi bir bildirim yapma yükümlülüğünün bulunmadığı öngörülmekte ve başvurular üzerine idare ve Kurum tarafından alınacak karar türleri belirtilmektedir.
Kanunda öngörülen diğer ihale süreçlerine göre farklı özellikler arz eden dinamik alım sistemi, elektronik eksiltme ve çerçeve anlaşmalara yönelik başvurulara ilişkin esas ve usullerin Kurum tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenmesi öngörülmektedir.
MADDE 4- 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, şikayet ve itirazen şikayet süreçlerinin mümkün olan en kısa süre içerisinde sonuçlanmasının temini bakımından; idareye yapılan şikayet başvuru süresi Kanunun 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde on beş günden beş güne, diğer hallerde ise on beş günden on güne, idarenin şikayete cevap verme süresi otuz günden on güne, Kuruma itirazen şikayet başvuru süresi ise on beş günden on güne indirilmektedir. Ayrıca ilan ve ihale dokümanına yönelik şikayet başvuru sürelerinin başlangıcının hangi gün olduğu hususuna da bir kesinlik kazandırılmaktadır.
İhale dokümanına ilişkin başvurulardan beklenen faydanın elde edilebilmesi için başvurunun ihale tarihinden önce yapılması gerektiğinden, dokümana ilişkin şikayetlerin başvuru süresi içinde olmak kaydıyla en geç ihale tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabileceği kuralı getirilmektedir. Diğer taraftan, öngörülen süre içinde dokümana ilişkin yapılan şikayet üzerine idarenin dokümanda bir düzeltme yapılmasına gerek olduğuna dair bir değerlendirme yapması durumunda 29 uncu maddedeki ihale/son başvuru tarihinden en az on gün önce doküman alanlara bildirim şartını sağlayacak şekilde ihale tarihini erteleyerek zeyilname yapmak suretiyle dokümanda gerekli değişiklikleri yapabilmesine imkan tanınmaktadır. Süresinde şikayet hakkını kullanmayanlar, ilan ile ihale veya ön yeterlik dokümandaki tüm düzenlemelerin hukuka uygun olduğunu ve kendisi açısından herhangi bir hak ihlali doğurmadığını kabul etmiş sayılacağından, bu aşamadan sonra ihale veya ön yeterlik ilanları ile ihale veya ön yeterlik dokümanına ilişkin şikayet başvurusunda bulunulamayacağı öngörülmektedir.
Diğer yandan, şikayet yapılması halinde ihale işlemlerine devam edilerek sözleşmenin imzalanması sonucunda ortaya çıkabilecek ihtilafların önlenmesi amacıyla, Kuruma itirazen şikayet süresi bitmeden veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşmenin imzalanamayacağı kuralı getirilmektedir.
MADDE 5- İdareye şikayet başvurusunda bulunanların idareye şikayet sürecinin tamamlanması sonrasında, şikayet başvurusunda bulunmamakla birlikte bir şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan karar nedeniyle hak kaybına veya zarara uğrayan veya uğrama ihtimali bulunanların ise doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunabileceği hususu düzenlenmektedir. Diğer taraftan Kanunun muhtelif maddeleriyle idareye verilen iptal yetkisinin itirazen şikayet incelemesine tabi tutulması idareyi ihale yapmaya zorlamak anlamına geleceğinden ve esasen iptal edilen ihaleden sonra aynı amaçla açılan ihalelerin de idari başvurulara konu edilmesi zaten mümkün olduğundan, idarenin ihalenin iptali işlemlerinin itirazen şikayet konusu yapılamayacağına yönelik bir düzenleme öngörülmekte ancak idareye yapılan şikayet üzerine Kanunun 54 üncü maddesi uyarınca idarece ihalenin iptali kararının verilmesi durumunda ise bu kararlara karşı itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilmesi düzenlenmektedir. Ayrıca, Kanunda belirtilen süre ve usule uyulmadan sözleşme yapılmış olması ile Kuruma yapılan başvurudan feragat edilmesinin Kurum incelemesini engellemeyeceği belirtilmektedir.
İdari başvuru yolunun amaca uygun biçimde kullanılmasını temin bakımından Kurum tarafından başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikayet üzerine verdiği kararda yer alan hususlar ile itiraz edilen işlemlerin diğer istekliler bakımından uygulanmasının eşit muamele ilkesini ihlal edip etmediği ile sınırlı bir incelemenin yapılması öngörülmekte, böylece şikayet inceleme sürecinin kısa sürede sonuçlandırılması amaçlanmaktadır.
Kanunun mevcut halinde itirazen şikayet üzerine Kurumun inceleme ve nihai karar verme süresi olarak belirlenen kırkbeş günlük süre, 4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, gerekli bilgi ve belgeler ile ihale işlem dosyasının Kurum kayıtlarına alındığı tarihi izleyen günden başlamak üzere otuz güne indirilmekte, Kanunun 21 nci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere ilişkin başvurularda ise on iş günü olarak uygulanması öngörülmektedir.
Kurul kararlarının bildirimine, yayımlanmasına ve gerekli görülen durumlarda tarafların veya ilgililerin Kurul tarafından dinlenilmesine, şikayetlerin incelenmesi sırasında özel uzmanlık gerektiren hususlarla ilgili olarak ihtisas sahibi kişi veya kuruluşların görüşüne başvurulmasına ilişkin hususlar düzenlenmektedir.
MADDE 6- 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi başlığıyla birlikte değiştirilmektedir. Bu değişiklikle, ihale, şikayet ve itirazen şikayet sürecinde idareler ve Kurum tarafından yapılan bildirim ve tebligatlarda yaşanan zaman kaybını önlemek amacıyla, işin niteliğine uygun olarak hızlı ve etkin bildirim araçlarının kullanılması imkanı getirilmekte, elektronik imza kullanılarak yapılan işlemler ile Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden yapılacak işlemlerde teyidin aranmayacağı hususu düzenlenmekte, dinamik alım sistemi, çerçeve anlaşma ve elektronik eksiltme gibi elektronik araçların yaygın olarak kullanıldığı sistemlerde teknolojik yeniliklerden yararlanılarak elektronik ortamda tekliflerin alınması imkanı getirilmektedir.
Diğer taraftan, elektronik haberleşmede tercih edilecek araçların yaygın olarak kullanılan haberleşme ve bilgi teknolojileri ile uyumlu ve kolay erişilebilir olması gerektiğine ilişkin düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 7- 4734 sayılı Kanunun ek 1 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, ihale sürecindeki işlemlerin elektronik araçlar kullanılmak suretiyle gerçekleştirilmesi, bu amaçla Kurum tarafından Elektronik Kamu Alımları Platformunun kurulması ve işletilmesi ile ihale sürecinde elektronik araçların kullanımına ilişkin esas ve usullerin Kurum tarafından belirlenmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 8- 4734 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, çerçeve anlaşmalar yoluyla, idarelerin sürekli biçimde ihtiyaç duydukları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini her defasında ihale yapmak yerine çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli veya isteklilerden temin etmelerine imkan sağlanmaktadır.
Çerçeve anlaşmalarda bütün koşulların baştan belirlenmiş olması kaydıyla tek istekli ile de çerçeve anlaşma yapılabileceği, istenilen şartları sağlayan yeterli sayıda isteklinin bulunması halinde çerçeve anlaşmaya taraf olacak istekli sayısının üçten az olmamak üzere idarece belirleneceği, çerçeve anlaşmaya ilişkin şartları sağlayan üç isteklinin bulunmaması halinde ise iki istekli ile de çerçeve anlaşma yapılabileceği hususu düzenlenmektedir.
Öte yandan, çerçeve anlaşmaya taraf olan istekli sayısının üçten fazla olduğu hallerde, istekli sayısının sonradan üçün altına inmesi halinde çerçeve anlaşmanın sona ereceği hususu ile çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlara ilişkin usul ve esasların Kurum tarafından belirleneceği hususu öngörülmektedir.
MADDE 9- 4734 sayılı Kanuna ilave edilmesi öngörülen ek maddelerle; Kanunun mevcut halinde yer almayan ancak Avrupa Birliği direktiflerinde ve üye ülkelerde uygulama alanı bulunan dinamik alım sistemi ve elektronik eksiltme gibi yeni alım usulleri getirilmekte ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunundaki düzenlemeler nedeniyle bu yolla yapılacak alımlarda anılan Kanundan kaynaklanan zorunlu hususların yanı sıra 4734 sayılı Kanun hükümleri de dikkate alınmak suretiyle idarelerin finansal kiralama suretiyle yapacakları mal alımlarında uygulanacak esas ve usullerin Kurum tarafından belirlenmesi öngörülmektedir
Kanuna ilave edilmesi öngörülen geçici 8 inci maddeyle, getirilen değişiklikler için ikincil mevzuatta gerekli düzenlemelerin yapılmasını temin amacıyla doksan günlük süre öngörülmektedir. Ayrıca Kanunun yürürlüğe gireceği tarihten önce ihale ilanı veya davet çağrısı yapılan ihaleler ile yapılmış olan başvurular hakkında yürürlükte bulunan Kanun ve yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına devam edileceğine ilişkin düzenleme yapılmaktadır.
Kamu İhale Uzmanı ve Kamu İhale Uzman Yardımcısı görevleri kariyer meslek niteliğini haiz olup, 4734 sayılı Kanunda da Kurum hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin, atanma nitelikleri ve koşulları özel olarak düzenlenmiş olan Kamu İhale Uzmanı ve Kamu İhale Uzman Yardımcıları tarafından yürütülmesi amaçlanmıştır. Bu sebeple, Kamu İhale Uzman ve Uzman Yardımcılığı unvanlarına atamanın, münhasıran 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (h) fıkrasının üçüncü paragrafına göre yapılmasında hukuki zorunluluk bulunduğu, nitekim, kariyer meslek niteliğini haiz olan, Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanı, Dış Ticaret Uzmanı, Hazine Müsteşarlığı Uzmanı, Türkiye İstatistik Kurumu Uzmanı, Devlet Personel Başkanlığı Uzmanı, Sermaye Piyasası Kurumu Uzmanı, Rekabet Kurumu Uzmanı kadrolarına, anılan kurumların dışından personel görevlendirilmesinin mümkün olmadığı aynı şekilde kariyer meslek niteliğinde olan Kamu İhale Uzmanlığı görevinin de, görevlendirme suretiyle kurum dışından gelecek personel tarafından yürütülmesine hukuken ve fiilen imkan bulunmadığı, ayrıca bu şekilde bir uygulamanın Kanunun amacına da aykırılık teşkil edeceği değerlendirildiğinden, ilave edilmesi öngörülen geçici 9 uncu madde ile 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (i) fıkrasının son paragrafı uyarınca Kamu İhale Uzmanı olarak görevlendirilen personelin geçmiş hizmetleri ve nitelikleri dikkate alınarak bir defaya mahsus olmak üzere, bu unvanlara asaleten atanmasının sağlanması, ancak Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra Kanunun 53 üncü maddesinin (i) fıkrasının son paragrafına göre Kamu İhale Uzmanı olarak görevlendirme yapılmasının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 10- Maddeyle, 4734 sayılı Kanunun 3, 4, 10, 13, 20, 21, 22, 26, 36, 37, 38, 40, 42, 43, 52, 53, 62 ve geçici 4 üncü maddelerinde değişiklik yapılması öngörülmektedir.
1) Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kurum ve kuruluşları döner sermaye işletmelerinin birbirlerinden alım yapmaları imkanı bulunmakla birlikte 4734 sayılı Kanun kapsamındaki üniversite hastaneleri gibi sağlık kurum ve kuruluşlarından teşhis ve tedaviye yönelik mal ve hizmet alımı mümkün olmadığından, Kanunun 3 üncü maddesinin (h) bendinde yapılması öngörülen değişiklikle, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki sağlık hizmeti veren tüm idarelerin birbirlerinden teşhis ve tedaviye yönelik mal ve hizmet alımı imkanı getirilmektedir.
4734 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (m) bendinde yapılması öngörülen değişiklikle, 4734 sayılı Kanuna tabi kurum ve kuruluşların milli, NATO, Birleşmiş Milletler ve diğer (AB, insani yardım gibi) ikili ya da çok taraflı ilişkiler kapsamında görevlendirilecek birimlerin anılan görevlere planlanan zamanda ve emniyetli bir şekilde intikalinin sağlanması, intikal vasıtalarının (sivil kapasite) ve diğer mal ve hizmetlerin temininin önceden yapılması veya gerekli güvencelerin önceden alınabilmesi ve ani ihtiyaçların süratle karşılanabilmesi amacıyla, önceden güvenceler alınmasına olanak sağlayan anlaşmalar veya sözleşmeler yapılmasına imkan sağlanmaktadır.
2) İhale dokümanını satın alarak ihale sürecine katılma istek ve iradesini ortaya koyanların da ihalelere yönelik başvuru yollarını kullanma hakları bulunmakla birlikte, bu hususun açıklığa kavuşturulmasını temin için, 4734 sayılı Kanunun 54, 55 ve 56 ncı maddelerinde yapılan değişikliğe paralel olarak, Kanunun 4 üncü maddesine “İstekli olabilecek” tanımı eklenmekte, ayrıca Tasarıda Kanuna eklenmesi öngörülen düzenlemelere paralel olarak “Ön ilan”, “Elektronik Kamu Alımları Platformu”, “Dinamik alım sistemi”, “Elektronik eksiltme” ve “Çerçeve anlaşma” tanımlarına yer verilmektedir.
3) 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle; gerçekleştirilen, denetlenen ve yönetilen işlerle ilgili iş deneyimine ilişkin olarak, işin gerçekleşme dönemi esası yerine işin bitim tarihinin son beş veya son onbeş yıl içinde olması esası getirilmekte, yapım ve yapımla ilgili hizmet alımları dışında denetleme ve yönetme faaliyetlerinin iş deneyiminde kullanılmaması esası getirilmekte, denetim ve yönetim faaliyetleri nedeniyle edinilecek belgelerin değerlendirilme esaslarında değişiklik yapılarak iş deneyim belgeleri bakımından daha adil bir durum oluşturulması amaçlanmaktadır.
4) 4734 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, ilanların elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesiyle ilan, ihale ve ön yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin sağlanması hallerinde, ilgililerin ihale dokümanını incelemeleri ve temin etmeleri kolaylaşacağından, idarelere Kanundaki kırk günlük ilan veya davet sürelerini kısaltarak ihale sürecini hızlandırma imkanı getirilmektedir. Ayrıca, Avrupa Birliği direktiflerine paralel biçimde eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan ihaleler bakımından idarelere ön ilan yapma imkanı sağlanarak ön ilanı yapılan işlerin ihale ilanları ile ihale tarihleri arasındaki sürenin önemli ölçüde kısaltılması amaçlanmaktadır. Yine maddede ön ilan yapılmasına ilişkin usul ve esaslar ile ilanda yer alması gereken hususlara yer verilmektedir.
5) 4734 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, idarelere ön yeterlik ilanı ile dokümanda, teklif vermeye davet edilecek aday sayısını beşten az olmamak üzere dokümanda yer alan değerlendirme kriterlerine göre belirleyerek liste oluşturma veya dokümanda belirtilen yeterlik kriterlerini karşılayanların tamamını teklif vermeye davet etmek üzere liste oluşturma seçeneklerinden birini tercih etme imkanı getirilmektedir. Eşik değerin yarısını aşan yapım işlerinin ihalesinin bu usule göre yapılmasında herhangi bir şarta bağlı olmaksızın idarelerin takdir hakkının bulunduğu, bunun dışındaki işlerde ise maddede yazılı şartların varlığı nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamaz olduğunun idarelerce objektif olarak ortaya konmasının gerekli olduğu belirtilmektedir.
6) Kanunun mevcut halinde (b), (c) ve (f) bentlerine göre gerçekleştirilen ihalelerde de önce yeterlik değerlendirmesi yapılmakta, yeterli bulunanlardan bilahare fiyat teklifi istenilmektedir. İşlem maliyeti ve zaman israfına sebep olan bu uygulamaya son verilerek isteklilerin yeterlik belgeleri ile fiyat tekliflerini birlikte sunmalarına imkan sağlanmaktadır.
(b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde işin niteliği gereği isteklilerden fiyatı içermeyen teknik tekliflerini sunmalarının istenilmesine ve kendileriyle teknik görüşme yapılmasına gerek bulunmadığından, işlevsiz bir mahiyet arz eden bu düzenleme madde metninden çıkarılmış ve söz konusu işlemlerin sadece (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılacak ihalelerde geçerli olduğu hususu düzenlenmiştir.
İlk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son fiyat tekliflerinin alınması madde kapsamındaki tüm ihaleler açısından zorunlu kılınmış, bu zorunluluğun isteklilerden nihai yazılı fiyat teklifi alınması şeklinde ikmal edilmesi hususu hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca malın sözleşme yapma süresi içerisinde teslim edildiği ve bunun İdarece uygun bulunduğu durumlarda, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunluluğunu ortadan kaldıran düzenlemenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılacak alımları da kapsayacak biçimde genişletilmesi sağlanmıştır.
7) Maddenin mevcut halinde “özelliğinden dolayı stoklama imkanı bulunmamak” ve “acil durum” koşulları birlikte aranmakta bu da stoklama imkanı olmakla birlikte özelliğinden veya belli süre içinde kullanılma zorunluluğundan dolayı stoklanması ekonomik olmayan malzemeler açısından problemlere neden olmaktadır. Bu nedenle yapılması öngörülen değişiklikle koşullardan birinin varlığı bu bent kapsamında alım yapılması için yeterli hale getirilmektedir. Yine acil vakalarda kullanılma zorunluluğu bulunan ancak o an için hastanede bulunmayan ilaç, aşı, serum, anti-serum, ortez, protez, tıbbî sarf malzemeleri, test ve tetkik sarf malzemelerin alımında gecikmelere neden olunduğundan bu malzemelerin ivedilikle sağlanarak hastaya zamanında müdahale yapılabilmesine imkan tanınmaktadır.
8) Maddede yapılan değişiklikle, ilanda düzeltme yapılmasına ilişkin süreler, asgari yirmibeş ve kırk gün süreli ilanlar için onbeş güne çıkarılarak; şikayet üzerine ilanda değişiklik yapılmasının gerektiği hallerde bu değişikliğin yapılması mümkün hale getirilmektedir. Böylece idarelerin ilandaki hatalar nedeniyle ihaleleri iptal etme risklerinin azaltılması amaçlanmaktadır.
9) Maddede yapılan düzenleme ile tekliflerin değerlendirilmesi ve ihalenin karara bağlanması sürecinde yaklaşık maliyet tutarının belirleyici bir işlevi olduğundan, bu süreçte yapılacak hesaplama ve mukayeselerin saydamlık içerisinde gerçekleştirilebilmesini temin bakımından yaklaşık maliyet tutarının ilk oturumda tekliflerle birlikte açıklanması öngörülmektedir.
10) Uygulamada belge tamamlama konusunda ortaya çıkan problemler ve suiistimallerin önlenmesi amacıyla, belge tamamlama yerine sunulan belgelerdeki bilgilerin tamamlanması ve yazılı bildirime rağmen eksiklikleri gidermeyen istekliler hakkında yaptırım uygulanması öngörülmektedir. Ayrıca birim fiyat teklif istenen ihalelerde birim fiyat teklif cetvelindeki aritmetik hatanın resen düzeltilmesi uygulamasının Kanunun 36 ncı maddesinde öngörülen isteklilere ait teklif fiyatlarının açıklanması şeklindeki saydamlık anlayışıyla bağdaşmadığı ve uygulamada kötüye kullanılan örnekleri görüldüğünden aritmetik hatalı tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması öngörülmektedir.
11) 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve sorgulanmasına ilişkin uygulama birliğinin objektif kriterlere dayalı olarak sağlanması amacıyla, bu süreçte hangi bilgi ve belgelerin kabul edileceği ile kullanılacak hesaplama yöntemine ilişkin Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınarak değerlendirme yapılması öngörülmektedir.
12) 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesine ilişkin olarak mevcut uygulamadan farklı şekilde, en düşük fiyatın esas alınması veya fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleme yapılması hususunda idarelere takdir yetkisi verilmektedir. Böylece işin niteliğine ve idarenin ihtiyacına göre kaliteli mal, hizmet veya yapım işlerinin temini amaçlanmaktadır.
Ayrıca, maddede öngörülen yasaklılık teyidinin sadece 4734 sayılı Kanun açısından değil, diğer Kanunlardaki yasaklama hükümleri de dikkate alınarak yapılması gerektiği hususu açıklığa kavuşturulmaktadır.
13) 4734 sayılı Kanunun 42 nci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile sözleşme tasarılarının Maliye Bakanlığınca vize edilmesi uygulamasına son verilerek, bunun yerine idarenin mali hizmetler birimince ön mali kontrol gerçekleştirilmesi hükme bağlanmıştır. Maddede yapılan değişiklikle söz konusu Kanunda yer alan düzenlemelere paralellik sağlanmaktadır.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin sözleşmeye davet edilmesine ilişkin bildirimin Kanunun 65 inci maddesine göre yapılacağı düzenlenmektedir.
İdarelerin sözleşme yapılacak isteklinin ihalelerden yasaklılık durumunu sözleşme imzalama aşamasında da teyit etmeleri esası getirilmekte, sağlıklı istatistiklerin oluşturulmasını teminen ihaleye ilişkin bilgilerin de bu aşamada 47 nci maddedeki esaslara göre Kuruma bildirilmesi amaçlanmaktadır.
14) Maddede yapılan düzenleme ile yapım işlerinde ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda açıklamaları yeterli görülen isteklinin üzerinde bırakılması halinde bu teklif sahibinden, teklif ettiği bedelin yüzde altısı yerine sınır değerin yüzde altısı oranında kesin teminatın sözleşmenin yapılmasından önce alınması öngörülerek, aşırı düşük teklif verme eğiliminde olan isteklilerin tekliflerini piyasa koşullarına uygun gerçekçi bir biçimde vermeleri, dolayısıyla yapılan bu düzenlemenin aşırı düşük tekliflerin engellenmesine yönelik bir sonuç doğurması beklenmektedir.
15) Kanunun 36 ve 37 nci maddelerinde yapılan, yaklaşık maliyetin açıklanması ile belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlanmasına ve yazılı bildirime rağmen eksiklikleri gidermeyen istekliler hakkında yaptırım uygulanmasına ilişkin düzenlemeye paralel düzenleme getirilmektedir.
16) 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (b) fıkrasının (9) numaralı bendinden sonra gelen paragrafın yürürlükten kaldırılması öngörülmek suretiyle, 4734 sayılı Kanunun sistematiği açısından Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurularını inceleme yetki ve görevinin verilmesi nedeniyle itirazen şikayet başvurusuna konu edilmeyen ve niteliği itibariyle teftiş veya soruşturma konusu edilebilecek hususlarda Kurumun iddiaları inceleyeceğine ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılmaktadır. Ayrıca maddenin (c) fıkrasına eklenen cümle ile, üyeliğin herhangi bir nedenle boşalması halinde, boşalan üyeliğe atanan yeni üyenin bir defalığına tekrar atanabilmesine imkân tanınarak Kurulun karar alma sürecinde Kurum hafızasının devamlılığı amaçlanmaktadır.
4353 sayılı Maliye Vekaleti Baş Hukuk Müşavirliğinin ve Muhakemat Umum Müdürlüğünün Vazifelerine, Devlet Davalarının Takibi Usullerine ve Merkez ve Vilayetler Kadrolarında Bazı Değişiklikler Yapılmasına Dair Kanunda ve diğer düzenleyici ve denetleyici kurumların kanunlarında yer aldığı gibi, Kanunun 53 üncü maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, dava açma, icra takibi yapma ve mahkemelerce verilen kararlara karşı üst mercilere başvurma hakkından vazgeçilmesine ilişkin hususlar düzenlenmektedir.
Kurul Başkan ve üyelerinin bilimsel amaçlı çalışma yapmalarının önü açılarak, ders verme yoluyla bilgi ve deneyimlerini ilgililerle paylaşmaları teşvik edilmektedir.
Kanun ile Kuruma verilen görevlerin gereği gibi yerine getirilebilmesi için Kurul üyeleri ile Kurum personelinin hakemlik ve bilirkişilik yapamayacağı hususu düzenlenmektedir.
Kurumdaki Başkan Yardımcılıkları ve Daire Başkanlıklarına yapılacak atamaya ilişkin usul değişikliği yapılarak daha etkin bir yönetimin tesis edilmesi amaçlanmaktadır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Kurumda kamu ihale uzmanı olarak görevlendirilmiş olan personelden bu Kanun kapsamında yapılacak sınava katılmayan veya sınava katılarak asaleten atanma hakkını kazanamayan personelin görevlendirmeleri sona erecek olup bu tarihten sonra da kamu ihale uzmanlığına görevlendirme yapılamayacağı öngörülmektedir.
Kuruma yapılan itirazen şikayet başvurularından alınmakta olan başvuru bedeli ihalelerin niteliği ve parasal büyüklükleri göz önünde tutularak yeniden belirlenmekte ve Elektronik Kamu Alımları Platformunun işletilmesi ile ilgili olarak ihtiyaç duyulması halinde sistemden yararlananlardan ücret alınabilmesi öngörülmektedir.
17) Mühendis veya mimarların yapım müteahhitliği sektörüne girişlerini kolaylaştırmak için getirilmiş olan düzenlemenin, madde hükmünün yeterince açık olmamasından da kaynaklanan sebeplerle, uygulamada amacı dışına taştığı görüldüğünden mühendis veya mimarların aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işi ihalelerine başvurularında, mezuniyetten sonra geçen onbeş yıllık sürenin sadece benzer iş deneyimi olarak dikkate alınması öngörülmektedir.
18) 4734 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, 3 üncü maddede yapılan değişiklikler nedeniyle hazırlanması gereken ikincil mevzuatın yöntemi belirlenmektedir.
MADDE 11- 1) İdarelerce yapılacak sözleşmelerde Kurumca hazırlanmış olan tip sözleşmeler kullanılmakla birlikte, finansal kiralama sözleşmeleri gibi özelliği olan veya ilgili mevzuatı gereğince zorunlu hükümler taşıması gereken sözleşmelerde veya 4735 sayılı Kanunda öngörülen ve sözleşmelerde bulunması zorunlu hususlardan birinin veya bir kısmının sözleşmenin esas niteliğine aykırı olduğu durumlarda, sözleşmelerde yer alacak hususların belirlenmesinde Kuruma yetki verilmekte ve Kurum uygun görüşü alınmak kaydıyla bu tür sözleşmelerin kullanılabilmesine imkan sağlanmaktadır.
2) 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda işaret edilen bazı sözleşme türleri tanımlanarak 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunundaki sözleşme türlerine dahil edilmektedir.
3) Maddenin mevcut bendindeki yirmi günlük sürenin uygulamada etkin bir yaptırım sağlayamadığı görüldüğünden, bu sürenin kısaltılması yoluyla yüklenicilerin idarece verilen sürede sözleşme ve eklerine uygun olarak iş yapmalarının sağlanması amaçlanmaktadır.
MADDE 12- Yürürlük ve yürütme maddesidir.
