Modern dünyanın yaşam damarları
Kıtalararası veri transferini ışık hızında sağlayan okyanus dibindeki fiberoptik kablolara sabotaj dünyaya büyük zararlar verebilir
Rus denizaltılarının, kıtalararası internet trafiğinin aktığı fiberobtik kablolar çevresindeki şüpheli faaliyeti hafta içinde tedirginlik yarattı. Suriye’deki cılız varlığını bu ülkeye yerleşerek perçinlemeye çalışan Rusya’nın, 3. Dünya Savaşı olasılıklarının konuşulduğu bu dönemdeki agresif adımlarının korkutması için neden çok.
Rusların keşif yaptığı okyanusaltı fiber kablolar, küresel ekonomiye hayat veren atardamarlar.Bu hayati fonksiyonlarına rağmen, çok az insan bu kablolara dair kafa yoruyor. Kablo ağını biçimlendiren kültürel, siyasi ve çevresel faktörleri araştırmak için 6 yıl dünyayı dolaşan Nicole Starosielski de o insanlardan biri.
Guam’dan okyanusa uzanan bir kablo sistemi...
Tespitlerini “Denizaltı Ağı” adıyla kitaplaştıran Starosielski, bu hatların rotasını okyanus yüzeyinin özellikleri ve sismik risklerin yanı sıra siyasetin belirlediğini söylüyor.
Okyanus aşırı ilk hat, 1866’da Atlas’a döşenen bakır telgraf hattıydı. O ve günümüzde döşenen hatlar kolonyal dönemlerin gemi rotalarını izledi.1950’lerde, telefon görüşmelerini iletebilen koaksiyel kablo standarttı. 1990’larda devasa dijital verileri ışık formunda taşıyabilen fiber optik kabloların çağı başladı.
Denizaltı kabloları her zaman entrika konusuydu. 1959’da ABD askerleri Newfoundland açıklarındaki bir Rus balıkçı teknesine, kabloları tahrip etmeye çalıştığı şüphesiyle çıkmıştı.
1970’lerdeyse ABD’li balıkadamlar, askeri iletişim hatlarını dinlemek için Sovyet kablolarına dalıp çıkıyordu.
Tek tehlike askeri operasyonlar değil.2006’da deprem, Tayvan’ın internet erişimini kesmişti. 2007’de hurdacılar, iki fiber optik hattın parçalarını teknelerine almış; Vietnam aylarca internetten mahrum kalmıştı. Okyanusaltı kabloların hasar gördüğü vakaların yüzde 60’ı gemi çapaları ve balık ağlarından kaynaklanıyor. Bu yüzden navigasyon tablolarında kablo rotaları pembe işaretlenmiştir.
Starosielski’ye göre kablolara sabotaj Dünya Savaşları sırasında yaygın olsa da son dönemlerde böyle bir eylem olmadı. Ama bu olmayacağı anlamına da gelmiyor. Kıyılara yakın kabloların sabotajı ve onarımı kolay. Asıl büyük endişe kaynağı okyanusun derinliklerinden geçen hatlar.
Starosielski, bugüne kadar okyanusaltı hatlara pek kafa yorulmamasının onları korumak için yeterli olduğunu söylüyor. Ama gelecekte öyle olmayabilir. New York Times’ın Rus denizaltılarının fiber optik kablolar çevresinde dolaştığına ilişkin haberi o geleceğin müjdecisi!
GÜNÜN UYGULAMASI
Gözaltındayım
Atölye 15’in Android telefonlar için geliştirdiği “Gözaltındayım”, gözaltına alınanların veya başına bir şey gelenlerin yakınlarına tek tıkla haber vermesini sağlıyor. Uygulama, tanımladığınız üç yakınınıza, gözaltında olduğunuzu ve nerede gözaltına alındığınızı bildiriyor.
Şimdi DJI, 650 dolara piyasaya sürdüğü Osmo’yla herkesi profesyonel bir kameraman yapıyor. Cep telefonunun entegre edildiği 4K kameralı Osmo, yüksek kalitede, titreşimsiz film çekiyor. Kimileri “en donanımlı selfie çubuğu” diye tanımlamış ama Osmo, 360 derece hareket kabiliyeti, ek aparatla motosiklete, bisiklete entegre olabilme yeteneğiyle 2016’nın en sevilen oyuncağı olacak. GoPro’yu sarsacak.
GoPro da boş durmamış; birkaç gün önce geliştirdikleri drone’la çekilen görüntüleri yayınladılar. O kadar duru ki, al sinema filminde kullan. Maalesef drone’un şekli, biçimi hakkında bir bilgimiz yok. Ufukta DJI’yla GoPro arasında birkaç cephede birden pazar savaşı görünüyor.
Televizyonun geleceği
ABD’de yeni Apple TV’nin 32GB’lik modeli 150 dolara, 64GB’lik modeli 200 dolara satılıyor. Apple TV, bu yeni haliyle artık afili bir streaming cihazından çok daha fazlası. Daha önce yalnızca iPad ya da iPhone’da mümkün olan herşey artık TV’de mümkün. Alışveriş yapıp, TV’den kitap okuyabiliyorsunuz. Dizüstü bilgisayardaki gibi bir trackpad edinen uzaktan kumandası, Apple TV’yi bir oyun üssüne de çeviriyor.
Apple TV’ye, Siri’yle hükmedilebiliyor. Filmi, “45 saniye ileri al”, “Game of Thrones’un (bilmem kaçıncı) bölümü” gibi komutlarla kontrol edebiliyorsunuz.
