‘Yapay Zekâ’nın müzik önerileri

Algoritma senin alışkanlıklarına göre sana müzik öneriyor. Peki yapay zekâ ne yapıyor? Herkesin alışkanlığını alıyor, eviriyor çeviriyor, düşünüyor, taşınıyor, sana arzu ettiğin müziği öneriyor. Bu kadar basit mi? Biraz detay lazım galiba.

Geçen aylarda hem Spotify hem YouTube Music tarafından yeni yapay zekâ ürünleri lanse edildi. Spotify AI DJ’i, YouTube Music ise yapay zekâyla çalışan yeni radyosunu kullanıma sunuyor. Her iki ürün de deneme aşamasında. Yani dinleyiciler bu ürünleri mükemmelleştirecek diye bekleniyor. Deneme aşaması budur. Daha doğrusu teknoloji ürünleri böyledir. Kullanıcı hem ürünün parasını verir hem de parasını verdiği ürünü geliştirmek için bedavaya çalıştırılır. Önce ‘dogfood’ aşaması. Sonra bu.

Spotify sadece ABD ve Kanada’da bu uygulamayı kullanıma açtı. İlk yorumlardan anlaşılan kullanıcıların kafası karışık. Kimi bayıldı kimi nefret etti. Teknik olarak önceki algoritmik önerilerden ne farkı var diye soruluyor. Farkı, Spotify’ın iddiasına göre şu ana kadar geliştirilmiş en kişisel önerileri sunacak olması. Ancak elbette bu tartışmalı bir durum. Algoritmadan yapısal farkı, yapay zekâlı önerilerin sadece sizin dinleme geçmişinizden hareket etmemesi. Mesela neşeli bir şeyler çal dediğinizde ya da odaklanmam lazım dediğinizde size dinleme alışkanlıklarınız dışında, editörler tarafından hazırlanmamış öneriler sunabilecek.

Armut piş ağzıma düş

YouTube Music’in yeni kişisel radyosu da tamamen sizin tercihlerinizle oluşan ve kendini geliştiren bir radyo kanalı fikrine dayanıyor. Başta 30 kadar sanatçıyı seçiyorsunuz. Kanalınız oluşuyor ve yapay zekâ bu tercihlerden oluşacak radyo yayınını geliştirerek, zenginleştirerek hayata geçiriyor.

Her iki ürün de müzik aramaya, müzik dinlemeye zamanı olmayan ama illa en iyi müziği dinlemek isteyen ‘iddialı’ insanlara hitap ediyor olmalı. Şöyle bir şey herhâlde: “Çok iyi kitaplar okumak istiyorum ama hangi kitaplar iyi bilmiyorum. Hatta hiçbir fkrim yok. Araştırmaya da üşeniyorum çünkü bütün zamanım TikTok feed’im için video çekmeye gidiyor.”

Ya da daha genellersek: “Her şeyin en iyisini istiyorum ama hiçbir şey bilmiyorum, öğrenmeye de niyetim yok, araştırmak çok sıkıcı, benim için hazır bir şeyler bulsunlar, önüme koysunlar. Bunu bekliyorum.”

Armut piş ağzıma düş diye bir laf vardır. İşte o. İnsanın bir şeyin en iyisini elde etmesi için çalışması lazım. Ne algoritma ne yapay zekâ size en iyi müzikleri öneremez. Bir şeyler getirir ve isabetli de olabilir ama bunun iyi ya da kötü olup olmadığını bilemezsiniz çünkü ne yapay zekânın ne algoritmanın böyle bir değerlendirme yeteneği yoktur.

Mesela benim Spotify’ın hâlihazırdaki en sevmediğim özelliği, sizin hazırladığınız listeleri genişletmeye yarayan ‘enhance’ tuşu. Ben bir liste yapıyorum sonra genişlet diyorum ve bir anda benim listeme benim beğeneceğim farz edilen şarkılar ekleniyor. Genelde hiç istemediğim şeyler sırf ritimleri, melodileri, sound’ları benzer diye burada beliriyor. Benim bir kullanıcı olarak kullanmadığım bir özellik ama bir sürü insan için önemli bir hizmet olmalı.

Yapay zekâlı önerileri de giderek en kişisel önerileri yapma iddiasıyla bana kalırsa mekanikleşiyorlar ve kişisellikten uzaklaşıyorlar. Kişisel öneri diye önerilen şeyler nasıl kişisel olabilir müzik dinlemeye üşenen ve müzik zevki olmayan biri için? Kişisel bir liste sizin çabanızla oluşabilir ancak. An itibarıyla ChatGPT sorulara ne kadar isabetli, tatmin edici ve doğru yanıt verebiliyorsa, bu ürünlerin en iyi şartlarda bile isabetli olma olasılığı odur.

Stream platformları bu işe yıllar önce ‘listelerimizi gerçek insanlar hazırlıyor’ diye övünerek girdi. 10 yıl sonra gelinen nokta “Bizde kesinlikle insan yok, her şey yapay zekâ” diye övünmekten ibaret. Bilmiyorum ama bence bu burada ters giden bir şeyler var.

Ne dinlesek?

Elif Çağlar’ın yeni single’ının adı “Patience”. NUDC Records etiketliyle yayınlanan şarkı Çağlar’ın bir süredir girdiği yeni müzikal yolun devamı niteliğinde.

Dolu Kadehi Ters Tut’un yeni albümü 7 Nisan’da geliyor. “Ölüm Dansı” adını taşıyor albüm. Hayli protest şarkılar beklenmekte. ‘Danse macabre’ nedir? Enter.

Batuhan Kordel’in askere gitmeden önce yayınladığı tekli “Uykumun Güzeli”.

Tiesto’nun yeni single’ının adı “All Nighter”. Şarkı aynı zamanda 21 Nisan’da yayınlanacak “Drive” albümünün açılış şarkısı.

Gökhan Türkmen’in yeni şarkısının adı “Elif”. Depremin üçüncü günü enkaz altından kurtarılan Elif adlı depremzedeyi anlatıyor.

DOU’nun yeni şarkısının adı “Poetry”. Pop ve R&B sevenler kulak verebilir.

Lil Zey, ABD’li rapçi Strick ile bir ortak iş çıkardı. Şarkının adı ÇEK. Bakalım Lil Zey’in Warner Germany ile imzaladığı kontrattan başka nasıl projeler gelecek.

Roisin Murphy yeni single’ı CooCool’da DJ Koze ile ile çalışmış. Güzel bir iş birliği. Devamı da yolda.

Kum’un yeni şarkısının adı “Uykusuz”. Yazın beklenen yeni albüm “Apartmanlar”ın ilk habercisi. Alternatif rock sevenler için mutlaka ilgilenilmesi gereken bir isim Kum.

Teşekkürler Paco De Lucia!

Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçim videosu, Levent Yüksel’in “Tuana” adlı şarkısından bir bölüm içeriyor. Tuana, “Suena / Tuana” diye de bilinen ama asıl adı “Palenque” olan bir Paco De Lucia şarkısı. Rahmetli De Lucia, Türk müzikseverlerin gönlünde taht kurmuş bir flamenko üstadı ve gitar virtüözüdür. Bir kuşak onun konserlerine giderek büyümüştür. Bunu söylemek gerek çünkü evet yaşlılık belirtisi, genç kuşaklar tanımaz bilmez. Bu vesileyle hem videodaki mesajları incelemek hem Levent Yüksel’in 1993 tarihli, bence Türk Pop tarihinin en güzel, en özel albümlerinden biri olan “Medcezir”i keşfetmek hem de Paco De Lucia’yı araştırmak lazım. Çok kolay; stream app’ine gir, Paco De Lucia yaz, play’e bas.