Türkçe rap 2020 (Bölüm 1)
Yılın “en”leri şimdiden açıklanmaya başladı. Madem öyle biz de aralık ayını 2020’nin değerlendirmesine ayıralım. Önce Türkçe rap
2020’de her zamankinden daha popülerdi Türkçe rap. Ortak çalışmalar yıla damgasını vurdu. Almanya-Türkiye arasında bir hip hop köprüsü oluştu. İki yönlüydü bu köprü. Hem bazı Avrupalı rap yıldızlarını Türkiye’ye tanıtmak hem de Türkiye’den çıkan rap’çileri Almanya üzerinden global müzik sahnesine sürmek hedeflendi. Kısmen başarılı olunduğunu düşünüyorum. Almanya-Türkiye arasındaki köprü giderek genişleyecek ve başka tarzlar da işin içine girecek. 2021’de devamını göreceğiz. Türkçe rap’te pek çok iyi şarkı gündeme geldi. Ama önce albümlere bakalım. Nesli tükenen bir format olmasına rağmen büyük isimlerin uzunçalar albüm yapması açıkçası benim hoşuma gidiyor ve önemsiyorum.
Gazapizm mesajını verdi
Gazapizm, eklektik tarzıyla hem rock hem elektronik müziğe taşarak mesajını verdi, rap’ini yaptı; damardan hikâyelerini kendine has sert, köşeli ve duygu dolu üslubuyla anlattı. Onu arabesk ve öncesinde de halk ozanlarından süzülüp gelen kültürün en modern popüler yorumcusu olarak görüyorum. Bu albümden “Sağı Solu Kes”, “Pisliğin Üstüne Basmışlar”, “Yol”, “Unutulacak Dünler”, 2020’nin en büyük hit şarkıları arasına girdi. Gazapizm, Murda ve Ezhel ile birlikte videoları en fazla stream edilen ve dinlenen Türkçe rap sanatçıları arasında yer aldı.
2020 Murda’nın yılı
Ama bana sorarsanız 2020 kesinlikle Murda’nın yılı oldu. Hollandalı Türk asıllı sanatçı Önder Doğan, Ezhel ile birlikte müziğini Türkiye’ye tanıtınca bir anda sevildi ve şarkıları rekorlar kırdı. Yıllardır Hollanda sahnesinde tanınan bir isimken şimdi Türkiye’de büyük oldu. Sanırım Reggaeton, Dancehall, Afrobeats ve diğer Afro-fusion unsurların trap üzerinden Türk hip hop sahnesinde çoğalmasında önemli rolü oldu Murda’nın. 2020’de dinleyicinin kulağı bu ritimlere çok alıştı. “Aya”, “Bir Sonraki Hayatımda Gel” gibi Ezhel iş birliğiyle gerçekleşen büyük hit’ler, yılın tüm türler içinde en fazla stream edilen şarkıları oldu. Klasik Türkçe pop hit’lerini geride bıraktılar. Bu ana akım, Türkiye’nin müziğinde bir dönüm noktasıdır. 1990’larda ve 2000’ler boyunca yükselen Türkçe rock popülerlikte bu noktaya gelemeden gücünü ve etkisini kaybetmişti. Türkçe rap’in Türk müzik sahnesinde yepyeni bir kapı açtığını düşünüyorum. 2021’de bu kapıdan daha çok isim geçecektir.
En popüler Ezhel
Ezhel, bugün Türkiye’den çıkan en popüler sanatçılardan biri oldu. Berlin’de yaşamaya ve müziğini orda devam ettirmeye karar verdikten sonra büyük bir atılım içine girdi. Farklı sanatçılarla farklı geri planlara sahip müzisyenlerle tanışarak kendini geliştirdi. Rap’inde farklı lisanlar kullanmaya başladı. Geçen hafta yayınlanan “Link Up” adlı parçada mesela Alman rap’çi Kelvyn Kolt ile İngilizce rap yaptılar. Öncesinde Almanya’dan çıkan global sanatçılardan Luciano ve Gentleman ile çalıştı ve burada da Almanca kullandı. Zaman zaman İspanyolca da kullandığı diler arasında. Bütün bu farklı unsurları R&B’ye de kayan vokaliyle birleştiriyor Ezhel. “Neden sadece Türkçe şarkı söylemiyor, özünü kaybetti” gibi eleştiriler görüyorum sağda solda. Bunu söyleyenlerin müzikten, global müzik dünyasının işleyişinden hiç haberleri olmadığı belli. Ezhel’in Türklere olduğu kadar dünyanın diğer ülkelerinde yaşayan farklı diller konuşan insanlara da anlatacağı hikâyeler var. Ama tabii bazı insanların bulundukları dört duvardan kafalarını dışarı çıkarıp bunu anlamalarını ve değerlendirmelerini beklemek hayalcilik olur. Ezhel başarılı olur mu bilmiyorum, en azından deniyor, saygı duyulması gerekir.
Ezhel’in Alman hip hop sanatçısı ve prodüktörü Ufo 361 ile (Ufuk Bayraktar), yaptığı “Lights Out” sadece hip hop müzikte değil genel anlamda yılın en iyi albümlerinden biri. Bu ortak albümde Ezhel’in ağırlığı hissediliyor. Albümün prodüktörü de olan Ufo 361 tarafında bu şekilde ele alındığı belli. En sevdiğim yanı Ezhel’in içindeki rapper’ı bir adım ileriye taşıyor olması. Bu albümden “Wir Sind Kral” Türkiye’de en fazla dinlenen şarkılar arasında yer aldı. Adı Almanca bir şarkıyla bunu yapabildi; yarı Almanca yarı Türkçe olmasına rağmen. “Bir Daha”, “YKKE”, “Kapat Işıklarını”, “Yemin Olsun” yılın en popüler rap şarkıları arasında yer aldı.
Yılın dört albümü
Yılın albümü deyince aklıma hemen dört albüm geldi:
“Made in Turkey”, Ezhel-Murda.
“Doğa”, Murda.
“Hiza”, Gazapizm.
“Lights Out”, Ufo 361-Ezhel (14 Kasım 2019’da yayınlandığından geçen yıl listelere dâhil edilmemişti. 2020 albümü olarak değerlendiriyorum.) Bu dört albüm geçen yıl yayınlanan Türkçe rap uzunçalarlarının en önemlileri oldu.