Yok yok, yapay zekâyı “Çincede kriz ve fırsat aynı sözcükmüş…” mantığıyla hızla fırsata çevirmeyi başarabilen Refik Anadolgiller değil, eski tip sanatçılar benim kastettiğim. Krizi fırsata dönüştüremeyenler.
Yüzlerce binlerce yıllık bir gelenekten gelip günümüze kadar edebiyat, resim, sinema, heykel sanatını icra edenler, müzisyenler, grafikerler, illüstratörler ve niceleri.
Bu alanlarda hayatları boyunca emek harcamış, eğitim almış, ter dökmüş, üretmiş sanatçılar.
Üretimlerini, eserlerini yapay zekâ botlarına bedavaya tahsis etmek istemeyen sanatçılar.
Bu alanda çalışan teknoloji şirketlerinin kendi üretimlerini kullanarak milyarlarca dolar kazanmasına itiraz eden yaratıcı emekçiler.
Mesela eserlerine telif ödemek istemeyen ve bir zamanlar bildiğiniz gibi kar amacı gütmeyen bir girişim olarak işe başlayan ChatGPT’nin CEO’su Sam Altman’ın 1.9 milyon dolarlık (70 milyon TL) Koenigsegg Regera’ya binmesinde tuhaflık gören, bu durumu sorgulayan sanatçılar.
Teknolojiye uyum sağlayayım güdüsüyle büyük teknoloji şirketlerinin yaptığı her şeyi daha ne olduğunu bile anlamadan ayakta alkışlamayan, bu dev kapitalist oluşumların artık devletlerle bir olup hayatımızın her santimetresini kontrol etmek isteyen canavarlara dönüştüğünü görebilen sanatçılar.
“Tech bro” denen bu zevatın söylemlerinin başköşesinde duran “dünyayı daha iyi bir yer yapacağız” lakırdısının bugün artık bomboş bir laf olarak geçmişte kaldığını gören sanatçılar.
Teknoloji devlerini yönetenlerin “biz insanlığa hizmet ediyoruz” mealindeki ahlaki üstünlüğünü bugün çoktan kaybettiğini ve her birinin tek amacı para ve güç elde etmek olan Marvel filmlerindeki şeytani kötü adam karikatürlerine dönüştüğünü gören sanatçılar.
İşte bu sanatçılar haklarını arıyor. İngiltere’de hükümet, yaratıcı beyinleri koruyan 300 yıllık geçmişe sahip telif hakları geleneğine aykırı olarak, teknoloji şirketleri lehine düzenlemeler yapacağını açıkladı. Bunu üzerine sesler yükselmekteydi zaten, önceki gün ise bütün gazetelere yazılan bir mektup ile büyük bir kampanya başlatıldı. Büyük bir itiraz geldi.
Bu mektubun imzacıları arasında İngilizlerin en popüler yazarlarından Kazuo Ishiguro da var, müzisyenlerden Annie Lennox da, Dua Lipa da, Kate Bush da, Elton John da, Damon Albarn da, Andrew Lloyd Weber de… 1000’den fazla sanatçının imzasını taşıyan mektup, Britanya’da 2.4 milyon kişiye iş imkânı sağlayan, yıllık büyüklüğü 126 milyar sterlin olan bir endüstriyi yapay zekâcıların talanından kurtarmaya çalışıyor. Dünyada da benzeri sesler yükselirken artık tam anlamıyla bir savaşın başladığını söyleyebiliriz.
Bu savaşta bakalım “tech bro”lar mı yoksa sanatçılar ve yaratıcılar mı galip gelecek.
Bakalım sınırsız ve kuralsız ekonomik ayrıcalıklar isteyenler mi kazanacak yoksa üretimlerini korumaya çalışan, haklarını savunanlar mı?
Hep birlikte göreceğiz.
