Biz bu ihalede "flyer" denilen uçuşan teklifler kadar, gerçek tekliflerin de yollandığını düşünüyoruz. Çünkü 5 yıl için tahmin yapmak çok zor. Enflasyonun düşeceği varsayımıyla ciddi bir talep oluştu. Ve ihale başarılı oldu denebilir.Reel faizler son aylarda hızla aşağıya doğru indi. Bunda en çok ocak ayında giren sıcak paranın etkisi oldu. Böylece şu anda bir yıl için beklenen reel faizler yüzde 9un altına indi. Ancak, 2010 yılında ihaleye çıkan tahvilin vadesi dolduğunda enflasyon yüzde 3 düzeyinde inerse, reel faiz de yüzde 12 olacak. Ve bu da borç dinamikleri bakımından kaygı verici.Peki, borç dinamiği nasıl gidiyor? Bize kalırsa toplam kamu borcunda gözlenenler hiç de olumlu değil. Önce toplam borç stokundaki bir yıllık gelişmeye bakalım: Geçen yıl sonunda 202.7 milyar dolar olan toplam borç stoku eylülde 210.1 milyar dolardı. Bunun kendi iç oranı da değişmemişti; yüzde 69 iç, geri kalanı da dış borç. Ancak yıl sonuna gelindiğinde borç 235.6 milyar dolara çıkarken, bunun iç parçası yüzde 71e çıkmıştı. Kısacası, son bir yılda kamu borcu yüzde 16 kadar artmış. Üstelik ciddi bir mali disiplin uygulanmasına ve faiz dışı fazla yaratılmasına rağmen. Bu da gösteriyor ki, hükümet ne denli alkışlanırsa alkışlansın, gerçekte miktar olarak kamu borcu artıyor. Oysa, borcun artışına rağmen borç dinamiğine bakıldığında durum makul görünüyor. Mesela geçen yıl sonunda kamu borcunun milli gelire oranı yüzde 85.7 iken, şimdi yüzde 78.4 olmuş. Çünkü milli gelir TL bazında hesaplanan bir kavram. Kamu borcu ise hem TL, hem de dövizden oluşuyor. Döviz değer kazanınca da bu oran iyileşmiş görünüyor.Kamu borcunun yüzde 29u dış borç ama iç borcun da yüzde 17.5i döviz. Yani, borcun yüzde 42si döviz cinsinden. Bu durumda kurdaki değer kazanma Hazinenin işine geliyor. Peki, günün birinde sıcak para girişi durursa, hatta tersine çıkarsa, yahut vatandaşların bozduracağı döviz kalmazsa ne olacak? Kur fırlayacak. İşte o zaman seyreyleyin cümbüşü... Dün Hazine müthiş bir borçlanma yaptı. Beş yıl vadeli TL bazında yaptığı borçlanmaya tam 2.274 trilyon talep geldi. Bunun da 775 milyarı Hazine tarafından karşılandı. Yüzde 15.5 bileşik faiz de aslında çok yüksek değil. Nihayet, şu andaki faizlerin 2 puan üstünde. Ancak unutmayalım, beş yıl sonra enflasyon çok daha düşük olacak. Yahut da bu planla hareket ediliyor. Konsolide bütçe Miktar (katrilyon TL) Miktar (milyar USD) YÜzde (%)Alacaklıya göre 316.2 235.6 100İç borç stoku 224.5 167.3 71Piyasa 141.1 105.2 45Kamu kesimi 83.3 62.1 26Dış borç stoku 91.7 68.4 29Kredi 51.9 38.7 16Uluslararası kuruluşlar 35.2 26.2 11(IMF kredisi) (24.8) (18.4) 8Hükümet kuruluşları 8.7 6.5 3Ticari bankalar 8.0 6.0 3Tahvil 39.8 29.7 13 hgunes@milliyet.com.tr 2004 Aralık