Bono faizlerinin temel belirleyicisinin Merkez Bankası'nın izlediği faiz politikası olduğu malum. MB, gecelik faizleri enflasyon beklentilerine göre ayarlıyor. Yani beklentiler yükseldi mi, faiz aynı oranda artırılıyor. Ancak bunun açık seçik görülmesi zorunlu. Dört ay kadar önce yıl sonunda enflasyonun yüzde 6 civarında olması bekleniyordu. Fakat, mali piyasalardaki çalkantı, petrol fiyatlarının maliyet baskısı ve bazı mallardaki fiyat katılıkları nedeniyle beklentiler yükseldi. Hepsinden önemlisi, talepteki şişkinlik buna elverdi. Şimdi yıl sonunda enflasyonun yüzde 10-11 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Bu hesaba göre reel faiz yüzde 7 ediyor. Ancak hata yapmamak gerek. Bir yıl vadeli bononun itfa tarihine tekabül eden enflasyon beklentisi farklı: Yüzde 8 kadar. Bu durumda da reel faiz yüzde 10'a yakın çıkıyor. Yıllık bono faizleri yüzde 18-19 aralığına oturmuş görünüyor. Nominal faizlerde son dört ayda 6 puanlık bir yükseliş oldu. Ortada ciddi bir gevşeyiş de olmuyor. Bunun ne anlama geldiğini ve faizlerin nereye gideceğini görmeden ekonomik gelişmeleri izleyemeyiz. Yukarıdaki tabloda MB'nin her ay iki defa düzenlediği enflasyon beklenti anketinin mayıstan bu yana değişimi görülüyor. Burada 2007 ağustosunda enflasyonun yüzde 8 civarında olacağı bekleniyor. MB eğer bir süre daha devam ederse enflasyonla mücadelede son iki yılda madara olmuş demektir. Çünkü 2007 hedefi yine 4. Bu değişmiş değil.Tabloda görülüğü gibi, 12 aylık TÜFE beklentisi mayısta 5.6 iken, temmuzun ikinci yarısında (2.5 puan artarak) yüzde 8'i aşmış, daha sonra pek de geri gelmemiş. 24 aylık beklentiler ise aynı sürede 4.8'den 6.1'e çıkmış. Burada artış daha az (1.3 puan) olmuş. Yani yine de orta vadede işlerin düzeleceği izlenimi egemen.Artık piyasada 24 ay vadeli, hatta daha uzun bonoların olduğu biliniyor. Faiz de aynı düzeyde. Bu durumda reel faiz yüzde 12'yi buluyor. Yani ilk yıl yüzde 10, ikinci yıl yüzde 12 reel faiz almış olunuyor. Bu ortalama yüzde 11 faiz ediyor. Yani Hazine oldukça yüksek bir reel faiz ödüyor. (Vadeyi uzatırsanız reel faiz oranı daha da artıyor) Beklentiler değişti Reel faizin en önemli belirleyicisi risklerdir. Demek ki, piyasalardaki risk algılaması değişmiş. Kaldı ki, uzun vadede (24 ay) enflasyon beklentileri 1.3 puan artarken, nominal faizler tam 6 puan artmış. Piyasaların yoğunlaşan bu risk algılaması konusu üzerinde durmak gerekiyor. Bir süredir yoğun biçimde işlenen cari açık konusu, siyasal belirsizlikler safsata sanılmamalı. Uzun vadede nominal faizlerin değişmemiş olması bir anlamda risklerin kısa vadede beklendiği anlamına gelebilir. Oysa, reel faiz uzun vadede daha yüksek. Yani riskler zaten varmış da, kısa vadede daha da yükselmiş. İşin özeti bu.Gerek cari açık konusu, gerek gerginlikler yaratan siyasal belirsizlikler konusunda bir şeyler yapılabilir. Bunlar yazıldı, çizildi. Tabii bir şey değişmedi. Değişen tek şey, vatandaşın vergisinden daha fazla reel faiz ödeniyor. Riskler arttı Yıl sonu 12 ay sonra 24 ay sonraMayıs-06 1 6.27 5.57 4.79 2 6.75 5.83 4.93 Haziran-06 1 8.82 6.66 5.37 2 9.78 7.48 5.95 Temmuz-06 1 10.17 7.89 6.13 2 10.28 8.07 6.07 Ağustos-06 1 10.59 7.98 6.06 2 10.46 7.94 6.02 hgunes@milliyet.com.tr Enflasyon Beklentileri (TÜFE)
