Petroldeki hızlı fiyat çıkışının nedenleri biliniyor. Yapısal etmenlerin yanı sıra kısa vadeli etmenler de fiyatlar üzerinde etkili oluyor. Örneğin Çin gibi hızla büyüyen ekonomiler petrol talebini artırmaya başladığında, ABD ekonomisi yeniden canlanma eğilimine talep büsbütün arttı. Öte yandan arz tarafında da darboğazlar yaşanıyordu. Irak petrollerinde üretim durduğunda ABD'de petrol stokları zaten azalmıştı. Böylece spekülasyonlara açık bir ortam oluştu ve fiyatlar da uçuverdi. Herhalde son haftaların en önemli ekonomik olayı petrol fiyatlarının gevşemesi oldu. Petrolün varili 70 dolara yaklaştıktan sonra şimdi 50 dolara kadar inmiş görünüyor. Peki, şimdi neden fiyatlar tepetaklak gidiyor? Bunun belli başlı üç nedeni var. Birincisi, OPEC uzun zaman önce üretim kotalarını artırmış, ancak bu hemen etkisini göstermemişti. Anlaşılan şimdi gösteriyor. İkincisi, ABD'deki hızlı toparlanma artık belli bir doyuma ulaşmış görünüyor. Kaldı ki, 2007 yılında küresel milli gelir artışının 2006'ya göre daha düşük geçeceği sanılıyor. Hepsinden öteye bu kışın çok sıcak geçmesi enerji talebini düşürüyor. Böylece ABD'de petrol stoklarında ciddi artışlar oluşuyor.Ancak buradan fiyatların beş yıl önceki düzeyine düşeceği anlamı çıkarılmamalı. Çünkü OPEC üyeleri bu hızlı fiyat düzeltmesi karşısında derhal toplanarak üretimi kısma kararı aldılar bile. Neden düşüyor? Petrol fiyatlarının bu yıl bu düzeylerde kalması son derece riskli ve belirsiz gözüken 2007 yılında Türkiye ekonomisi için olumlu bir nokta.2006 yılında ortaya çıkan 30 milyar dolarlık cari açığın aslında belki de üçte biri artan petrol fiyatlarından kaynaklanıyor. Diğer bir deyimle, petrol fiyatları 2002 yılındaki düzeyine düşse cari açık belki 20 milyar doların altına inecek. Petrol fiyatlarındaki bu düşüş Merkez Bankası (MB) için de bir müjde. 2006'da enflasyon hedefini ıskalayan MB, bu yıl yüzde 4'lük hedefi yine ıskalasa da fark az olacak. Üstelik cari açık riski de azalmış olacağından işi kolaylaşacak.Petrol fiyatlarının düşmesinin küresel etkileri de son derece önemli. Birincisi, dünyanın en büyük enerji ihracatçılarından biri olan Rusya'nın gelirleri düşmeye başlayacak. Bu da bir seçim arifesinde olan Rusya'yı etkileyecek. Öte yandan, ABD'nin petrol devleri bu yıl olumsuz etkilenecek. Nihayet, yüksek petrol fiyatından olumsuz etkilenen Çin gibi yeni yükselen ülkeler yeniden rahatlayacak. Türkiye'nin ciddiye alması gereken bir başka önemli gelişme de 10 Ocak'ta AB Komisyonu tarafından açıklanan enerji raporu. Yenilenebilir enerji kaynaklarına ya da nükleere ağırlık verilmesini isteyen bu rapor aslında küresel ısınmaya karşı tedbir olarak açıklandı. Doğrusu, küresel ısınma ile enerji talebi düşeceğine daha etkin enerji tüketimi ile talebi azaltsak da fiyatlar düşse ve yeryüzü de daha temiz olsa daha iyi değil mi? hgunes@milliyet.com.tr Neye yarayacak?