Petrol giderek önem kazanıyor. 1990lı yılların ucuz petrol dönemi artık sona erebilir. Nitekim dün Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean Trichet ve Venezüella Enerji Bakanı Rafael Ramirez de uyardı. Çünkü Çinin uyanmasıyla talep yükseliyor. 1998de petrolun varili 10 doların altına düşmüştü. Geçen hafta ise 55 doları aştı. Bu nedenle TPAOnun çabaları yerinde.Öte yandan, petrol fiyatlarının son aylarda patlaması petrol şirketlerini, zengin etmeye başladı. Örneğin Shell firması, karının üçüncü çeyrekte yüzde 120 artarak 5.4 milyar dolara ulaştığını açıkladı. BPninki ise yüzde 43 artarak 4 milyar dolar olmuş. Anlaşılan Shellde stoklar daha fazlaymış.Petrol şirketleri elde ettikleri bu karı hissedarlarıyla paylaşmak için kendi hisselerini alıyor. Örneğin, BP bu yıl 7.3 milyar dolarlık, karı yüzde 56 artarak 5.6 milyar dolar olan EXON da 9 milyar dolarlık hisse almış olacak. Shell ise temettü dağıtmaya karar verdi.Bununla beraber petrol şirketleri üç önemli sıkıntı içinde. Birincisi, rezervler, daha da önemlisi stoklar azalıyor. İkincisi, maliyetler yükseliyor. Ve nihayet, yeni ve rantabl rezervler bulunmuyor.Rezervler azalıyor. Çünkü İran Körfezinden atılan petrol şirketleri Meksika Körfezi, Kuzey Denizi ve Alaskaya çöreklenmişlerdi. Ancak burada da rezervler düşük. Yeni rezervlerin bulunması için de önümüzde 25 yılda 3 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Öte yandan, doların değer kaybı petrolü büsbütün pahalılaştırıyor. Nihayet maliyetleri şişiren bir diğer etmen de, 1980lerde sismik görüntülemeyle varili 20 dolardan 5 dolara inen arama maliyetinin artık durağanlaşması. Yani yeni teknolojilere ve Sibirya ile Afrikanın yahut da Brezilyanın derin sularında arama yapılmasına gerek var.Dünyanın en büyük 30 petrol şirketi (2000 yılında 70 milyar dolar), geçen yıl arama faaliyetlerine 100 milyar dolar ayırmıştı. Yani konu son derece önemli. Kısacası, umarız TPAO Karadenizde petrolü bulur. Aksi takdirde, petrol 50 dolarda kalırsa işimiz var! hgunes@milliyet.com.tr Dün TPAO Genel Müdürü Osman Saim Dinçten bir açıklama geldi: "Petrol rezervi bakımından Karadenizden umutluyuz. Bugün Türkiyede günde 500 bin varil petrol tüketiliyor. Bunun ancak 70 bin varilini, yani yüzde 12-13ünü yerli firmalar olarak üretebiliyoruz. Amacımız bu rakamı, dışarıda üretilenlerle birlikte, yüzde 70-75lere çıkarmak. 2010 yılında Türkiyenin petrol ihtiyacının büyük kısmını içeride veya dışarıda üretmek ve ülkeye getirmek istiyoruz."