Eğer bir yanlışlık yapıldı ve kastedilen 6 milyon dolarsa, gerçek hasar göz ardı ediliyor demektir. 6 milyon dolar olsa olsa karın İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine getirdiği yük olabilir. Kuşku yok ki, her doğal afetin belli bir ekonomik maliyeti var. Ancak tüm doğal afetler ya da iklim değişimleri ekonomik faaliyeti mutlaka olumsuz etkilemez. Dünya Bankası'nın bazı çalışmaları doğal afetlerin ekonomik faaliyeti başta kesintiye uğratsa da, daha sonra hasarın telafisi için daha fazla çalışıldığını, bunun da milli gelir üzerinde olumlu etkide bulunduğunu gösteriyor. Yani afet olunca önce ekonomi yavaşlıyor, sonra daha da hızlanıyor. Geçenlerde basında Rusya'dan gelen soğuk havanın 8 milyar YTL'lik bir ekonomik hasara yol açtığı haberi yer alıyordu. Bu 6 milyar dolar ediyor. Bu rakama nasıl ulaşıldığını bilmiyoruz. Bazı doğal afetler hem ekonomik faaliyeti aksatır, hem de doğrudan bir varlık hasarı yaratır. Ertelenen ekonomik faaliyetler daha sonra gerçekleştirilir. Mesela ihracatçı ya da herhangi bir yurtiçi üretici kar nedeniyle sevkıyat yapamayınca, kar kalkar kalkmaz bunu yapar. Gerçi fabrikaya gelemeyen işçilerin ya da soğuk nedeniyle düşen verimliliğin telafisi mümkün değildir. Ancak deprem gibi doğal afetler sadece ekonomik faaliyeti duraksatmaz, doğrudan yıkım da yapar. İşte yıkılanı yerine koyma, Dünya Bankası çalışmalarının da gösterdiği gibi daha sonra ekonomide hızlanma yaratır.Karın maliyetini hesaplamak çok zor. Ancak abartılmaması gerektiğini düşünüyoruz. Tek tek ele alalım:Tarım: Milli gelirin yüzde 12'si civarında. Soğuk havanın yılın mahsulü üzerinde ciddi bir olumsuz etkisi olmayacaktır. Yağan kar tarlayı bozmaz. Yalnızca kış sebzelerinin fiyatları bir süre sonra artabilir. Çünkü sera dışı yetişenlerde bir hasar olası.İnşaat: Bu sektör milli gelirin yüzde 6'sı kadar. Ancak kışın zaten inşaat sektörü mevsimsel olarak durgunluğa girer. Bu nedenle karın ekonomik faaliyete olumsuz etkisi sınırlı olacaktır. Enerji sektörü: Milli gelirin yüzde 3'ü kadardır. Soğuk hava bu sektörde tüketimi artırır. Yani olumlu bir etki beklenmelidir. İletişim ve ulaşım: Milli gelirin yüzde 14'ünü buluyor. İletişimde soğuk hava ya da karın etkisi sınırlıdır. Hatta ulaşım olmayınca iletişim hızlanır. Ulaşım ülkenin birçok yerinde kış nedeniyle zaten aksar. Burada olağandışı bir değişiklik yok. Ülkedeki ekonomik faaliyetin büyük kısmının yapıldığı İstanbul'da ulaşım birkaç günlüğüne aksasa da, bu da ulusal istatistiklere yansıyacak ölçüde değildir. Ticaret: Milli gelir içinde yüzde 23 civarında bir paya sahip. Ve bunun çok büyük bir kısmı İstanbul'da gerçekleşiyor. Gerek dış ticarette, gerek iç ticarette kar nedeniyle bir aksama oldu. Özellikle küçük ve orta ölçekli firmalarda. Gelelim, sanayi sektörüne. İmalat sanayi milli gelirin hemen hemen yüzde 25'ini oluşturuyor. Buradaki üretim aksamasının çok sınırlı kaldığı kanısındayız. Fabrikasına gidemeyen işçi veya patron sayısı kaç? Kısacası, ulaşım ve ticarette belli bir aksama olabilir. Ticaretteki aksama bir süre sonra telafi edileceğine göre, karın milli gelire yansıyacak ölçüde etkili olacağını düşünmüyoruz. hgunes@milliyet.com.tr Yıkımın telafisi ekonomiyi canlandırır