2001 yılında yabancı sermaye girişinin patladığını biliyoruz. Ancak unutmayalım, o tarihte meşhur Aria parası var. 2.5 milyar dolara yakın olan bu para piyasaları rahatlatmıştı. Bunu bir tarafa bırakırsak kriz nedeniyle hiç bir girişin olmadığı ortaya çıkar.Bununla beraber, 2002 yılı itibariyle ciddi bir artış gözlenmekte. Ancak dünkü yazımızda da belirttiğimiz gibi bu diğer ülkelere göre henüz yetersiz.Peki, neden yatırım gelmiyor? Bu soruya bir yanıt yine A. T. Kearney şirketinin 1000 büyük şirket yöneticisi üzerinden düzenlediği bir anketin endeksinden geliyor; yatırımcı güven endeksi. Endekste uzun vade etmeni olarak eğitim düzeyi, şeffaflık, kültürel engeller, tüketici gelişimi, yaşam kalitesi, altyapı, pazar payı, üretim maliyetleri ve yönetim becerileri gibi faktörler var. Kısa vadeliler arasında ise, hukukun varlığı, düzenleyici ortam, birleşme ve devralma hedefleri, rekabet, vergi düzeni, sosyal - siyasal istikrar, reformlar, mali - ekonomik istikrar, teşvikler, ihracat olanakları, piyasaların büyüme potansiyeli gibi etmenler bulunuyor. Ülkemizdeki yabancı yatırımların 1990lı yıllarda farklılaştığı söylenebilir. Aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi, 500 milyon doları aşan yabancı sermaye akımı 1989 yılı itibariyle gerçekleşmeye başlamış. Ancak daha sonra her yıl 500-700 milyon dolar yabancı sermaye çeken Türkiye, Rusya krizinin etkisiyle 1998 yılında birdenbire çekiciliğini yitirmiş. İlginçtir, her şeyin güllük gülistan sanıldığı 2000 yılında da çok az yabancı sermaye çekilebilmiş. Demek ki, ülkeye sıcak para bol bol akarken ciddi yatırımcılar Türkiyeye güvenmemiş. Oysa o dönemler sıcak parayı savunanlar, bunun doğrudan yatırım için bir lokomotif etkisi yaratacağını savunuyordu. Endeks olumlu sonuçlar veriyor. Çünkü ilk 10 ülke dünyadaki yatırımın yüzde 40ını çekiyor. Türkiye 2003te 24. sıradaymış. Ancak aşağıdaki grafikteki (2004 yılı) en yüksek güvene sahip 25 ülke arasında Türkiye yok. Çünkü yatırımcı Türkiyeye daha da az güveniyor. Çin, ABDden fazla güvene sahip. Hindistan da İngiltereden. Daha sonra birçok OECD ülkesi geliyor. Arada Rusya, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Malezya, Brezilya, Tayland, Kore, Meksika ve Endonezya gibi ülkeler dikkat çekiyor. Avrupanın yanı başındaki Türkiye Endonezya kadar bile güven oluşturmuyor. Üstelik bu yıl ligden de düşmüş! Yaşasın AKP!Özetleyelim, birincisi yabancı yatırım şimdiye dek çok az gelmiş. 1980li yılların sonundaki önlemlerle ilk kıpırdanma olmuş. Daha sonra ikinci kıpırdanma kriz sonrası gözleniyor. Ama rakamlar hala çok düşük. Çünkü yabancı hala Türkiyeye hak ettiği ölçüde güvenmiyor. Neden? Bu da yarının konusu.. Türkiye ligden düşmüş hgunes@milliyet.com.tr