Büyüme büzüşüyor!

Dün açıklanan büyüme verileri kimseyi şaşırtmamalı. Aylardır büyümenin hızla düşeceğini belirttik. CNBC-e’nin Tüketim ve Tüketici Güven endekslerini okuyuculara sunduk. Hepsi ciddi bir “büyüme yavaşlamasına” işaret ediyordu. Şimdi bu açıkça görülür oldu. Kaldı ki sokakta, çarşıda bu sıkıntı hissediliyordu.
2007’nin ilk çeyreğinde ekonomi yüzde 8.1 büyümüştü. Bu yıl ilk çeyrekte ise yüzde 6.7 büyüme elde edildi. Yani büyümedeki düşüş daha ilk çeyrekten kendini göstermeye başladı. İkinci çeyrekte ise düşüş daha da belirgin hale gelmiş; geçen yılın ilk çeyreğindeki yüzde 4.1 büyüme yerine, yüzde 1.9 büyüme elde edilmiş.
Sektörlerin durumu ortada. Tarımda net bir daralma yaşanıyor. Üstelik geçen yıl da daralma yaşanmıştı. İnşaat sektörü tam bir durgunluğa girmiş görünüyor. İmalat sanayİi, iç ticaret ve ihracat büyümeyi olumlu etkiliyor. Ama etkiyi de abartmamak gerekiyor. İyi durumda gözüken bir tek mali sektör var. Bir de ulaştırma ve haberleşme. Ancak her ikisi de zamanla diğer kesimlere bağlı olarak gerileyecektir. Üstelik ikisi de daha önceki performanslarından açık ara arkadalar.
Bu duruma nasıl gelindiği ilginç bir tartışma gerektiriyor. Biri kuşkusuz Başbakan’ın savunduğu gibi küresel değişiklikler. Kimileri de bu yıl oluşan siyasal çekişme, çatışma ve belirsizliklerin iç talebi düşürdüğünü, bunun da özellikle yatırımlarda hissedildiğini belirtiyor. 

İç taleple ilgili manzara
Öte yandan sıkı para politikasının, yani yüksek faizlerin yanı sıra mali disiplinin tekrar ele alınmasının büyümeyi frenlediğini savunuyor. Nihayet bir tez de, mevcut programın revize edilmedikçe eski performansını yakalama yeteneğinin olmayacağı. Biz bu tezlerin hemen hepsinin haklılık taşıdığı, ancak hiçbirinin de tek başına yeterli olmadığı kanısındayız.
İç taleple ilgili olarak görülen manzara şöyle: Geçen yıl ilk çeyrekte hane halkı tüketimi yüzde 3.4 artarken, bu yıl yüzde 7.6 artmıştı. Bu işte herkesi şaşırtmış ve “Demek ki durgunluk abartılıyor” dedirtmişti. İkinci çeyrekte de benzer bir yapı ortaya çıktı. Geçen yılın (yüzde 1.8) aksine bu yılın ikinci çeyreğinde de yüzde 2.8’lik bir büyüme oluşmuş. Bununla beraber, devlet harcamalarında müthiş bir fren yapmış... Geçen yıl ilk çeyrekte yüzde 7, ikinci çeyrekte yüzde 13.5 büyüyen ve seçim ekonomisi izleyen hükümet bu kez de ilk çeyrekte harcamalarını yüzde 5.6 artırmış, ama ikinci çeyrekte yüzde 3.7 kısmış.
Yatırım verilerine bakıldığında ise tam bir çöküş gözleniyor. Bu yılın ilk çeyreğinde yatırımlar hızla artıyordu. Ama ikinci çeyrekte yüzde 1.5’lik bir azalma olmuş. Tabii yine kamu kaynaklı bir daralma egemen olmuş; yılın ilk yarısında kamu yatırımları geçen yıla göre yüzde 14 azalmış. Özel kesimde ise yatırımlar geçen yıla göre daha yavaş gitse de yine de oldukça yüksek. İhracat kesimi ise büyümeye ithalatın (olumsuz etkisinin) üzerinde yardımcı olmaya devam ediyor.
Büyümenin bundan sonra nasıl oluşacağı artık belli. Geçen yıl ekonomi yüzde 4.5 büyüdüğüne göre bu yıl yüzde 3.5’in üzerinde gelecek her veri sevindirecektir. Tabii aslında üzülmek gerekirken...