Ancak, özel kesimin borçları sürekli artıyor. Krizden önce mali kuruluşların yurtdışından kullandıkları krediler 25 milyar dolardı. Kriz çıkınca taze kredi bulmak zorlaştığı gibi, eldekilerin bir kısmını ödediler. Borc indi 11 milyar dolara. 2004'ten sonra hızla borçlanmaya başladılar. Bugün (yani sadece 2 yılda 3 kat artarak) mali sektörün kısa ve orta vadeli borçları 33 milyar dolara ulaşıyor.Mali olmayan kuruluşların durumu ise çok çarpıcı. Krizde bu kesimin kredilerinde bir değişiklik olmamıştı. Ne geri ödeme oldu, ne de eksik borçlanma. Aynı doğrultuda krediler arttı. 1996 yılında reel kesimin dış borcu 15 milyar dolarken, krize gelindiğinde bu 31 milyar doları aşmıştı. Acaba aşırı borçlanma bir krizin işareti miydi? Bugün ise tam 54 milyar dolar! Yani sadece son iki yılda 7 milyar dolardan fazla artmış. Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan sık sık kamuoyu önüne çıkıp kamu iç borç sorununun halledildiğini belirtiyor. Önceki gün Başbakan da iktidara geldiklerinden bu yana 24 milyar dolarlık IMF borcunun 11 milyar dolarını ödediklerini açıkladı. Yani kamu hem iç, hem de dış borçlarını azaltıyor. Kısacası görülüyor ki; dış borçların krizden bu yana (2001 yılında 113.6 milyar dolarken bugün 170 milyar doları aşması) hızla artmasındaki temel neden özel sektörün aşırı dış kredi kullanması. Hatta şu bilgiyi de ekleyelim: 2006 yılının ilk altı ayında reel kesimin kullandığı dış kredi tam 7.6 milyar dolar oldu! Bu olağanüstü bir rakam. Yoksa kamunun dış borcu azalıyor. Bir zamanlar kamunun dış borç servisinden kaygı duyulurdu. Daha sonra bankacılık kesiminin yarattığı yüklü döviz borçlarının sonucu olan açık pozisyondan korkuldu. Ancak bankaların bugün kur riski taşımadığını biliyoruz. Artık korkulması gereken, reel kesimin gırtlağına dek borçlu olması. Birincisi, alınan bu borçların geri ödenebilmesi için çok etkin kullanılması zorunlu. Kaldı ki, dış borçlar döviz cinsinden olduğundan kur birden düzeltme yaparsa, ödemede zorluklar çıkacaktır. Borç gırtlakta Bunun yanı sıra, özel kesimin içeride yerli ya da yabancı bankalardan kullandığı döviz kredileri var. Merkez Bankası verilerine göre, iç ve dış döviz borçlarının stok toplamı 141 milyar YTL'yi buluyor. Yani hemen hemen 106 milyar dolar. Bu da yurtiçinden 20 milyar dolarlık döviz kredisi kullanıldığını gösteriyor.Meslektaşım Profesör Asaf Savaş Akat geçen akşam mutat televizyon programında kur düzeltmesinin reel kesimin yeni borç almaktan vazgeçmesi, ya da vazgeçmek zorunda kalmasıyla gerçekleşebileceğini belirtti. Bizce bu, yakın vadede olası görünmüyor. Sırtındaki bu dev yükle reel sektörün koşmasının kolay olmadığını hatırlatmakla yetinelim. hgunes@milliyet.com.tr Vazgeçecekler
