Enflasyon düşüşü talebin bastırılmasına bağlanırsa, bu dönemdeki yüksek büyüme oranı açıklanamaz. Hele hele 2005 yılında oluşan tüketim patlaması tümden havada kalır. Hiç kuşkusuz enflasyon dinamikleri ülkeden ülkeye değiştiği gibi, aynı ülke içinde de zaman içinde değişir. Fakat geçen dört yıllık dönemde enflasyonun yüzde 70'leri aşan bir düzeyden tek haneli oranlara inmesinde kurun çok açık bir rolü oldu. Tabii enflasyonun tek başına kur etkisiyle düştüğü de iddia edilemez. 2002 mali krizinden bu yana uygulanan sıkı mali disiplinin kuşkusuz enflasyonun ateşini düşürmekte önemli bir rolü oldu. Kur ve mali disiplin beraberce, özellikle maliyetler dolayısıyla, fiyatları dizginledi. Fakat ne oldu da 2006 yılında enflasyondaki düşüş trendi aksadı. Bu konu iyi anlaşılmadan Türkiye'de son yıllarda oluşan enflasyon dinamiği doğru anlaşılmayacaktır. Şu anda açık enflasyon hedeflemesi uygulanıyor. Yani beklentiler olumlu oldukça enflasyon da düşüyor. 2006 yılında üç önemli gelişme oldu. Birincisi, kur etkisi. İkincisi, talebin canlanması, üçüncüsü de petrol fiyatlarının maliyetler üzerindeki olumsuz etkisi. Tabii bu arada bozulan beklentileri de buna eklemek gerek.Ülkemizde beklentileri de belirleyen en önemli etmen olarak karşımıza kur çıkıyor. Bu çok ilginç bir nokta. Ve gerçekten de Merkez Bankası'nın kur politikası konusunda elini kolunu bağlıyor. Ancak kısa vadede kur enflasyonist beklentileri bozsa da, orta vadede tüketim eğilimini kırdığı için tersine etki yapıyor. Kurla enflasyon kardeşliği 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Hedef 35.0 20.0 12.0 8.0 5.0 4.0 4.0 Gerçekleşme 29.7 18.4 9.3 7.7 (9.8) Beklenti 48.3 24.9 13.1 8.4 5.7 Beklentiler yoluyla enflasyonun aşağıya çekildiği düşünülürse, bu da yanlış olur. Çünkü 2002 yılından bu yana her yılbaşında beklentiler hedefin üstündeydi. Oysa gerçekleşme hep daha düşük oldu. Gerçi bu fark her geçen yıl azaldı ve Merkez Bankası ciddi güvenilirlik kazandı. Ama buna kendisinden çok kur yardım etti. 2006 yılı başında enflasyon hedefi yüzde 5 olarak belirlendiğinde beklenti bunun çok az şaşacağı yöndeydi: yüzde 5.7. Ama yine daha yüksekti. Mayısta ortalık iyiden iyiye dalgalandığınca beklentiler yavaş yavaş bozuldu ve yaz sonunda yüzde 10.5'e kadar tırmandı. Şimdi yıl sonunda enflasyonun yüzde 9.84 olacağı tahmin ediliyor. 2007 yılında kur aynı düzeyde kalacak, yahut da iç talep iyiden iyiye gevşeyecekse sorun yok. Ama bunlardan biri kafasını kaldıracaksa, yüzde 4 olarak belirlenen hedefin yakalanması zor olacaktır. Gelecek yazıda değerlendireceğiz. hgunes@milliyet.com.tr Beklentiler arka planda
