2005 yılında da IMF ile stand - by anlaşması sürecek. Yani sıkı maliye politikasının devam etmesi gerekiyor. Yani kamunun az para harcayıp çok para toplaması gerekiyor. Ancak 2004 yılındaki inanılmaz büyümeye rağmen, 2005te büyümenin ciddi biçimde yavaşlayacağı düşünülüyor. Bu nedenle vergi toplamak da o denli zorlaşacak demektir.Bununla beraber Unakıtanın konuşmasında iki nokta çok ciddi biçimde dikkatimizi çekti. Birincisi, 2004 bütçesindeki inanılmaz başarı. 2003 yılına göre (ocak - eylül döneminde) giderler yüzde 5 kadar artarken, gelirler yüzde 22.5 oranında artmış. Hal böyle olunca da bütçe dengesinde (nominal rakamlarla) yüzde 29luk bir açık azalması gerçekleşmiş. Buradaki başarının bir nedeni elbette çok hızlı büyümeye bağlı olarak kamu gelirlerindeki hızlı artış. Bu dönemde özellikle KDV ve ithalat vergileri önemli bir katkıda bulundu. Ancak aynı dönemde hızlı büyümeye rağmen harcamalardaki frenin tutturulabilmesi hükümetin önemli bir başarısı.Unakıtanın sunumunda dikkatimizi çeken ikinci nokta ise, bu yapının 2005 bütçesinde sürdürülmemesiydi. Gelirler yüzde 16, giderler ise yüzde 9 artacak, böylece açık da yüzde 14 oranında düşecekti. Ancak, 2005 yılında aynı oranda vergi gelirlerini artırmak mümkün olamayacaktır. Çünkü hem ithalat yavaşlayacak hem de dayanıklı tüketim mallarına olan talep düşecektir. Böylece vergilerde belli bir gevşeme oluşacaktır. Bu nedenle 2005 yılının mali disiplini bakımından harcamaların kontrolü büyük önem taşımaktadır. Harcamalara gelince; aşağıdaki tabloda da görüldüğü gibi, tüm bakanlıkların ödenekleri ciddi biçimde artırılmıştır. Toplam içindeki payı küçük olsa da Bayındırlık Bakanlığının bütçesinin birdenbire yüzde 55 oranında yükseltilmesi dikkat çekmektedir. Yine Tarım Bakanlığının bütçesinin yüzde 403 oranında artması, tarımda kullanılacak primlerden kaynaklanmaktadır. Ancak Milli Savunma hariç tüm bakanlıkların ödeneklerinin enflasyonun çok ötesinde artırıldığı görülmektedir. Bunda da, hükümet Hazinenin kullandığı faiz ödemelerinden elde edilecek tasarruflara güvenmektedir. Yani reel faizler düşecek, vade uzayacak ve bütçe de rahatlayacaktır. Bu rahatlama da kısmen bakanlıkların daha fazla para harcamasına yarayacaktır.Kısacası, 2005 yılında bütçe harcamaları yüzde 9, faiz dışı harcamalar ise yüzde 18 olarak hedeflenmiştir. Böylece görülmektedir ki, hükümet güvene dayalı olarak faizlerde ve borcun vadesinde çok ciddi bir düzelme beklemektedir. Bu varsayımla bütçede harcama disiplini gevşetilmiştir. Vergi gelirlerinde 2004ün başarısı elde edilemezse, 2004ün maliye politikası başarısı elde edilememiş olur. Dün Maliye Bakanı Unakıtan 2005 bütçesini değerlendiren açıklamalarda bulundu. 2005 bütçesini değerlendirirken koşulları unutmamak gerekiyor. 2005 yılında dünya ekonomisinda belirsizlikler artarken, Türk ekonomisi de enflasyonla mücadelede zorlanmaya başlayacak. Hepsinden öte, petrol fiyatlarının 2004 yılının başına göre iki kat daha fazla olduğunu unutmayalım. 2003 2004 Trilyon TL Yıl Sonu Gerçekleşme (1) Ocak - Eylül Gerç.(2) Bütçe Ödenekleri (3) Ocak - Eylül Gerç.(4) Artış Oranı (4/2)Konsolide bütçe giderleri 132.822 95.968 149.945 100.858 5.1Faiz dışı giderler 74.298 49.456 83.895 55.682 12.6Faiz giderleri 58.524 46.513 66.050 45.176 -2.9Konsolide bütçe gelirleri 100.250 71.751 114.539 87.887 22.5Vergi gelirleri 84.316 60.145 99.173 72.817 21.1Vergi dışı gelirler 15.934 11.606 15.366 15.070 29.8Red ve iadeler(-) 7.632 5.608 10.430 8.109 44.6Konsolide bütçe gelirleri (Net) 92.618 66.143 104.109 79.778 20.6Bütçe dengesi -40.203 -29.825 -45.836 -21.080 -29.3 Konsolide bütçe gerçekleşmesi 2004 Bütçe ödeneği 2005 Bütçe ödenek teklifi Artış oranı Aldığı pay (2004) Aldığı pay (2005)Hazine müsteşarlığı 74.153 61.162 -17.5 49.72 39.85Adalet Bakanlığı 1.295 1.593 23.0 0.87 1.04Milli Savunma Bakanlığı 10.012 10.977 9.6 6.71 7.15İçişleri Bakanlığı 623 783 25.7 0.42 0.51Maliye Bakanlığı 22.504 27.487 22.1 15.09 17.91Milli Eğitim Bakanlığı 12.366 14.882 20.3 8.29 9.70Bayın. ve İskan Bakanlığı 438 677 54.6 0.29 0.44Sağlık Bakanlığı 4.555 5.448 19.6 3.05 3.55Ulaştırma Bakanlığı 380 687 81.1 0.25 0.45Tarım ve Köy İşl. Bak. 877 4.410 402.9 0.59 2.87Enerji ve Tab. Kay. Bak. 168 249 48.3 0.11 0.16Kültür ve Turizm Bakanlığı 534 632 18.5 0.36 0.41 hgunes@milliyet.com.tr Kuruluşların bütçe ödenekleri