Della Suda Ailesi
Sıra dışı bir aile olan Della Suda’nın ilk temsilcisi eczacılığın Türkiye’deki öncülerinden Francesco Della Suda’ydı. Kırım Savaşı’ndaki hizmetlerinden dolayı ödüllendirilerek ‘paşa’ unvanı verildi ve adı ‘Faik Paşa’ olarak değiştirildi.
İstanbul Çukurcuma’daki Faik Paşa Yokuşu adını eczacılığın Türkiye’deki öncülerinden bir İtalyan olan Francesco Della Suda’dan alır. Devlet hizmetlerinden dolayı paşa ünvanı verilen ve adı da Faik Paşa yapılan Francesco Della Suda sıra dışı bir isimdi. Francesco Della Suda, 1814 yılında bir Yunan adası olan Syros’da doğmuştu. İtalyan asıllıydı ve daha 12 yaşındayken annesini yitirince Pera’da bulunan Sainte Marie Manastırı’nın yetimhanesine verilmişti. 17 yaşına geldiğinde Maltepe Eczanesi’nde çırak olarak çalışmaya başladı.
Orduya İlaç temini
Çalışkan ve hırslıydı. Üç yıl içinde baş eczacı, 1837 yılına gelindiğinde ise Osmanlı İmparatorluğu Ordu Merkez Eczanesi’nin yöneticisi oldu. Hekimbaşı Abdülhak Molla tarafından kendisine verilen bu görev oldukça zordu ve fakat üstün başarılar gösterdi burada. Della Suda bir yandan bu zor görevi yürütürken diğer yandan da 1844 yılında Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin eczacılık bölümünden diploma almayı başardı ve böylece eczacılık deneyimini diploma ile tescil ettirmeyi başardı. Yetim bir çırak olarak başladığı yolda artık usta olmuştu.
Büyük Eczane
1849 yılında henüz gençken İstiklal Caddesi üzerinde Grande Pharmacie / Büyük Eczane’yi açarak kendi eczanesinin sahibi oldu. Bu eczane halk arasında kısa sürede Della Suda adıyla tanınıp oldukça meşhur oldu. Hem halk hem devlet yetkilileri tarafından sevilen bir isimdi Francesco Della Suda. Kırım Savaşı’nda ordu sağlık kuruluşlarının ilaç ve tıbbi malzeme ihtiyaçlarının sağlanması için büyük bir çaba göstermiş, nice yaralı askerimizin hayatının kurtulması için çalışmıştı. Onun bu gayretleri karşılıksız kalmadı ve 1859’da Mirlivalığa (tümgeneralliğe) yükseltilip adı “Faik Paşa Della Suda” olarak değiştirildi.
Uluslararası Başarılar
1862 Londra, 1855 1. Paris ve 1863 İstanbul Dünya sergilerine katılarak ilaç ve morfin koleksiyonları ile madalyalar kazandı. Cemiyet-i Eczacıyan der Asitane-i Aliyye (İstanbul Eczacılar Derneği) ve Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane (İmparatorluk Tıp Derneği) derneklerinin kurucularından olan Faik Paşa Paris Eczacılar Birliği’nin ilk Osmanlı üyesi oldu. Yüksek morfin içeren Türk afyonlarını dünyaya tanıttı.
Faik Paşa II
Faik Paşa adını alan Francesco Della Suda’nın oğlu Giorgio Della Suda da babasıyla aynı yoldan gitti. Faik Paşa 2 adını alan Giorgio Della Suda modern Türk eczacılığının da temelini atan isimlerdendi. 16 yaşında yükseköğrenim için Fransa’ya gitti, 1855’te mezun oldu. Faik Paşa II Della Suda iyi bir ressamdı. Kızılay Başkan Yardımcısı olmuş ve Fransız Legion d’honneur Nişanı almıştı. Türkiye’ye yaptığı en büyük hizmetlerden biri ise Çitli Maden Suyu’na dönemin en modern tesislerini kurarak önemli ve saygın bir soda markası haline getirmesiydi. Faik Paşa II gösterdiği gayretle bu markanın tüm Osmanlı coğrafyasında sevilen ve aranan bir ürün olmasını sağlamıştı. Çitli Maden Suyu Osmanlı sarayına, zengin konaklarına, elçilik binalarına giren saygın bir üründü. Eczacılıkta olduğu kadar ticarette de başarılı bir isimdi Giorgio / Faik Paşa II Della Suda.
Faik Bey Franz Della Suda
İstanbul’un İtalyan ailesi Della Suda’lardan bir diğer önemli isim ise kuşkusuz ünlü müzisyen Franz Liszt’e Weimar’da üç yıl öğrenci olan Faik Bey Franz Della Suda’ydı. Della Suda, Franz Liszt’e çok saygı duymuş ve Erbprinz Hotel’de şerefine ziyafetli bir davet vermişti. Faik Bey Franz Della Suda hem zengin hem de şanslıydı. 1882’de Wagner’in son operası Parsifal’ın prömiyerinde Bayreuth’da Richard Wagner’le da bir araya gelen Faik Bey “hassasiyeti, ince zevki ve zerafeti ile dikkat çeken birinci sınıf bir piyanist” olarak nitelendiriliyordu. 12 yaşında annesini yitiren, fakir ve yetim bir çocuk
olarak İstanbul’a gelen Francesco Della Suda zamanla hem işini hem de şehrin en önemli İtalyan ailelerinden birini kurdu. Della Suda Ailesi’nin birçok ferdi günümüzde Feriköy Latin Katolik Mezarlığı’nda.
