Koronaya karşı icat seferberliği
Salgın süreci bir kez daha teknoloji ve Ar-Ge’nin önemini ortaya koydu. Kolları sıvayan Türkiye’deki teknoparklar pek çok icada imza attı. Ventilasyon cihazı, tanı kitleri, temassız termal geçiş, sosyal mesafe takip sistemleri bunlar arasında
Koronavirüs salgını dünyada olduğu gibi Türkiye’de de icatları tetikledi. Salgın dönemi beraberinde teknolojik araştırmaların da hızlanmasını getirdi. Teknoparklar adeta seferber oldu. Salgından korunmak ve yeni normal yaşama alışma aşaması için pek çok icat yapıldı. En önemlisi de aşı geliştirme çalışmaları…. Türkiye’de ventilasyon cihazı, tanı kitleri, temassız termal geçiş sistemleri, yüz koruyucu kalkanlar, kağıt para dezenfektan sistemleri, sosyal mesafe takip yazılımları, robotik servis arabası gibi pek çok ürün teknoparklarda yer alan firmalar tarafından geliştirildi.
Önemi anlaşıldı
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği (TGBD) Başkanı ve Bilkent Cyberpark Genel Müdürü Faruk İnaltekin, teknoloji geliştirme bölgelerinin bugüne kadar yaptıkları toplam satış tutarının 91.9 miyar TL, ihracatın ise 4.8 milyar dolar olduğunu söyledi.
Koronavirüs salgını sonrasında teknoloji geliştirme bölgeleri ve buralardaki firmaların süreçten güçlü çıkabilmek için çok emek sarfettiğini belirten İnaltekin, hem salgının önlenmesi hem de firmaların ekonomik olarak desteklenmesi adına pek çok aksiyon alındığını kaydetti. Ar-Ge personelinin 16 Mart-31 Mayıs tarihleri arasında evden çalışmasına izin verildi. Haziran ayı başında başlayan normalleşme adımları ile personelin yüzde 50 oranında evden çalışmasına olanak sağlandı. İnaltekin, salgın sürecinde teknopark firmalarının çoğunun projelerini devam ettirdiğini ancak tahsilatla ilgili sorunlar yaşadıklarını vurguladı.
Salgın sürecinde teknoparkların çok ciddi şekilde Covid-19 ile savaş ve ekonomik katkı anlamında birçok ürün ortaya koyduğuna işaret eden İnaltekin, “Hatta bu alandaki çoğu yenilik teknoparklarda ortaya çıktı. Teknoparklar yanında üniversitelerdeki araştırma merkezlerinde ürünler geliştirildi.
Teknolojiye yapılan yatırımın kritik olduğunu bir kez daha gördük. Teknoparklar şu anda birçok alanda bu virüsle savaşıyor. Ventilasyon cihazı, tanı kitleri, temassız termal geçiş sistemleri, sosyal mesafe takip yazılımları, robotik servis arabası gibi pek çok ürün teknoparklarda yer alan firmalar tarafından geliştirildi” dedi. Koronavirüs salgını nedeniyle en çok ihtiyaç duyulan medikal ürünlerin hemen hemen hepsinin teknoparklarda üretilebildiğini ifade den Faruk İnaltekin, bunların teknolojiye yatırımın ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini kaydetti. İnaltekin’e göre, pandemi sürecinde evde kalan insanları destekleyecek çözümler ve medikal alanında destekleyici yeni çözümler bu dönemde öne çıkıyor.
Pandemide teknoparkların kendini ispatladığını belirten İnaltekin, bu konuda “Teknolojiye ve teknoparklara yapılan yatırımların boşa gitmediğini, buraların vergi cenneti değil bu teşviklerle teknolojinin geliştirildiği ve en zor zamanlarda millete yardım eden yapılar olduğunu gördük” dedi.
70 teknoparkta 5.7 bin firma var
Ülkemizde, Mayıs 2020 itibariyle bulunan 84 teknoloji geliştirme bölgesinden 70 tanesi faaliyetlerini aktif olarak sürdürüyor. Bu bölgelerdeki toplam firma sayısı 5 bin 778, toplam çalışan sayısı ise 59 bin. Tamamlanan proje sayısı 35 bin 956, üzerinde çalışılan proje sayısı ise 9.982. Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarına ilişkin patent tescil sayısı 1.158, süreci devam eden patent başvuru sayısı ise 2 bin 627.
Öne çıkan pandemi icatları
Pandemi sürecinde öne çıkan cihazlardan biri ventilasyon cihazı oldu. Bilkent Cyberpark bünyesindeki Biosys’nin geliştirdiği yerli cihaz çok konuşuldu. Bu cihaz şu anda Aselsan, Arçelik ve Baykar iş birliğinde seri üretime girdi. 5 bin civarında Sağlık Bakanlığı ve ilgili hastanelere teslim edilirken yaklaşık 1100 adet de ihracat gerçekleşti.
Sentebiolab firması salgınla mücadelede temel ihtiyaçlardan biri olan tanı kitlerinin üretimini gerçekleştirdi. Firmanın ürettiği test kitleri 60 dakikada yüzde 99.9 doğrulukla sonuç veriyor.
Uzman moleküler biyolog, Sentromer DNA Teknolojileri kurucusu Pınar Akalın, Covid 19 tanı kiti geliştirdi.
İTÜ Arı Teknokent firması Money Shower, kağıt paraları bakteri ve virüslerden arındırma amacıyla ATM’lere uygulanan kağıt para dezenfeksiyon modülü geliştirdi.
Yıldız Teknopark firması Ayvos’un geliştirdiği takip çözümüyle ateş ölçümü 6 metre mesafeden temassız yapılabiliyor.
3 boyutlu (3D) yazıcılarla üretim yapan ‘Tridi Atölye’, sağlık çalışanlarını Covid 19’dan korumak için şeffaf yüz kalkanı üretti.
‘Teşvik ve destekten yararlanamıyoruz’
Faruk İnaltekin, Türkiye’de teknoparkların sorunlarıyla ilgili de şunları söyledi: “Pandemi süresinde TÜBİTAK, KOSGEB gibi kurumların sunduğu paketler, proje çağrıları önemli. Ancak teknoloji geliştiren firmalar maalesef sunulan ve belirli sektörleri hedefleyen destek ve teşviklerden yararlanamıyor.
Bunlara teknopark şirketlerinin de eklenmesini bekleriz. Kamuya ürün ya da hizmet veren, personel kiralayan pek çok firma var. Kamunun mevcut ortamda herhangi bir şekilde bu firmalara yapacağı ödemeleri, hak edişleri geciktirmemesi gerekir. Vergi, SGK indirimi ya da affı ile destek sağlanmalı. Ar-Ge teşvikleri, proje hibeleri kapsamında geciken tüm hibe desteklerinin ödenmesi lazım. Destek süreçlerinde de kurumların biraz daha bürokrasiden uzaklaşması, kolaylaştırıcı mekanizmalar sunması önemli. Diğer taraftan kamunun teknoloji tabanlı ürünlere ilk müşteri olması ve bu firmaların riskine dahil olmasını da vurgulamak isterim.”
Yarın: Tekno girişimcinin rolü çok önemli