2016 yılında tüketici fiyatları, bir önceki yılın aralık ayına göre % 8.53 oranında arttı. (2015 yılında % 8.81 artmıştı.)
12 aylık ortalama artış % 7.78 oranında. (2015 yılında % 7.67 idi.)
2016 yılında ülkenin başına gelmedik kalmadı. Döviz fiyatı arttı. Bu olumsuzluklar dikkate alındığında, tüketici fiyatlarındaki artışın bir önceki yıl çizgisinde kalması iyidir.
Ancak “Ülkenin başına gelmeyenin kalmamasına ve döviz fiyatındaki artışa rağmen tüketici fiyatlarının bir önceki yıl çizgisinde kalmasının ekonomik nedenleri” önemlidir.
Tüketici fiyatlarındaki sınırlı artışın arkasında iç ve dış talepteki daralma var.
Fiyat artışlarını, üretim maliyetlerinin aşağıya çekilmesi, üretimdeki artış sınırlamadı. ”talepteki daralma” sınırladı.
İç talep, insanların para harcamaktan çekilmeleri nedeniyle daraldı. Dış talep, ihracattaki gerileme nedeniyle daraldı.
Üreticilerin çoğu, üretimi sürdürebilmek için başa baş yakın maliyetle satış yapıyorlar. Toptancı, perakendeci satışı sürdürebilmek için fiyatı artıramıyor.
Gıdanın suçu yok
Önceki dönemlerde tüketici fiyatlarındaki artışların suçlusu gıda fiyatlarındaki artışlar olurdu.
2016 yılında yıllık ortalama fiyat artışı % 7.78 iken, gıda ve alkolsüz içeceklerdeki ortalama fiyat artışı % 5.79 oldu.
Mevsimlik ürünler ve işlenmemiş gıda ürünleri fiyatları önceki dönemlerde tüketici fiyatlarını yukarıya taşırdı.
2016 yılının Özel Kapsamlı Tüketici Fiyatları Göstergelerinde tersi bir gelişme görülüyor.
Mevsimlik ürünler ve işlenmemiş gıda ürünleri ortalama fiyat artışını aşağıya çekmiş durumda.
Tüketici fiyatlarının arkasında yurtiçi üretici fiyatları vardır. Üretici fiyatı aşağıya inerse tüketici fiyatı ucuzlar. Yukarıya çıkarsa tüketici fiyatı artar.
Aralık ayında üretici fiyatları artışı yüzde 2.98 oldu. Aylık fiyat artışı büyük. Ne var ki yıllık ortalama artış yüzde 4.30 oranında.
Üretici fiyat artıramıyor
Döviz fiyatındaki artışa rağmen talep daralınca, üretici malını satamayınca fiyatı artıramadı.
2016 yılında gıdada üretici fiyatları ortalama artışı % 3.90 oranında.
Fiyat artışları konusunda genel değerleme şunları gösteriyor:
2016 yılında üreticiler, toptancılar ve perakendeciler talepteki daralma nedeniyle maliyet artışını fiyatlara yansıtamadılar. Bu nedenle 2016 yılında fiyatlarda yıllık ortalama artış oranları sınırlı oldu.
Fiyat artıramayanların başında gıda maddeleri üretenler ve pazarlayanlar geliyor. Gıdada yıllık ortalama fiyat artışları toplam fiyat artış oranının gerisinde kaldı.
Önceki dönemlerde toplam fiyat artışları turfanda ürünler, işlenmiş ve işlenmemiş gıda maddelerindeki artışlardan etkilenirdi. 2016 yılında tersi görüldü. Turfanda ürünler, işlenmiş ve işlenmemiş gıda maddeleri fiyatlarındaki artışlar sınırlı oldu. Diğer sektörlerdeki fiyat artışları ortalama artış oranlarını yukarıya taşıdı.
2016 yılı biterken son ayda üretici fiyatlarında % 2.98 oranında, tüketici fiyatlarında % 1.64 oranında artış olması, 2017 yılında fiyat artışlarının devam edeceği işaretini veriyor.