2014 yılındaki hane sayımız 21 milyon 372 bin olarak belirlendi. Bu hanelerde yaşayanlar 2014 yılı fiyatlarıyla 735 milyar TL tüketim harcaması yaptı.
Hane başına aylık ortalama tüketim harcaması 2.848 TL.
Ancak bu harcama ortalama harcama. Toplam hanelerin gelir gruplarına göre, en düşük yüzde 20’lik hane grubundaki 4 milyon 275 bin hanede “en yüksek” aylık tüketim harcaması 1.282 TL oldu.
En üst gelir grubundaki 4 milyon 275 bin hanede ise “en düşük“ aylık tüketim harcaması 4.193 TL.
Hanelerin yüzde 53.7’sinin geliri maaş ve ücret geliri. Yüzde 16.9’unun geliri emekli geliri. Maaş, ücret ve emekli gelirinin toplam hane gelirlerdeki ağırlığı 2002 yılında yüzde 60.4 iken, 2015 yılında yüzde 70.6’ya yükseldi. Hanelerin daha çoğu maaş, ücret ve emekli gelirine bağlandı.
Müteşebbis geliri azaldı
Müteşebbis geliri ile tüketim yapan hanelerin toplamdaki ağırlığı 2002 yılında yüzde 29.4 iken, 2014 yılında yüzde 16.6’ya, menkul ve gayrimenkul gelirlerinin payı yüzde 2.8’den yüzde 1.4’e düştü. Buna karşılık ne olduğu belirsiz gelirlerin ağırlığı yüzde 7.4’den yüzde 11.4’e yükseldi.
2014 yılında toplam tüketimde hanelerin kendi üretimlerine dayalı tüketimlerinin payı yüzde 3.6 oranında. 2002 yılında hanelerin tüketiminde kendi üretimlerinin payı yüzde 7.7, ayni katkı payı yüzde 4 idi. Toplam tüketimin sadece yüzde 88.3’ü paralı tüketimdi.
2014 yılında paralı tüketimin toplam tüketimdeki ağırlığı yüzde 88.3’ten 95.3’e yükseldi. Haneler eskiden ürettiklerini artık parayla satın alıyor. Eskiden hanelerde yoğurt, peynir, tarhana, bulgur, ekmek, reçel üretilirdi. Şimdilerde bunlar parayla satın alınan tüketim maddeleri oldu.
Para gıdaya ve konuta gidiyor
Hanelerin toplam tüketim harcamalarında konut ve kiranın payı yüzde 24.6, gıda ve alkolsüz içeceklerin payı yüzde 19.7 oranında.
Ne var ki bu iki önemli harcama kaleminin ağırlığı, hane halkının gelir durumuna göre değişiyor.
Alt gelir grubundaki hanelerin toplam tüketim harcamalarının yüzde 61.2’si gıda, alkolsüz içki ve konut harcamasına giderken, en üst gelir grubundaki hanede bu oran yüzde 61.6 yerine yüzde 36.7’ye düşüyor.
İşte onun için gıda, alkolsüz içkilerdeki fiyat artışları, konut harcamalarındaki artış alt gelir grubunu büyük ölçüde üzüyor.
Toplam tüketim harcamalarında alt gelir grubundaki hanelerin payı 2010’da yüzde 9.1 iken, yüzde 8.5’e indi. Üst gelir grubunun payı yüzde 36.1 iken, yüzde 37.2’ye yükseldi.
