Türkiye İstatistik Kurumu mart ayı sanayi üretim endeksi ile perakende ticaret hacım endeksindeki değişimlerle ilgili verileri yayımladı.
Şimdilerde aylık veriler, (1) Yalın olarak, (2) Takvim etkisinden arındırılarak, (3) Mevsim ve takvim etkisinden arındırılarak yayımlanıyor.
Konuya yabancı olanlar neyin ne olduğunu değerlemekte zorlanıyor.
Konuya yabancı olanlar için olan biteni en iyi izlemenin yolu endeks sayılarındaki değişimdir.
Yıllık ortalama endeks sayısı ile aylık endeks sayılarını karşılaştırmaktır.
2010 yılı 100 olan sanayi üretim endeksinin geçen yıl ortalaması 124.3 idi. Şubat ayı endeksi (yalın haliyle) 120.1 olmuştu. Mart ayında 133.2 oldu.
Ne kötü, ne iyi
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks şubat ayına göre yüzde 0.5 gerileme gösteriyor ama bu endeks de 2015 yılı mart ayı endeksinin ve yıl ortalaması üretim endeksinin üzerinde. Özetle, sanayi üretimi “parlak“ değil ama o kadar da kötü değil.
Perakende satış hacım endeksi, piyasanın aynasıdır.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış (2010 =100), sabit fiyatlarla (KDV dahil) perakende hacim endeksi satış hacmi ortalaması 2015 yılında 131.1 idi. 2016 Şubat’ında 133.6 olmuştu. Martta yüzde 0.6 geriledi, 132.8’e indi.
Açık anlatımla, mart ayı perakende satış hacmi şubat ayının gerisinde ama 2015 yılı ortalamasının üzerinde.
Büyümesi beklenen bir ekonomi için sanayi üretimindeki ve perakende satışlardaki bu tablo yeterli mi? Hayır. Ama gene de “gerileme”nin olmamasına seviniyoruz.
Şevket Demirel öldü
Şevket Demirel öldü. Süleyman Demirel’in kardeşi olan Şevket Demirel, Isparta’da kalan ve hayatı boyunca tarım ve sanayi konularında Isparta’ya birçok yeniliği ve değişimi getiren bir girişimciydi.
Önceki yıl Şevket Demirel ile Isparta’nın merkezini, dağını, tepesini, ovasını dolaştım. Isparta’nın yollarının iki yanı sedir çamı. Şehri çevreleyen tepeler çam ağaçlarıyla yemyeşil olmuş.
Şevket Demirel, Isparta’nın vergi şampiyonu. Önce çimento üretimine ilgi duymuş. Sonra orman ve tarım ürünleriyle ilgilenmeye başlamış.
- Göltaş Çimento yılda 2 milyon ton klinker, 2 milyon 500 bin ton çimento üretiyor.
- Göltaş Enerji su kaynaklarını değerlendirerek yılda 200-400 milyon kWh elektrik üretiyor.
- Orma entegre orman ürünleri fabrikası yılda 600 bin metreküp ağaç işleyerek 500 bin metreküp kaliteli levha üretiyor.
- Orkav Kavakçılık işletmesi kavak yetiştiriyor. Yıllık üretimi 10 bin metreküp. Bodur elma fidanlığında her yıl bir milyon adet fidan dağıtıma hazır hale geliyor. 100 dönümlük serada organik domates, biber, salatalık üretiliyor.
- Puccinelli Elmataş kurutulmuş sebze, meyve, meyve suyu ve salça üretiyor. Yıllık yaş meyve ve sebze işleme kapasitesi 100 bin ton. Yılda on bin ton yaş elma kurutulup, değirmenlerden geçirilerek, elma unu yapılıyor. Bu un, çocuk mamalarında, bisküvi, pasta sanayiinde kullanılıyor.
Tarıma inanıyordu
Şimdilerde işletmelerin sorumluluğunu 3 kızı üstlenmiş. Nihan Demirel Atasagun, Neslihan Demirel ve Binhan Demirel Kesici, yatırımların ve üretimin başında. İşletmelerin yarattığı kaynak yeni yatırımlara yönlendiriliyor. Geçen yıl 150 milyon dolarlık yatırım yapılmıştı.
Şevket Demirel çevre ağaçlandırması, kavak ve elma fidesi yetiştirilmesi, meyve ve sebze üretiminin artırılması için çaba gösteriyordu.
“Isparta gülcülükle, halıcılıkla zenginleşemez. Senede gül yağından 20 milyon dolar para gelir. Üretimi artıramazsınız. Artırsanız satamazsınız. El halısı dünyada en fakir bölgelerde dokunuyor. Bir günde bir kişi en fazla 40 bin düğüm atabilir. Halı dokumak çalışana para getirmez. Fakat meyvede büyük potansiyel var. Kirazın kilosu 2.5 dolara satılır. Isparta’da 100 bin ton üretilirse bunun geliri 250 milyon dolar eder. Meyve sebze üretebilmek için arazinin sulanması gerekli. Daha önce Eğirdir Gölü her yıl 800 milyon metreküp suyu Akdeniz’e atarken şimdilerde sulama şebekeleri kuruldu. Gölün etrafındaki tüm ovalar suya kavuştu. Sulanan arazilerde şimdilerde elma, kayısı, kiraz ve diğer para eden meyveler yetiştiriliyor” diyordu.
Allah rahmet eylesin. Ailesine başsağlığı diliyorum.