Rize’de, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinin oluşturduğu “Ekonomi Topluluğu” geçen hafta “1’inci Ekonomi Zirvesi” düzenledi.
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Osman Karamustafa’nın ilgisi ile öğrencilerinin sorumluluğunda gerçekleştirilen iki günlük programda, Rize ekonomisinin imkânları, sorunları tartışıldı.
Rize denilince gündeme sadece “çay” konusu gelmeye devam ediyor. Mayıs-ekim ayları Rize’nin çay mevsimi. Çay üreticileri ile çay toplamada ve fabrikalarda çalışan çay emekçilerinin eline bu aylarda para geçiyor. Rize ekonomisinin çarkı da büyük ölçüde bu paraya dayalı olarak dönüyor.
Çay geliri 2 milyon TL
Çaykur geçen dönem 680 bin ton, özel sektör 640 bin ton yaş çay yaprağı satın aldı. Kamu ve özel sektör çay üreticilerine 2 milyar TL ödedi.
Rize’de toprak imkânları sınırlı. Hayvancılık ölmüş. Çaya alternatif olarak kivi üretenler, ürünü satamadıklarından bitkileri söküyor. Liman iyi işlemiyor. Su ürünleri sektörü gelişmemiş. Tersanede gemi yapılmıyor. Tek ümit turizm ama doğa beton ve çarpık yapılaşmayla kirletildiğinden Rize cazibesini kaybediyor.
İşte bu tabloda Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi’ne büyük işler düşüyor. Devlet üniversitesinin, Rize’nin sorunlarına çözüm getirecek projelere yönelmesi, eğitim ve araştırma programlarını Rize’nin gelişmesine odaklandırması gerekiyor.
Ne var ki üniversitenin İlahiyat Bölümü’nde birinci ve ikinci öğretimde 1.700 öğrenci varken, su ürünleri bölümü ilgisizlikten kapanmış. Tarla ve bahçe bitkileri bölümünde 40 öğrenci var. İlgisizlikten bu bölümler de kapanacak.
Sık sık Rize’ye gidiyorum. Her gidişimde (eski bir Devlet Planlama Teşkilatı çalışanı olarak) kafamda projeler geliştiriyorum. Bunları üniversite sorumlularına ve Rizelilere aktarıyorum.
Sempozyum konuşmasında tekrarladığım imkânları özetleyeyim:
- Feretiko Hint keneviri (kendir) ipinden el tezgâhında dokunan bir bez türüdür. Özellikle Rize’de dokunan bir tür olduğundan “Rize bezi” diye bilinir. Şimdilerde Türkiye’de kenevir ekimi yasak. Ama ipi ithal ediliyor. İthal ip ile Rize köylerinde el dokuma tezgâhlarında feretiko üretimi çok kişiye iş ve gelir sağlar.
- Rize’de hayvancılık kalmadı ama Rize, özel peynir çeşitleri ve et işleme çeşitleri (özellikle kavurmasıyla ünlüdür. Süt ürünü, et ürünü işleme tesisleri nasıl girdileri değişik üreticilerden topluyorlarsa Rize’de de yakın bölgelerden temin edilecek süt ve et ile süt ve et işleme tesisleri geliştirilebilir.
- Çamburnu tersanesi boş duruyor. Sürmene teknelerinin namı unutuluyor. Türkiye’de hem deniz ürünleri üreticilerinin hem de turizm sektörünün Sürmene tipi tekne talebi devam ediyor. Tersaneyi canlandırmak gerekiyor.
Yapılacak iş çok...
- Rize’de liman var, ilgi yok. Limanı geliştirmek, Karadeniz’de yanaşacak iskele arayan yabancı kuruz gemilerini Rize’ye çekmek şart. Rize yabancı kuruz gemilerinin yolcularının ilgisini çekecek özelliklere sahip.
- Rize dolaylarında bıçak ve silah yapımı geleneksel metal işleme sanatıdır. Bu geleneksel sanatı günümüz talebine yöneltmek gerekir. Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın desteği ile Rize’de ihracata dönük silah sanayini geliştirme imkânı büyük. Geleneksel bıçak sanatı ustalarının güçlerini birleştirerek, yeni tasarımlarla ihracata dönük küçük metal işleme sanayi geliştirilebilir.
- Su ürünleri, tarla ve bahçe bitkileri konularında Rize şartlarına uygun projelere birilerinin sahip çıkması beklenir.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi bir devlet üniversitesi. Devlet üniversitesi olarak Rize’nin ekonomik ve sosyal gelişmesine öncülük yapacak kadrolara sahip olması ve de üniversite yönetiminin uygulamaya, sonuç almaya dönük projelere sahip çıkması zorunlu.
Üniversiteye adını veren Sayın Cumhurbaşkanı biraz bu konulara vakit ayırırsa, Rize, çaya göbekten bağlı olmaktan kurtulur. Rize’de büyük potansiyel var.
