Ayşe Teyzem soruyor:
- Enflasyon açıklandı... Bolca sıfırlı düşüşten söz ediliyor? Gerçek nedir?
- Enflasyon düşüşe geçti... Şubatta ülkede fiyatlar bir önceki aya göre, ocak ayına göre on binde 2 geriledi.
- On binde 2 ne demek?
- Demek ki halkımız ocak ayında 1000 TL’ye aldıklarını şubat ayında 999.80 TL’ye alma imkânına sahip olmuş.
- Fiyatlar bu kadar ince ince nasıl hesaplanıyor? Yüzde biri anladık da on binde biri hangi terazi ölçüyor?
- Ülke genelinde derlenen fiyatların ortalaması alınırken bu tür ince rakamlara ulaşmak mümkün olabiliyor. Ama bu bir ölçüde enflasyonda gerilemeyi değil de aylık fiyat artışında duraklamayı işaret ediyor.
- Bu sevinilecek bir durum mu?
- Enflasyon her ay tırmanıyordu... Yüzde 10’un üzerine çıkmasından korkuluyordu. Az da olsa düşüş işareti, yüreklere su serpti.
- İyi de halkı en fazla ilgilendiren gıda fiyatlarında durum nedir?
- Gıdada yıllık ortalama fiyat artışı maalesef hâlâ yüzde 10’un üzerinde. Şubat itibarıyla yıllık gıda enflasyonu ülke genelinde ve tüm gıda maddeleri genelinde yüzde 10.80 oranında.
Ayşe Hanım Teyzem anlattıklarımı beğendi mi beğenmedi mi, bilemiyorum... Giderken: “Halkımız için önemli olan, özellikle gıda fiyatlarındaki artıştır. Yıllık ortalama fiyat artışı, eğer yıllık ortalama gelir artışının üzerinde ise, halkın alım gücü gerilemiş demektir. Bunu unutmayalım” dedi.
Peki ocak ayından şubata ne değişti?
2016 yılının ilk aylarında enflasyonun tırmanışa geçmesine yol açabilecek gelişmeler gerçekleşti:
(1) Asgari ücret artırıldı. (2) Emeklilerin ve bazı ücretlilerin gelirlerinde iyileştirmeler yapıldı. (3) Doların fiyatı tırmanışını sürdürdü. (4) Hayvancılık ve tarım ürünlerinde önemli fiyat artışları oldu. Bütün bunların maliyet ve talep artışına yol açması ve enflasyonda artışa neden olması bekleniyordu.
Şubat ayında on binde 2 de olsa tüketici fiyatlarındaki gerileme işte bu bakımdan önem taşıyor.
İlgi çekici olan, şubat ayında üretici fiyatlarının da gerilemesidir. Yurtiçi üretici fiyatları şubat ayında, ocak ayına göre binde 2 gerileme gösterdi.
Ocak ayında 1000 TL olan üretici fiyatı şubat ayında 998.80 TL oldu.
Yurtiçi üretici fiyatlarında halkı en fazla ilgilendiren gıda maddeleri üretici fiyatlarında yıllık ortalama artış yüzde 9.75 oranında.
Açık anlatımla, tüketicinin yüksek fiyatla gıda maddesi satın almasının arkasında üretici fiyatlarının yüksek olması var.
Ocak ayından şubat ayına aylık olarak giyim eşyasında üretici fiyatı artışı yüzde 0.53 oranında iken tüketici fiyatlarında giyim eşyası ve ayakkabı fiyatlarında aylık olarak yüzde 6.16 gerileme görülüyor. Yılbaşından bu yana giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki gerileme yüzde 12.45 oranında.
Giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki gerilemenin üretici fiyatlarındaki gerilemeden değil, talepteki daralmadan kaynaklandığı anlaşılıyor.
Sonuç olarak şubat ayındaki enflasyon rakamları, enflasyonda aşağıya inişin başladığından çok, bir duraklamayı işaret ediyor. Sevinilecek olan duraklamadır. Enflasyon aşağıya inişe geçti şeklindeki değerlemeler yanlış olur.
Düzeltme: “Dünyanın 20 Büyük Şirketi” başlığıyla dün yayımlanan yazının altındaki tablolardan ”2015 Yılının En Büyükleri Sıralaması“ tablosunda 2015 ve 2010 sütun başlıkları yer değiştirmiştir.