Negatif (eksi) faizle şirketler tahvil satmaya başladı. Tahvili satın alanın tahvile bağladığı anapara her yıl azalıyor.
Alman kimya firması Henkel AG, 6 Eylül’de eksi (negatif) yüzde 0.05 faiz ile 2 yıl vadeli 500 milyon euro’luk tahvil sattı.
Aynı gün Fransız ilaç firması Sanofi SA’nın çıkardığı negatif (eksi) 0.05 faizli 3.5 yıl vadeli, 1 milyar euro’luk tahvili alıcı buldu. Avrupa’da merkez bankaları negatif faiz uyguluyordu ama şirketlerin negatif faizle tahvil çıkarmaları ve bu tahvillerin alıcı bulması yeni bir gelişme.
Parasal genişleme, sözle yönlendirme, düşük faiz gibi uygulamalara rağmen küresel ekonomik krizin olumsuz etkilerinin devam etmesi sonucu merkez bankaları ekonomiyi canlandırmak için negatif faiz uygulamasını başlattı.
Bu uygulamada, bankaların merkez bankalarında tuttuğu cari hesaplara uygulanan faiz eksiye düşürülüyor. Böylece bankalara, merkez bankasına yatırılacak para için faiz verilmiyor. Üste para alınıyor. Bankalara “Parayı merkez bankasında saklayacağınıza, kredileri artırın” mesajı veriliyor. Negatif faiz uygulamasıyla, şirketlerin borçlanma maliyetlerinin düşürülmesi ve kredi talebinin artması hedefleniyor.
Merkez bankalarının negatif faiz uygulamasıyla ekonomiyi canlandırma arayışları yanında bir başka beklentileri de “dış ticarette rekabet üstünlüğü sağlamak”... Ülkeler negatif faize geçtiğinde yerel para birimi değersizleştiği için, ihracatta rekabet üstünlüğü ortaya çıkıyor.
İsviçre bankaları başlattı
Eksi faizin ne olduğunu daha önceleri kamuoyunda İsviçre bankaları için anlatılanlardan öğrenmiştik. “Dünyanın her köşesinde güvence arayışında İsviçre bankalarında açılan hesapların artması karşısında, bankaların faiz vermedikleri, anaparadan kesinti yaptıkları, 100 frangın bir yıl sonra 99, bir yıl sonra 98 franga düştüğü” anlatılırdı.
Şimdilerde Avrupa Merkez Bankası eksi 0.10, İsviçre Merkez Bankası eksi 1.25, Danimarka Merkez Bankası eksi 0.65, İsveç Merkez Bankası eksi 0.50, Japonya Merkez Bankası eksi 0.10 negatif faiz uygulamasını sürdürüyor.
Henkel ve Sanofi’nin eksi faizle tahvil ihracından önce eksi faizle satışa çıkarılmış özel sektör tahvili yoktu ama merkez bankalarının negatif faiz uygulaması sonrası yeni fiyatlamayla küresel piyasalarda işlem gören nominal değeri yaklaşık 6 trilyon dolar olan tahvilin faizi de negatif faiz haline geldi.
Artı faiz de var
Bugünlerde Rusya yatırımcılara yüzde 8.4, Hindistan yüzde 7.1, Brezilya yüzde 4.4, Romanya yüzde 2.3, Polonya yüzde 2.2, Güney Kore yüzde 1.4 faiz veriyor. Gelişmekte olan piyasaların ortalama faizi yüzde 6.0 dolayında. Bu durumda kim paralarını eksi faizli tahvile yatırır?
Günümüzde dünyada paradan bol şey yok. Para sahipleri ve paralara yön verenler getiriden çok güven arayışında. Talep ve üretim olmadığı için şirket ve ülke riskleri arttı. Para sahipleri ve para yönlendirenler, paraları kullanırken riski dağıtıyorlar. Gelişmekte olan ülkenin yüzde 6 faizli tahvili yanında, eksi faizli tahvile de para yatırıyorlar.
İyi de Henkel ve Sanofi’nin eksi 0.05 faizli tahvillerini kimler aldı? Eksi faizli tahvillerde de rekabet var. Faiz ne kadar eksi? Vade ne kadar uzun? Avrupa Merkez Bankası eksi 0.10 faiz veriyor. Bu faizin yanında eksi 0.05 faiz daha cazip.
Son bir not: Eksi faiz Avrupa’da harcamaları değil tasarrufları artırıcı etki gösteriyor. Avrupalının emeklilik sistemini besleyen emeklilik fonlarının getirisi. İnsanlar bu fonların getirisinin azalması, negatif olması karşısında, emekli maaşlarının riske gireceğini görüp harcamalarını kısmaya başladı.