TCMB, (Merkez Bankası) geçen yıl bir önceki yıla göre % 92.4 artışla 18.3 milyar TL kâr açıkladı.
Merkez, 2017’de kârını önceki yıla göre yaklaşık 2 katına çıkardı. Merkez Bankası’nın, 31 Aralık 2017 tarihinde sona eren, 86. hesap dönemi bilançosu Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre, banka geçen yıl 18 milyar 383.9 milyon TL dönem kârı açıkladı. Banka, 2016’da 9 milyar 555.9 milyon TL kâr elde etmişti. Böylece bankanın kârı yüzde 92.4 artış gösterdi. TCMB, 2014’te 8.6 milyar TL, 2015’te ise 13.9 milyar TL kâr açıklamıştı.
Anonim şirket statüsüne sahip olan TCMB, 250.000 adet hisseye bölünmüş, 25.000 TL sermayesi var. 250.000 adet hisse senedi (A), (B), (C) ve (D) olmak üzere dört sınıfa ayrılıyor.
TCMB sermayesinin yüzde 55.12’sini temsil eden (A) sınıfı hisse senetleri Hazine’nin elinde. Yasaya göre, Hazine’nin elinde bulunacak hisse senetlerinin oranı toplam sermayenin yüzde 51’inden aşağıya düşemez.
Sermaye yapısı nasıl?
Sermayenin yüzde 25.76’sını temsil eden (B) sınıfı hisse senetlerinin 25.74’üne Türkiye’de faaliyette bulunan milli bankalar sahip.
Dr. Mahfi Eğilmez, Merkez Bankası’nın kârının nasıl dağıtıldığını bir yazısında geniş şekilde anlatmıştı. Eğilmez’in anlatımıyla, “Merkez Bankası pay sahiplerinin, sahip oldukları hisse senetlerinin nominal değerleri üzerinden % 6 oranında ilk kâr payı hakları var. Genel kurulca onaylanması halinde, hisse senetlerinin nominal değerleri üzerinden, en çok % 6 oranında ikinci kâr payı olmak üzere, en fazla % 12 kâr payı dağıtılıyor.
Kârın kalan kısmı ise Hazine’ye devrediliyor. Bütün bu anlatımlar gösteriyor ki görünürde çok kâr eden Merkez Bankası, gerçekte kârı kazanan Hazine. Merkez Bankası’nın kârının kaynağı ne? Merkez Bankası’nın kârının bir bölümü dışarıdan, bir bölümü içeriden geliyor.
Kâr nereden geliyor?
Merkez Bankası’nın döviz ve altın rezervleri var. Döviz rezervlerine az da olsa faiz alıyor. Bu yıl altın rezervlerini artırdı. Döviz fiyatı arttıkça, altın fiyatı arttıkça, döviz ve altın rezervlerinin Türk Lirası değerleri de yükseliyor. Kur kazancı ortaya çıkıyor.
Merkez Bankası içeride (1) Döviz alıyor, satıyor. (2) Bankalara borç para veriyor. Bu yıl Merkez Bankası çok miktarda döviz alıp sattı. Bazı satışlarda pahalı aldığını ucuz sattığı oldu ama genelde ucuza alıp pahalıya sattı. Kur kazancı oldu. Merkez Bankası bu yıl bankaları en yüksek faiz oranından fonladı. Bankaları fonlarken yüksek faiz geliri elde etti.
Döviz ve altın rezervindeki kur kazancı, kâğıt üzerinde bir kazançtır. İçeriyle ilişkisi yoktur ama döviz alım satım kârı ve bankaları yüksek faizle fonlamadan elde ettiği kâr, sonunda bu ülkede yaşayanların yani halkın cebinden çıktı.
Merkez bankaları “kâr müessesesi” değildir. Ne yapalım ki bizim sistemimiz bankanın kâr etmesine yol açıyor. Bu kâr, dolaylı olarak halkın cebinden çıkan paralarla oluşmuş bir kârdır. Ama sonunda kâr Hazine’ye gidiyor diyerek kendimizi teselli edebiliriz.
