İŞLER AÇILIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eskiden tek bir gösterge yayımlardı. Bu gösterge, iki dönem arası değişimi rakam veya oran olarak sergilerdi. Şimdilerde 4 farklı gösterge var:

1) Dönemsel değişim. (Neydi, ne oldu?)

2) Takvim etkisinden arındırılmış gösterge. (Her aydaki gün sayısı, çalışma günü sayısı farklı. Karşılaştırma için düzeltme yapılıyor.)

3) Mevsim etkisinden arındırılmış gösterge. (Her mevsimin özelliği var. Hava durumu, insanların talebi gibi konularda değişim oluyor. Mevsim etkileri düzeltmeyle yok ediliyor.)

4) Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış gösterge. (Hem mevsim hem takvim etkileri düzeltiliyor.)

Bir değişim, takvim etkisinden, mevsim etkisinden ve de takvim ve mevsim etkilerinden arındırıldığında farklı değerler ortaya çıkıyor.

Dün yayımlanan şubat ayı perakende satış hacmi endeksi bu farklı değerlerin bir örneği:

1) Takvim etkilerinden arındırılmış perakende satış hacmi bir önceki yılın aynı ayına göre %4.4 azaldı

Takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2017 yılı şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %4.4 azaldı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %0.9, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %2.7, otomotiv yakıtı satışları %11.6 azaldı.

2) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış perakende satış hacmi bir önceki aya göre %1.6 arttı

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi 2017 yılı şubat ayında bir önceki aya göre %1.6 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %1, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %2.5, otomotiv yakıtı satışları %0.6 arttı.

3) Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış perakende ciro (cari fiyatlarla) bir önceki aya göre %3 arttı

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla perakende ciro 2017 yılı şubat ayında bir önceki aya göre %3 arttı. Aynı ayda (cari fiyatlarla) gıda, içecek ve tütün satışları %1.6, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %4.2, otomotiv yakıtı satışları %2.7 arttı.

4) Takvim etkilerinden arındırılmış perakende ciro cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı ayına göre %10.1 arttı

Takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla perakende ciro 2017 yılı şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10.1 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları %10.2, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) %6.8, otomotiv yakıtı satışları %18.1 arttı.

Sonuç:

Bu farklı değerlemelerden sonra durum nedir diye sorulacak olursa, özetle: Perakende satış hacmi şubatta ocak ayına göre artmış durumda. Fakat geçen yılın şubat ayının gerisinde. Şubat ayında cari fiyatlarla ciro endeksinin TÜFE’nin üzerinde olması perakendedeki hareketin işareti. Dikkati çeken, perakendede ciro artışının gıda dışı harcamalarda gerçekleşmesi.