Ege’de neler oluyor?

Ege Bölgesi Türkiye’nin zengin, ekonomisi canlı bir bölgesi. İyi de acaba Ege Bölgesi’ndeki sanayi kuruluşlarının durumu nedir? Ne yapıyorlar?
İstanbul Sanayi Odası (İSO) 2013 yılı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) üyesi 59 kuruluş var. Bunlar İSO 500’ün toplam üretiminin yüzde 10’unu gerçekleştiren sanayi kuruluşları. 100 Kuruluşun 24’ü yabancı sermayeli kuruluş.
EBSO, 32 yıldır EBSO 100 Listesi yapıyor. Ve yayınlıyor. 2013 EBSO Listesinde yer alan 100 kuruluşun satışları toplamı 43.6 milyar TL. Bu kuruluşların 16’sı toplam üretimin yarısına yakınını gerçekleştiren kimya ve kimyasal ürün kesiminde faaliyet gösteriyor. Gıda sanayindeki 26 kuruluşun toplam üretimdeki payı yüzde 20, demir-çelik, metal ve döküm sanayindeki 12 kuruluşun payı yüzde 11 dolayında. Tekstil ve deri sanayindeki 10 kuruluşun üretimdeki payları yüzde 4’ün altında. Makine sanayinde 3 kuruluş var. Üretimdeki payları yüzde 1 oranında. 100 büyüklerde 54 bin 900 kişi çalışıyor. İstihdamda bir yılda yüzde 6.4 artış gerçekleşti.
2013’te reel olarak 100 büyük firmanın cirosu yüzde 1, üretimden satışlarında ise yüzde 0.40 oranında azalma var. Net kârlar yüzde 25 oranında azalırken, zararlarda yüzde 213 oranında artış görülüyor.
Zararın yüzde 68’i dış kredi kullanmadan kaynaklanan kambiyo zararları. Olumsuz bir başka gelişme de net katma değerde ortaya çıkan yüzde 10 oranındaki reel gerileme. Ciro ve üretimden satışlarda reel artış yaşanırken, net katma değerin azalması firma dışı, yerli ve ithal girdi payındaki artışa, bir anlamda da fasona yönelmeye işaret ediyor.

İthalat girdisi %55
Ege Bölgesi’ndeki 100 büyük sanayi kuruluşunun üretimindeki ithalat payı 55.5 dolar. Başka anlatım ile 2013 yılında 100 dolarlık üretim için 55.5 dolar ithalat yapıldı. Buna karşılık Ege Bölgesi’nin en büyük 100 sanayi kuruluşu 100 dolarlık üretimin 2013 yılında 29 dolarını ihraç etti. Bir yıl önce 100 dolarlık üretimin 35 doları ihraç edilebiliyordu. 2013 yılında ihracatları yüzde 18.7 oranında geriledi.
2013’te Ege Bölgesi’nin 100 büyük sanayi kuruluşu 12.7 milyar dolarlık ithalata karşılık 6.7 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Borçluluk oranları ise çok yüksek. Özsermaye-Borç oranı 2013 yılında yüzde 191 oldu. 2013 yılında özkaynakları yüzde 3 artarken borçları yüzde 33 arttı. Ege’deki 100 büyükler özkaynaklarının iki katı borç yükü altında. (İSO 500 Büyüklerde özsermaye-borç ortalaması yüzde 132). Özkaynağa göre borçluluk oranı 2011 yılında 127 idi. 2012 Yılında 147’ye yükselmişti. 2013 yılında borçlarda çok büyük artış oldu.
Ege Bölgesi’nin 100 Büyükleri ne üretiyor? 100 Büyüklerin toplam üretiminin yarısını gerçekleştiren 16 sanayi kuruluşu kimya ve kimyasal ürünler sanayi kesiminde faaliyet gösteriyor.
Üretiminde yüzde 20 dolayında payı olan 26 firma gıda sanayinden. Yüzde 10 dolayında payı olan 12 sanayi kuruluşu ise demir çelik işi ile uğraşıyor. Tekstil ve deri sektöründeki 10 kuruluşun toplam üretimdeki payı yüzde 4’ün altında. Makine sanayinde üretim yapan 3, otomotiv yan sanayinde üretim yapan
9 büyük kuruluşun toplam üretimdeki payları ise çok küçük.