Düşük teknoloji kapanı ve Türkiye

Üretmek çok önemli. Üretim olacak ki insanların işi olsun. Geliri olsun. Ancak üretimin, (1) Talebi olan üretim olması, (2) Üretimin gelir yaratacak tür üretim olması gerekir.

Ekonomide arz ve talep önemli olduğundan, herkesin ürettiğini üretmek işe yaramıyor. Üretimin talebinin olabilmesi için farklı olması gerekiyor. Üretilen malın üretene ve ekonomiye yarar sağlayabilmesi için katma değerinin yüksek olması gerekiyor. Günümüzde ürünler genelde, yüksek teknolojili ürünler, orta yüksek teknolojili ürünler, orta düşük teknolojili ürünler ve düşük teknolojili ürünler olarak 4 gruba ayrılıyor. Önemli olan yüksek ve orta yüksek teknolojili ürünleri üretebilmek. Çünkü düşük, orta düşük ve düşük teknolojili ürünleri herkes üretiyor. Özellikle sanayileşmeye yeni başlayan, emeğin ucuz olduğu ülkeler üretime bu düşük teknolojili ürünlerle başlıyor.
İSO, her yıl ülkenin 500 büyük sanayi kuruluşunun üretim ve satışları ile ilgili bilgileri derleyerek yayınlıyor. 2013 belirlemelerine göre Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu listesinde yer alan imalat sanayi kuruluşlarda yaratılan katma değerin sadece yüzde 2.6’sı yüksek teknolojiye dayalı üretime dayanıyor. 2012’de bu oran yüzde 2.8 iken, geçen yıl yüzde 2.6’ya geriledi.

Yüksekte miyiz?
Orta yükseklerin payı yüzde 17.8, orta düşüklerin payı yüzde 43.6 ve düşüklerin payı yüzde 36.1 oranında. Açık anlatım ile 2013’de 500 büyük sanayi kuruluşu sıralamasına giren kuruluşlarda imalat sanayi ürünlerinin yüzde 79.7’si düşük ve orta düşük teknolojiye dayalı ürünler. Bir yıl önce bu oran yüzde 79.6 iken, bir yılda yükseldi.
Üretimde yüksek teknolojili ürünlerin payı düşük olunca, ihraç ürünlerimiz de genelde düşük ve orta düşük teknolojiye dayalı ürünler oluyor.
İhracatta imalat sanayi ürünleri toplam ihracatın yüzde 93’ünü oluşturuyor. Ve de ihracat artışının kaynağı imalat sanayi. Ne var ki ihraç edilen imalat sanayi ürünlerinin sadece yüzde 3.3’ü yüksek teknolojiye dayalı ürünler. Halbuki, ithalatta ithal edilen imalat sanayi ürünlerinde yüksek teknolojiye dayalı ürünlerin payı yüzde 14 oranında.
İyi de... Hangi ürünler yüksek, hangileri düşük teknolojili? Bu sınırlamayı kim yapıyor?
TÜİK’in yetkililerine sordum.
Sınıflamanın OECD‘nin ISIC REV3 diye adlandırılan ve her ülkede geçerli listesine göre yapıldığını anlattılar. OECD’nin teknoloji sınıflama talimatını aşağıda veriyorum.