Son üç ayda dolar dünyada % 2 yükselirken, Türkiye’de % 25 değer kazandı.
Türkiye’de dolar fiyatı aldı başını gidiyor. Dünyada doların değerindeki değişimle bağı, ilişkisi kalmadı. Halbuki son üç aylık dönemde dünyada doların değerindeki değişime göre, şimdilerde Türkiye’de doların 3.20 TL’den satılması gerekir.
Bu hesabı yazılarını, piyasa değerlemelerini izlediğim Eral Karayazıcı yapıyor.
Geçen hafta sonu dolar 3.87 TL’den işlem görüyordu. Fitch’in not indiriminden sonra dolar fiyatında artış bekleyişine karşı dün 3,81-3.82 TL’den alınıp satıldı.
Ama dolar fiyatında geçmişte yaşanan dalgalanmalar ürkütücü:
- Dolar fiyatı bir haftada % 2.82 oranında arttı.
- Bir ayda artış yüzde 9.85 oranında.
- Son 3 ayda dolar dünyada % 2 değer kazanırken, Türkiye’de dolar fiyatı yüzde 25 arttı.
- Bir yılda (52 haftada) doların fiyatı Türkiye’de yüzde 30.48 oranında arttı.
Bizde dolar fiyatı yanında halkın devamlı izlediği bir başka fiyat, altın fiyatı.
Doları altın izliyor
Altın fiyatı, hem dünyada altının fiyatındaki artıştan hem de doların içerideki fiyatındaki artıştan etkileniyor.
- Altının gramı geçen hafta % 1.37 artı.
Bir ayda artış % 13.73 oranında.
- Altının son 52 haftada değer artışı %39.40’ı buldu.
Cumhuriyet altını 1000 TL’den, çeyrek altın 250 TL’den alınıp satılır oldu.
Bütün bunlar insanlarımızı değişik şekilde etkiliyor:
- Doğrudan dolarla, altınla işi olmayanlar, dolar ve altın fiyatındaki artış karşısında fakirleştikleri hissine kapılıyor.
- Birikimi olanların tamamı olmasa da önemli bölümü Türk Lirası birikimlerini dolara veya altına çevirmeyi düşünüyor veya çeviriyor.
- Döviz borçluları, fiyatı daha da artmadan döviz alma telaşına düşüyor.
Sonuç olarak dolara da altına da talep, döviz açığımızı büyütüyor.
Seyirci kalmayalım
Bütün bu olan biteni sessizce izlemeye son vermek durumundayız. Bu ise,“Seyirci koltuğundan kalkarak oyunu yönetmemizi gerektiriyor”.
Bize benzer ülkelerde de doların fiyatı, dünya çizgisinin üzerinde artıyor ama, bizdeki artış başka ülkelerdeki artışın çok üzerinde. Önce bu gelişmelerin “Ekonominin en ciddi sorunu” olduğunu kabul edeceğiz ki çözüm arayışına yönelelim. Çözüm, sorunun nedenlerinin teker teker belirlenmesiyle çözülür.
Sorun ortada dururken “Sorun yok” demek, çözümün faturasını büyütür.
Kötümser olmamak gerekir. Felaket tellallığı yapmamak gerekir. Ama “Biz güçlüyüz. Her şey normal. Bize bir şey olmaz” diyerek kendi kendimizi kandırırsak, ekonomi ayağa kalkamaz.
Bundan sonra, “Dolar, altın, borsa, faiz indi-bindi” muhabbetine ara vererek, ekonominin sorunlarını belirlememiz, sorunlara çözüm üretmemiz gerekiyor”.
Ekonomi kendi kendine düzelmez. Doğru politikalar ve uygulamalarla ekonomiyi düzeltmek bizim işimiz.