Petrol türevlerinden üretilen plastik torbalar doğaya (denizlere, göllere, ormanlara, çevreye) atıldığında yıllar boyu özelliğini koruyor. Bozulmuyor.
Sadece plastik torbalar için değil tüm plastik maddeler için “geri dönüşüm” denilen bir süreç var. Atık plastik maddeler akılcı biçimde toplandığında, devamlı olarak yeni bir kullanım amacına dönüştürülebiliyor.
Tüm plastik torba ve eşyanın geri dönüşümü mümkün. Geri dönüşümde tekrar plastik malzeme, tekstil hammaddesi, atık su boruları, marley gibi malzeme üretilebiliyor.
Gelelim “Doğa Dostu” plastik torbalara. Şimdilerde, bazı marketlerde “Doğa Dostu-Doğada Çözünen Plastik Torba” kullanılmaya başlandı.
Değişik yerlerdeki 5 farklı tesisinde plastik esaslı ve de “Doğa Dostu-Doğada Çözünen Plastik Torba” üreten Korozo firmasının tepe yöneticilerinden Semih Şalhon ile konuştum. Semih Şalhon bana “Doğa Dostu” plastik torbaların nasıl yapıldığını anlattı.
2 farklı plastik
Klasik plastik dışında 2 tür plastik var:
- Biyolojik-doğal hammaddelerle elde edilen ve doğaya herhangi bir katkı bırakmadan yok olan plastiklere biyobozunur plastik deniliyor.
- Sıradan (petrol esaslı) plastiklerin içine, bozulmasını hızlandırıcı katkı maddeleri eklenerek üretilen plastiklere oxo-biyobozunur plastik deniliyor.
Biyobozunur plastiğin ham maddesi genelde mısır, buğday ve patates gibi bitkilerden elde edilen nişasta. Bozulduklarında karbondioksit, su ve bakteriler etkisinde parçalanır. Parçalanma ve doğada çözünme halinde doğaya hiçbir zararlı madde bırakmaz.
Bütün bunlara ek olarak da toprak yapısını ve özelliğini iyileştirir,
Oxo-biyobozunur plastiklerin hammaddesi gene petrol ve petrol türevi maddelerdir. Ancak bunların için eklenen bir katkı maddesi, plastiğin çözünmesini hızlandırır. Bu yapıdaki plastik torbaların üzerinde “Yüzde 100 Doğada Çözülür” ifadesi vardır. Bu tür plastiklerde kullanılan katkı maddesinin gücüne göre plastik torba doğada bir süre sonra un gibi ufalanır.
Ufalanır ama “biyobozunur” plastikler gibi yok olmaz. Plastik özelliğini devamlı olarak koruyarak küçük parçalara ayrılır.
Maliyet sorunu önemli
- Biyobozunur ve oxo-biyobozunur plastikler, normal plastiklerden pahalıdır.
- Oxo-biyobozunur malzemeler polietilen (genelde kullanılan) plastik torbalara göre yüzde 5 daha pahalıdır.
- Biyobozunur (nişasta esaslı) malzeme ile oxo-biyobozunur malzemeye göre yüzde 250 oranında (2.5 kat) daha pahalıdır.
Semih Şalhon’un anlattıklarına göre;
- Kısa sürede klasik polietilen pazar torbasından biyobozunur maddeyle üretime geçmek çok zor. Hammaddesi dünyada az sayıda tesiste üretiliyor. Temini güç ve pahalı.
- Doğada çözünen fakat plastik özelliğini devamlı koruyan oxo-biyobozunur torba kullanımı yaygınlaşabilir.
- Bütün bunlar olurken, halkın bilinçlendirilerek, plastikleri özel geri dönüşüm kutularında toplaması ve geri dönüşüm oranının artırılması plastiğin çevreyi kirletmesini önleyebilecek en ucuz yoldur.
Son çare (1) Halkın bez pazar torbası kullanımını teşvik etmek ve (2) Marketlerde plastik torbaların belli bir fiyatla satılması zorunluluğunu getirerek, aşırı tüketimi önlemektir.