Cari açık küçülüyor döviz girişi yavaşladı
2014 yılı aralık ayının, böylece 2014 yılının tamamının ödemeler bilançosu rakamları yayımlandı.
- Cari açık küçülüyor.
- Ne var ki, döviz girişi yavaşladığından, küçülen cari açığı bile kapatmakta zorlanmaya başladık.
2013 yılında cari açık 64 milyar dolardı. Ülkeye net 75 milyar dolar döviz girişi oldu. Hem açığı kapattık. Kalan 10 milyar dolar dövizi rezervlerine ekledik.
2014 yılında açık 19 milyar dolar azaldı. 45 milyar dolara indi. Ama döviz girişi açığı zar zor kapattı. Tam kapatamadı da gelen dövize döviz rezervinden 400 milyon dolar ekleyerek açığı kapattık.
Açığın küçülmesinde ana etken mal dengesinin (ithalat ile ihracat arasındaki açığın) 16 milyar dolar küçülmesi. İhracat 7.5 milyar dolar artarken, ithalatta 8.7 milyar dolar gerileme görülüyor. Ne var ki ithalattaki gerilemenin 8 milyar dolarının kaynağı altın ithalatındaki azalma. Diğer mal ve hizmet ithalatında değişiklik yok.
Aralıkta giriş yavaşladı
Önemli olan aralık ayında döviz girişinde ortaya çıkan bozulmadır.
Aralık ayında, doğrudan yatırım, portföy yatırımı ve kredi olarak ülkeye giren toplam döviz 2.2 milyar dolar oldu.
Halbuki cari işlemler hesabı 6.8 milyar dolar açık verdi. Buna ek olarak nereye gittiği belli olmayan 1 milyar dolar döviz çıkışı var. Toplam 7.8 milyar dolar çıkışa karşı 2.2 milyar dolar döviz girişi olunca aylık hesap 5.6 milyar dolar eksik kaldı. Bu eksik kısım döviz rezervlerinden karşılanabildi.
İşte bu 2015 yılı için kötü bir gösterge. 2015 yılında cari açığı kapatmada zorlanma olasılığına işaret ediyor.
Dışarıya yatırım arttı
Cari açıkta zorlanma mutlaka “ekonomide kriz” anlamına gelmez. Dünyada yüzen gezen bolca döviz var. Daha yüksek faiz ödendiğinde, döviz fiyatının tırmanışı göze alındığında, açık her halde kapatılabilir.
2014 yılı cari işlemler hesabında dikkati çeken en önemli gelişme, doğrudan yatırımlarda ortaya çıktı.
Biz dört gözle doğrudan yatırım (yabancı sermaye yatırımı) bekleriz. Yabancılar gelsin de Türkiye’de fabrika kursun isteriz. 2014 yılında doğrudan yatırım için gelen döviz 12.1 milyar dolar. Türklerin (bizim işadamlarımızın) doğrudan yatırım için yurtdışına çıkardıkları döviz 6.6 milyar dolar. Cari işlemler açığına doğrudan yatırımların net katkısı 5.4 milyar dolar. Toplam doğrudan yatırım girişinin 4.3 milyar doları da gayrimenkul satın almak için getirilen dövizler.
Tekrarda yarar var. Önce cari açık büyüktü. Döviz girişi boldu. Şimdi cari açık küçüldü ama döviz girişi yavaşladı. Bu bir sorundur. Ama çözümü olan bir sorundur. Bu sorunu abartarak “Kriz geliyor” havasına girmek yanlış olur.
