Şubat ayının sonuna yaklaşıyoruz. 2014 yılı kasım ayı işgücü istatistikleri açıklandı. Ancak TÜİK’in açıkladığı istihdam rakamları sadece kasım ayı göstergeleri değil. Ekim-kasım-aralık aylarını kapsayan 3 ayın “hareketli” istihdam göstergeleri.
TÜİK istihdamdaki değişimi üçer aylık dönemler itibarıyla izliyor. Göstergeler yayımlanırken üç ayın orta ayının adıyla yayımlanıyor.
Açık anlatımıyla, kasım ayı istihdam göstergeleri 2014 yılının son 3 aylık dönemindeki “hareketli istihdam göstergeleri”dir.
İşgücü istatistikleri önce hareketli rakamları yansıtacak şekilde açıklanıyor. Sonra da mevsimin özellikleri dikkate alınarak, mevsim etkilerinden arındırılarak bir durum tespiti yapılıyor.
İşsizlik oranı yüksek
Mevsim etkilerinden arındırılmamış rakamlara göre, 2014 yılında (üçer aylık dönemlerin ortalama ayı olan) ekimden kasıma “çalışmak isteyenlerin sayısının azalmasına rağmen, çalışan sayısı geriye gitti, işsiz sayısı arttı.
- Ekimden kasıma işgücünde (açık anlatımıyla, çalışmaya hazır nüfusta) 211 bin gerileme var. 77 milyon nüfusun yaklaşık 29 bini iş bulduğunda çalışmaya hazır nüfus. Ekimden kasıma her nedense çalışmaya hazır nüfus sayısı 211 bin azaldı.
- Çalışmaya hazır nüfus sayısı azalırken, ekimden kasıma çalışan sayısında da 264 bin gerileme görüldü. Çalışan sayısı 25 milyon 874 bine indi.
- Ekimden kasıma işsiz sayısı 53 bin artarak 3 milyon 96 bin oldu. İşsizlerin 1 milyon 946 bini erkek, 1 milyon 151 bini kadın işsiz.
- İşgücü sayısının gerilemesine rağmen işsizlik oranı yüzde 10.4’ten yüzde 10.7’ye yükseldi.
- Önemli olan, 15-24 yaş arasındaki gençlerin işsizlik oranının yükselmesi. Genç işsizlik oranı yüzde 19.7’den yüzde 19.9’a tırmandı.
Genç işsizlerin yüzde 18.1’i erkek, yüzde 23.2’si kadın genç işsiz.
Mevsimlik etkilerden arındırılmış işgücü göstergelerine göre, 2013 yılı kasım ayından, 2014 yılı kasım ayına çalışmaya hazır nüfus 1 yılda 2 milyon 37 bin arttı.
- İş piyasasına eklenen 2 milyon 37 binin 1 milyon 433 binine yeni iş imkânı yaratılabildi.
- Kalan 602 bin iş arayan işsizler ordusuna eklendi.
Bu rakamlar çok önemlidir. Büyümenin yavaşlamasına rağmen, Türk ekonomisi 1 yılda 1.5 milyona yakın ek istihdam imkânı yaratabiliyor. Kayıt dışılığın hâlâ yüzde 33’lerde dolanmasına, çalışanların yüzde 11’inin hâlâ ücretsiz aile işçisi olmasına rağmen,
- Çalışanların yüzde 67’sinin ücretli ve yevmiyeli ve kayıtlı işlerde çalışması,
- Çalışanların yüzde 20’sinin sanayi kesiminde iş bulabilmesi, istihdam kalitesi bakımından önemli göstergelerdir.
Kamunun payı % 13
Çok önemli bir gösterge de toplam istihdamda kamunun ağırlığının azalmasıdır. Çok kişi “Devlet Baba’dan iş bekler” Ama iş yaratan özel sektör.
Devlet Baba‘nın toplam istihdamdaki payı yüzde 13 oranında. Çalışan 100 kişinin 13’ü kamuda çalışıyor. Kamuda çalışanların sayısı bir yılda yüzde 3.6 arttı. 3 milyon 440 bin oldu.
Görülüyor ki ülkemizde istihdam sorununun temelinde hızlı nüfus artışı var. Her yıl nüfus 1 milyon artıyor. Daha önce iş aramayanlardan çalışmak isteyenlerin sayısı her yıl artıyor.
Sonuç ortada. 2013 Kasım’ından 2014 Kasım’ına iş arayanlara eklenenlerin sayıları 2 milyon. Anadolu’da “Bu sıcağa kar mı dayanır?” derler.
Bu kadar iş arayana iş mi yaratılabilir ki? Ama ne mutlu ki Türkiye’de bir yılda iş arayanlara eklenen 2 milyonun 1.5 milyonuna şöyle veya böyle iş bulunabildi.