Bayram “sevinç günü” demektir. Bayram sabahları toplu olarak kılınan bayram namazları, Müslümanlar arasındaki birlik ve beraberliğin, barışın, huzurun göstergesidir.
Bayramlar Müslümanları birbirine yaklaştırır. Dargınlıkları ortadan kaldırır. Kardeşlik duygularını güçlendirir. Dini anlatımla, “Bayramlar Allah’ın mümin kullarına birer ziyafet günüdür.”
Kuran-ı Kerim’de Ramazan ve Kurban bayramlarına ait bir işaret yoktur. Kuran-ı Kerim’de “bayram” ifadesi sadece” Maide” suresinin 114 numaralı ayetinde, bir kelime olarak yer almıştır.
Hadislere dayanır
Ramazan ve Kurban bayramları ile ilgili düzenlemeler “hadis”lerde yer alır. Hadislerde nakledildiğine göre, Hazreti Muhammed Mekke’den Medine’ye hicret ettiğinde, Medine’de yaşayan İran asıllıların “Nevruz” ve “Mihrican” kutlamalarından etkilenmiştir. Bu folklorik kutlamaların İslam cemaatinde “ümmetin tevhidi”ne ters düşeceğini görerek, Ramazan ve Kurban kutlamalarının bu kutlamaların yerini almasını buyurmuştur.
Otuz Ramazan orucundan sonra Müslümanlar yeme içme rahatlığını Ramazan Bayramı olarak kutlarlar.
Ramazan sonu yapılan bayram merasim ve şenliklerinin bir kanunla tanzimi, Fatih Sultan Mehmet Han’ın eseridir.
Osmanlı dönemindeki bayramlarda sadece saraydaki kutlamalarla, saraya bağlı askeri ve mülki erkânın ve de saray çevresindeki zengin sınıfın merasim ve şenlikleri anlatılır. Halkın bayramından genelde söz edilmez.
Osmanlı döneminde bayramlar belli bir çizginin üzerinde yaşayanların, varlıklıların bayramı olarak benimsenmiş, bu üst ve üstün grubun, fakirleri, güçsüzleri hatırlama, onlara gıda ve para yardımı yapma vesilesi olarak değerlendirilmiştir.
Neden Şeker Bayramı?
Ramazan sonu kutlanan üç günlük bayramın “Şeker Bayramı” olarak adlandırılması Osmanlı döneminden kalmadır. Sarayın, ramazanın on beşinden sonra askerlere tepsi tepsi baklava göndermesi, oruç sonunda insanların tatlı yemesi, oruç dönemi tamamlandıktan sonraki kutlamalarda insanlara şeker ikram edilmesi, çocukların bayram harçlığını alır almaz şekercilere koşması nedeniyle bu bayram “Şeker Bayramı” olarak anılmaya başlanmıştır.
Bayramların şekli dışında derin manası vardır. Bayramlar insanları birbirine yaklaştıran, dargınlıkları ortadan kaldıran, dostluk ve kardeşlik duygularını kuvvetlendiren önemli günlerdir.
Bugünlerde yaşlılar, büyükler, güçsüzler, fakirler hatırlanmak ister. Bu günlerde ölmüşleri anmak, onlar için dua okumak, onların mezarlarını ziyaret etmek sevaptır.
Bayramınız kutlu olsun sayın okuyucularım.