ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD’nin müttefiki ülkelerin İran’dan petrol alımlarını 4 Kasım’a kadar kesmelerini isteyeceği haberi bizi çok ilgilendiriyor. Çünkü biz petrol ithalatımızın büyük kısmını İran’dan yapıyoruz.
Bizim toplam enerji ihtiyacımız yılda yaklaşık 140 bin TAB (1 TAB bin ton eşdeğer petrol). Enerji ihtiyacımızın yaklaşık üçte birini, ham petrol veya petrol ürünü olarak yurt dışından temin ediyoruz.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2017 verilerine göre, bir yıl boyunca 42.6 milyon ton petrol ithal ettik. Petrol ithalatının 25.7 milyon tonu ham petrol, 13.4 milyon tonu motorin, kalanı diğer petrol ürünleri.
EPDK verilerine göre 2017 yılında toplam 37.7 milyon ton olan iç talebin yüzde 65’i, 24.4 milyon tonunu motorin oluşturdu.
TÜPRAŞ rafinerilerinde yılda 9.6 milyon ton motorin üretiliyor. Yakında devreye girmesi beklenen SOCAR rafinerisinde yılda 5 milyon ton motorin üretilecek. Yeni rafineriler yapılıncaya kadar motorin ithal etmeye devam edeceğiz.
11.5 milyon ton geliyor
Geçen yıl ithal edilen toplam 25.7 milyon ton ham petrolün 11.5 milyon tonunu İran’dan ithal ettik. Irak’tan yapılan ithalat 7.0 milyon ton. Rusya’dan yapılan ithalat 2.0 milyon ton, Suudi Arabistan’dan yapılan ithalat 1.8 milyon ton, Kuveyt’ten yapılan ithalat 1.7 milyon ton, kalan ithalat küçük miktarlarda değişik kaynaklardan yapıldı.
Görülüyor ki, İran’dan yapılan petrol ithalatı Türkiye için çok önemli. İlgililer İran petrolünün “ucuz ve verimli” olduğunu söylüyor.
Ambargoyu aşmak güç
ABD bundan önce İran’a uyguladığı ambargo döneminde de İran’dan petrol alımlarının durdurulmasını istemişti. Bu ilk ambargoda Türkiye, Güney Kore ve Çin’e belli sınırlamalarla ithalat kapısı açmıştı.
Önceki ambargo döneminde Türkiye İran’dan petrol alımını sürdürebilmek için değişik yollar denemişti. Altın ile ödemeler ve aracı firmalar ithalatın kesilmemesini sağlamıştı.
Yeni bir ambargo döneminde benzer dolaylı yollardan ithalatı sürdürme şansı olamayacağına göre Türkiye yeni arayışlara girecek. Olumsuz bir gelişme de bütün bunların petrol fiyatlarının yükselmeye başladığı bir döneme rastlaması.
Türkiye ambargo dışı kalamazsa hem dünyadaki petrol fiyatlarının yükselmesinden hem de ana tedarikçisi İran’a alternatif tedarikçi aramaktan ciddi kayıplara uğrayacak.
