Merkez Bankası daha önceden faizleri artırırken, “Ben olsam faizleri artırmam” diye yazmıştım.
Beni dinleyen olmadı. Faizler arttı, arttı. Bu çizgilere ulaştı. Ama bazıları için yetersiz. Enflasyonu düşürmek için gene faiz artırımına gidilmesi isteniyor.
1) Faiz tek paralı ülkelerde ekonomiyi yönlendirir.
Türkiye çift paralı bir ülke. Türk Lirası’yla dolar yan yana işlem görüyor. Herkesin cebinde dolar var. Dolarla alışveriş yapılabiliyor. Bankalardaki tasarrufun yarıya yakını dolar. Devlet dolarla borçlanıyor. Dolarla ihale yapıyor. İnsanlar geleceği değerlendirirken, Türk Lirası değil, dolar kullanıyor.
İşte bu ortamda Merkez Bankası, Türk Lirası’yla ekonomiyi yönlendiremiyor.
2) İki paralı ülkelerde döviz fiyatı öne çıkıyor.
Tek paralı ülkelerde, Merkez Bankası para miktarını kısınca, tüketicinin harcamaları kısılıyor. Üretici daha az yatırım yapıyor. Özetle, ekonomi soğuyor. Ekonomi soğuyunca da enflasyon düşüyor.
Çift paralı ülkelerde ise Merkez Bankası faizi yükseltince ülkeye dolar girişi artıyor. Dolar girişi artınca, dolar ucuzluyor. Tüketici ucuz dolarla daha fazla harcama yapıyor. Yatırımcı ucuz dövizle yatırımlarını artırıyor. Sonuç olarak ekonomi ısınıyor, enflasyon yükseliyor.
3) Bugünkü enflasyonun nedenlerinden biri, yüksek dolar fiyatıdır. Yüksek faizdir.
Merkez Bankası, dolar fiyatını sınırlamak için, yüksek faiz uygulamasını sürdürdü. Dolar fiyatının aşağıya çekilmesi için yapılan çabalar enflasyonun sınırlandırılmasını engelledi.
4) Yüksek faizi kim istiyor?
Türk ekonomisinde, yatırım, üretim yapacaklar hiçbir zaman % 20’yi aşan faizi istemezler. Tüketiciler % 20’ye yakın faizden hoşlanmazlar. Yüksek faizi isteyen piyasalar, başka piyasalar.
Türkiye’de bir de para piyasaları var. Bu piyasalar bizim bildiğimiz Anadolu piyasalarına benzemiyor. Bu piyasalar paranın alıp satıldığı, para ticaretinin yapıldığı piyasalar.
Bunlar büyük ölçüde yurt dışındaki finans merkezlerine yönlendiriliyorlar.
Piyasalar için faizin yüksekliği kârlılığı artırıyor. Ülkeye dolar girişi yavaşladıkça, piyasalarda “Yükselt faizi” beklentisi oluşuyor.
5) Piyasaların faiz beklentisi bitmez.
Piyasaların şu anda 1.0-1.5 puan artırımını bile yetersiz gördüğü, fırsat bu fırsat, faizin daha da yükseltilmesi beklentisi var.
6) Faiz artırılınca enflasyon düşmeyecek.
Enflasyonu düşürmek için sadece faiz artırımına güvenmeyelim. Faiz artınca, döviz fiyatlarındaki artış duracak veya gerileyecek, ucuz döviz tüketimi ve yatırımı canlandıracak, bütün bunların sonucunda enflasyon düşmeyecek. Enflasyon artmaya devam edecek.
Bakalım bugün Merkez Bankası beni mi dinleyecek, piyasaları mı dinleyecek?
