SPK güçlü şirketlere borsadan çıkma ve küçük yatırımcının hissesini ucuza toplama hakkı tanıdı. 6 şirket borsadan çıktı. 27 ‘babayiğit’ daha yolda. Küçük yatırımcı adeta ‘kurbanlık’...
Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcam’a “Küçük birikimlerini, negatif faiz ile banka mevduatında tutacakları yerde, neden hisse senedi satın almadıkları” sual edilir.
Neden hisse senedi satın alsınlar ki? Bugüne kadar borsadan hisse senedi satın alan küçük yatırımcılar, borsacı değimi ile “Keriz gibi silkelenmedi mi? Yetmedi... Kanun zoru ile basılı, isme yazılı (hisse senedinde adres, telefon numaraları bulunan) hisse senetleri, bir günde elektronik ortama geçirilince, kendilerine tebligat yapılmayan küçük yatırımcıların hisse senetlerindeki paraları yanıp kül olmadı mı? Yetmedi... Şimdi de güçlü şirketlere borsadan çıkma ve de küçük yatırımcının elindeki hisse senetlerini ucuz ucuz toplama hakkı tanındı.
Anadolu anlatımı ile borsadan hisse senedi satın alan küçük yatırımcı “kurbanlık koyun”... Önce yününü kırpıyorlar. Sonra boğazına bıçağı dayıyorlar...
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) karar verdi. 1 Temmuz’dan bu yana hisse senedi borsada işlem gören şirketlerin hâkim ortaklarının sermaye payı yüzde 95’i geçtiğinde, hâkim ortaklar borsadan çıkma kararı alabiliyorlar.
Borsadan çıkma kararı alan şirket, halkın elindeki hisse senetlerini belli bir fiyattan toplama imkânına sahip.
Yıllar önce o şirkete güvenerek hisse senedini satın almış olan küçük yatırımcının, hissesini satmama veya teklif edilen fiyattan yüksek fiyat isteme hakkı yok.
Şirketler son 30 gün içinde hisse senedinin borsadaki işlem fiyatı ortalamasına göre, hisse senedi sahiplerinin elindeki hisseleri toplayabiliyorlar.
Küçük yatırımcı çaresiz
1) Bir şirkete güvenerek, o şirketin hisse senedine birikimlerini bağlamış olan küçük ortak tam anlamıyla çaresiz. Şirkete güvenmekle hata etmiş duruma düşüyor. Elindeki hisse senetleri zorla geri alınıyor. Satmam deme şansı yok.
2) Ortaklıktan çıkarma fiyatı, küçük hisse senedi sahibinin kontrolu dışında belirleniyor. Küçük yatırımcı yıllardır elinde tuttuğu hisse senetlerini kendi kontrolu dışında belirlenmiş bir fiyattan elden çıkarmak zorunda bırakılıyor.
1 Temmuz’dan bu yana 6 şirket borsadan çıkma kararı aldı. Türk Demir Döküm, Mutlu Akü, POAŞ, Eczacıbaşı Yapı Gereçleri, Alternatif Bank, İntema ilk başvuran şirketler oldu.
Milliyet Ekonomi yazarı Zeynep Aktaş’dan öğrendiğime göre, halen borsada hisse senetleri bulunan 27 şirketin borsada işlem gören payı yüzde 5 ve altında. Listede yer alan şirketlerin çoğu ekonomide öne çıkan şirketler.
Bizde şirketlerin çoğu aile işletmesi. Halka açılsalar da hâkim ortaklık durumunu kaybetmiyorlar. Şirketin gelirini, giderini, kârını, dağıtılacak kâr payı miktarını belirleme imkânına sahipler.
Borsada güçlü, saygın şirket sayısı çok az. Onlar da borsadan çıkar ise borsa kime kalacak?
Borsanın itibarı da yok oluyor. İstanbul dünyanın sayılı finans merkezlerinden biri olacaktı... Bu zayıf borsa ile mi? Küçük yatırımcısını silkelemek için her gün yeni bir icat çıkaran sistem ile mi?
Borsa dediğin 6 büyük sermaye grubu
Halka açıklık oranı yüzde 5’in altında olan 27 şirketin hepsi “babayiğit” şirketler. Bunların 8’inin piyasa değeri 1 milyar TL’nin üzerinde. 18’inin 180 milyon TL ile 1 milyar TL arasında. Çıkacaklar böyle iken, girenlerin durumu hiç de iyi değil. Geçen yıl borsaya giren 23 şirketin 14’ü, bu yılın ilk yarısında borsaya giren 11 şirketin 8’i geçen yıl yatırımcısına kaybettirdi. Gene Zeynep Aktaş Milliyet Ekonomi’de yazdı.
Borsadaki şirketlerin toplam piyasa değerinin yüzde 51.13’ü 6 grubun hâkim ortak durumunda olduğu şirketler. Koç, Sabancı, İş Bankası, Anadolu, Doğuş ve Enka grubuna ait şirketler borsanın toplam piyasa değerinin yüzde 51.13’ünü oluşturuyor. 2013 yılında borsada işlem gören 27 grubun sadece 9’unun piyasa değerinde artış yaşanırken diğerleri değer yitirdi.
Özet ile “Zaten borsa dediğin nedir ki?” (Gül Dediğin Nedir ki? Üç Beş Diken, Biraz Yaprak / Ömür var ya... / Ömür... Çok Sevdiğin / Üç Beş Nefes Sonra Toprak... Hz. Mevlana)
Hz. Mevlana’nın anlatımı ile “Borsa dediğin 6 büyük sermaye grubu...” Onlar ve de onlar gibi olan iriler de çıkar ise... Geriye ve kalır? ”Üç beş nefes... Sonra toprak!”
Prof. Dr. Memduh Yaşa’yı kaybettik
Prof. Dr. Memduh Yaşa öldü. Memduh Yaşa, üniversitede çok iyi bir hoca idi. Üniversite dışında özel sektörde banka ve şirketlere danışman, yönetim kurulu başkanı ve üyesi olarak hizmet verdi. Ekonomi ve maliye konularındaki bilgi birikimi yanında sanatın her dalında da bilgi sahibi idi. Ailesine ve sevenlerine başsağlığı dilerim.