Bizim markalaşmış, markası içeride dışarıda tanınan asansör ve yürüyen merdiven firmalarımız neden yok?
Neden yüksek katlı binalarda ve alışveriş merkezlerinde kurulu asansör ve yürüyen merdivenler genelde Otis, Thyssen Krup, Kone, Schindler gibi yabancı markaları taşıyor?
Merak ettim. Sordum, soruşturdum. Oysa biz, asansör de yürüyen merdiven de yapabiliyormuşuz. Bunları yapabilen firmalarımızın sayısı çokmuş ama marka yaratma becerisini gösterememişiz.
Bugüne kadar bize anlatıldığına göre, 1872 yılında New York’ta bir binanın içine Elisha Otis’in ilk yolcu asansörünü kurması çok katlı binaların inşasını başlattı. İlk yürüyen merdiveni 1892 yılında Amerikalı Jesse W.Reno yaptı. Merdiven Otis tesislerinde geliştirildi. 1900 yılından sonra kullanılmaya başlandı.
Türkiye’de çok sayıda bina yapılıyor. Şimdilerde çoğu çok katlı. Az katlılara da çok katlılara da asansör takılıyor. Türkiye’de büyük bir asansör ve yürüyen merdiven pazarı var.
Çok sayıda alışveriş merkezi var. Alışveriş merkezleri ve insan trafiğinin yoğun olduğu tesislere yürüyen merdiven yapılıyor.
Pazar büyük
Böyle bir pazar başka ülkelerde yok. Asya ülkeleri hariç dünyada inşaat sektöründe durgunluk var. Bana anlatıldığına göre dünyanın asansör firmaları bu nedenle Türk pazarına ağızları sulanarak bakıyor.
Sektör adına kamuoyu yaratmak yönünde ciddi çalışmalarının olduğunu Asansör Sektörel Gelişim Platformu Raporu’ndan aldığım bilgilere göre, şimdilerde Türkiye’de çalışır durumda 250 bin asansör varmış. 2005 yılına kadar yılda 8 bin asansör talebi varken yıllık talep 20 bine yükselmiş. Yürüyen merdiven talebi yılda 400 adetmiş. Yılda 102 milyon dolarlık asansör ithalatı harcamamız varmış.
Gelelim bizim ülkedeki duruma... Türkiye’de asansör montaj ve bakımı yapan 2.500, asansör parçaları üreten 800 firma var.
Bir asansörde 10 bin farklı parça olurmuş. En önemli (gözle görünen) parçalar ray, halat, motor, kumanda panosu, fren tertibatı ve regülatörmüş... Bu işin teknolojisi makine-motor ve fren tertibatı ile hız regülatöründe imiş. Bizim yerli üretim makine-motor ve hız regülatörlerinin teknolojisi gereken yüksek hızlı asansörleri yapabilmek adına yeterli olmadığı için, bizdeki asansör firmaları yerli girdilerle genelde en çok 2 m/sn’ye hızda (saniyede 2 m. tırmanan) asansörleri yapabiliyormuş...
Hız ve güvenlik önemli
İthal girdi kullanarak 30-40 katlı binalara 3-4 m/sn hızlarda güvenli asansörler yapabilen yerli üreticilerimiz de varmış.
Yüksek hızlı asansörleri yapmak için gerekli insan, iş gücü ve mühendislik bilgisine sahip olmamıza rağmen, teknolojik yetersizliklerden dolayı çok yüksek katlı bina ve gökdelenlerin pazarını yabancı menşeli firmalara kaptırıyormuşuz. Günümüzde 30-40 katlı binalarda en az 3-4 m/sn hızla işleyen asansörler gerekiyormuş. Tayvan’da Taipei’de yapılan 106 katlı binadaki asansör zeminden çatıya 30 saniyede çıkabiliyormuş.
Markaları kamuoyunca yeteri kadar bilinmese de alçak katlı binaların asansör ihtiyacını ithal asansör kalitesi ve güvenliğinde inşa eden, anahtar teslimi yerli üretim yapan gerçek anlamda kurumsallaşmış en az 50 dolayında yerli marka asansör firmamız varmış.
Yürüyen merdivenlerde de yerli üreticilerimiz yüzde yüz yerli üretim gerçekleştirebiliyormuş. Yerli asansör üreticisi firmaların 2011 yılı ihracat gelirleri 90 milyon dolar olarak tahmin ediliyor.
