Hazır çorba paketinin üzerinde “Tavuk suyuna tarhana çorbası” yazıyordu. “İçindekiler” bölümünü okudum. Değişik maddeler arasında “tavuk suyu aroması” ifadesi dikkatimi çekti.
Bir hazır kek paketinin arkasında ise, “içindekiler” sıralanırken, ”kakao aroması”ndan söz ediliyordu.
Gazozlu içecek şişesindeki “içindekiler” açıklamasında ise değişik katkı maddeleri arasında “limon aroması” ile “renklendirici”nin olduğu belirtiliyordu.
Şimdilerde gıda maddelerinin, keklerin, dondurmaların ambalajındaki, içeceklerin şişelerindeki açıklamaları okumadan duramaz oldum. Hemen hepsinde “aroma” var.
Peki “aroma” nedir?
Aroma, işlem görmüş gıda maddelerine, çiklet, çikolata, dondurma, hazır çorba, şekerleme, unlu maddeler, süt ürünleri, kraker, soslar ve içeceklere belirli tat ve koku vermek amacıyla kullanılan katkı maddelerine verilen isimdir...
Aromalar bazı işlenmiş ve paketlenmiş hazır gıda maddelerine ve içeceklere ve ilaçlara tat kazandırmak, tadı güçlendirmek, yok etmek veya değiştirmek için katılıyor.
Aromalar, doğal aromalar ve yapay aromalar olarak ikiye ayrılır.
Doğal aromalar bitkisel veya hayvansal kaynaklardan elde edilir.
Yapay aromalar kimyasal formüllerle oluşturulan tatlara verilen isimdir.
Örneğin limonun suyu sıkılarak, kabuğu ezilerek hazırlanan limonatanın aroması “doğal aroma”dır.
Kimyasal olarak limon suyu ve limon kabuğu esası tadını verecek şekilde hazırlanan aroma “yapay aroma”dır.
Günümüzde kimya sektöründeki gelişmeler sonucu her tür doğal aromanın, kimyasal olarak yapayı üretilebiliyor.
Çoğu gerçekten “yapay”
Türkiye’de bu konuda faaliyet gösteren çok sayıda kuruluş var. Gıda Aromaları ve Uçucu Yağlar Derneği (AREP) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bello, Gıda Mevzuatı’na uygun olarak, “helal-kosher” türü farklı aromaların bile Türkiye’de üretildiğini ve hatta dış ülkelere satıldığını söylüyor.
Ali Bello, şimdilerde işlenmiş hemen her gıda maddesinde, tütün mamullerinde alkolsüz içecekte hatta çaylarda yapay aromanın az veya çok miktarda kullanıldığını belirtiyor.
Ali Bello’nun anlatımına göre, Avrupa Birliği, gıdada, insan sağlığına zarar vermeyecek renklendiriciler ile aromaların kullanımına izin vermektedir.
Onaylanan her gıda katkı maddelerine bir “E kodu” verilmektedir.
Ülkemizde ve Avrupa Birliği’nde sadece E kodu bulunan ve ilgili yasal düzenlemelerde yer alan gıda katkı maddelerinin kullanımına izin verilmektedir.