Zirve öncesi kritik buluşma
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, İsveç’in üyelik süreci önündeki engellerin giderilmesi konusunu masaya yatırmak üzere Vilnius’taki zirve öncesi Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İsveç Başbakanı Kristersson’u bir araya getirecek
NATO’ya üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarını ağırlamaya hazırlanan Litvanya, Türkiye açısından önemli bir zirveye de ev sahipliği yapacak. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç’in NATO üyeliği çıkmazına açıklık getirmek üzere başkent Vilnius’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’u buluşturarak, iki lider arasındaki görüş ayrılıklarını gidermeye çalışacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç’in NATO üyeliğine karşı değil. Ancak Stockholm yönetiminin geçtiğimiz yıl İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen NATO zirvesinde Türkiye ve Finlandiya ile birlikte imzaladığı üçlü mutabakat muhtırasında yer alan maddelere sadık kalmasını ve bu bağlamda da yükümlülüklerini yerine getirmesini talep ediyor. İsveç ise, yasal yükümlülüklerini tamamladığını iddia ederek, Türkiye’ye yönelik başka bir yükümlülüğü olmadığını savunuyor.
İsveç, Türkiye ile Finlandiya, daimi ortak mekanizma çerçevesinde tam 4 kez bir araya geldi. Son olarak Brüksel’de düzenlenen, baş müzakereciler ile istihbarat örgütleri başkanlarının da dahil edildiği dışişleri bakanları düzeyindeki toplantıda görüş ayrılıklarının listesi yapıldı ancak farklılıklar giderilemedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, üyelik sürecini görüşmek üzere geçen kasım ayında Ankara’ya gelen İsveç Başbakanı Kristersson’u Külliye’de ağırlamıştı.
Tatmin edici değil
Türkiye, Kristersson hükümetinin, İsveç’in NATO üyeliğini engellemeyi amaçlayan ve Türk kamuoyunun tepkisini çeken provokatif olayları hukuken ve siyaseten iyi yönetemediğinden de şikayetçi. Bununla birlikte, terörle mücadele alanında henüz tatmin edici adımların atılmadığına dikkat çeken Ankara, Türkiye aleyhinde İsveç’te faaliyette bulunan terör örgütlerine yönelik kapsamlı bir yasal süreç başlatılmadığına da işaret ediyor. Endişelerini giderecek adımların fiilen atılmadığına vurgu yapan Türkiye, Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği önünde yakılan Kur’an-ı Kerim’den sonra Kurban Bayramı’nın ilk gününde bir cami önünde yapılan benzer eylemin sorun teşkil ettiğini, bunun yanında, bölücü terör örgütü PKK ve Suriye’deki uzantılarının İsveç parlamentosundaki gövde gösterisine izin verilmesinin de Madrid mutabakatıyla bağdaşmadığını her fırsatta dile getiriyor.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı zirve öncesi başbaşa görüştürerek, işte bu görüş ayrılıklarını gidermeyi hedefliyor. Ancak İsveç’in zirve sırasında tam üye olmasını sağlayacak nihai işlemlerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce tamamlanması da beklenmiyor.
Buna karşılık İsveç’in Türkiye’nin kaygılarını gidermek amacıyla siyasi irade sergilemesi ve zirveden sonra atacağı adımlar konusunda Ankara’ya teminat vermesi önemli olacak. Keza Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın zirvede gerçekleştireceği ikili görüşmeler de zirve sonuç bildirgesinde İsveç’in tam üyeliğine atıfta bulunacak paragrafın yazımında da belirleyici rol oynayacak.
Kaygıları gidermek
Nitekim İsveç, NATO’ya aday ülke statüsünü zaten Madrid zirvesinde aştı. Davet edilmiş ülke statüsüne sahip İsveç, NATO toplantılarına neredeyse tam üye gibi katılabiliyor ancak söz alamıyor ve henüz veto hakkına sahip değil.
Bu çerçevede İsveç’in NATO’ya üye olup olmayacağı tartışılmıyor. İsveç, her şekilde İttifak üyesi olacak. Zira zirvenin sonuç bildirgesinde de Rusya’ya pay vermemek amacıyla, NATO’ya kimin üye olacağına İttifak üyesi ülkelerle aday ülkenin karar verdiği hatırlatılacak.
Sonuçta düğüm, ancak İsveç’in atacağı adımlar sayesinde çözülebilecek. Stoltenberg, Vilnius’ta hem İsveç’in üyeliği için çaba sarf ettiğini gösterecek hem de Türkiye’nin kaygılarını gidermek için Stockholm’ün adım atması gerektiği konusunda Kristersson’u ikna edecek.
