Stoltenberg: İsveç’in hâlâ eksiklikleri var
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İsveç’in Türkiye’ye yönelik yükümlülüklerinde eksiklikleri olduğunu nihayet kabul etti. Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İsveç Başbakanı Kristersson arasındaki görüşmeyi işaret etti
Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta 11-12 Temmuz tarihleri arasında düzenlenecek NATO devlet ve hükümet başkanları zirvesi öncesi, Stockholm’ün İttifak üyeliğinin “yetiştirilmesi” umuduyla hızlanan diplomasi trafiği sürüyor. Basın toplantısı düzenleyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Brüksel’de önceki gün Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında düzenlenen bakanlar düzeyindeki daimi ortak mekanizma toplantısının olumlu, sıcak bir havada geçtiğini açıkladı. Ancak düne kadar İsveç’in, Türkiye’ye yönelik yükümlülüklerini yerine getirdiğini ifade eden Stoltenberg’in, bu kez Stockholm yönetiminin NATO üyeliği için tamamlaması gereken eksiklikler olduğunu söylemesi ilginçti.
Bilindiği gibi, Stockholm’ün, geçen yıl Türkiye ve Finlandiya ile birlikte imzaladığı Madrid Mutabakatı’na yönelik yükümlülüklerinde eksiklikler olduğunu tespit eden Ankara, bu eksiklikleri yerine getirmeden söz konusu ülkenin İttifak üyeliğine yeşil ışık yakmayacağını ifade etmişti. Dünkü basın toplantısında Milliyet’in sorusunu yanıtlayan Stoltenberg, Perşembe günü yapılan toplantıya ilişkin şunları söyledi:
“Sıcak, iyi ve yapıcı bir toplantıydı. İlerleme kaydettik, kaydetmeye de devam edeceğimize inanıyorum. Ancak hala eksikliklerin giderilmesi gerekiyor. Bu yüzden gelecek Pazartesi günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’u, Vilnius’da bir araya getirecek bir toplantıya davet ettim. Orada uzmanlarımızla birlikte oturup, İsveç ile Türkiye arasındaki görüş ayrılıklarını tespit edip, bunları konuşmak gerekiyor. Benim mesajım şu; İsveç, Madrid mutabakat muhtırasında yer alan yükümlülüklerini yerine getirdi. Ancak aynı zamanda şu hususun da altını çizmek istiyorum, Türkiye’nin de meşru güvenlik kaygıları var. Bu yüzden de masanın etrafına oturup bunlara çözüm üretmeye çalışıyoruz. Çünkü NATO müttefiklerinin de güvenlik kaygılarının olduğunu biliyoruz.”
Siyasi irade önemli
Öte yandan Milliyet’e bilgi veren NATO kaynakları, Stoltenberg ile Stockholm yönetiminin, İsveç’in, Vilnius Zirvesi’nde sadece “davetli ülke statüsüyle” temsil edileceği ve tam üye sıfatıyla katılamayacağı gerçeğini kabul ettiğini ifade ediyor. Bununla birlikte aynı kaynaklar, İsveç’in NATO üyeliği konusunda karşılıklı siyasi iradenin ifade edilip, yinelenmesinin de önemine vurgu yapıyor. Bu çerçevede, Erdoğan-Kristersson görüşmesinin, İsveç’in Türkiye’ye yönelik siyasi ve idari yükümlülüklerindeki eksikliklerin giderilmesi açısından önemli olduğuna işaret eden NATO kaynakları, görüş ayrılıkları ve karşılıklı beklentiler konusundaki farklılıkların giderilmesinin “ulaşılamaz bir hedef olmadığına” da dikkat çekiyor.
Bununla birlikte NATO Genel Sekreteri’nin, İsveç ile Türkiye arasında kurulacak köprü arasında hala büyük bir mesafe bulunduğunu dile getirmesinin diplomatik önemiyse ayrı. Zira Stoltenberg, İsveç’in yılbaşından bu yana Türkiye’nin tepkisine neden olan krizleri pek de iyi yönetemediğini zımnen kabul etmesi ve Kristersson’un, Erdoğan’la yapacağı görüşmede Türkiye’nin kaygılarını giderebilecek siyasi iradeyi sergilemesi önemli.
İsveç’in NATO üyeliği Vilnius Zirvesi’nin ana gündem maddesi olmasa bile, müttefiklerin, Rusya-Ukrayna savaşı gölgesinde görüş ayrılıklarını giderme, sorunları diplomasi ve müzakere yoluyla çözme imkanına sahip olduklarını kanıtlamaları için önemli bir fırsat. Ancak bu fırsatın iyi değerlendirilmesi için İsveç’in de siyaseten tavır ve söylem değişikliğine gitmesi gerekiyor. Söylem değişikliğinin Türkiye’yi tatmin etmesi için de eyleme dönüştürülmesi elzem.