Rusya’dan ‘tek kullanımlık casus’
Bu pazar, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı kullandığı yeni silah olan Oreşnik’i ele almak gerekebilirdi belki. 21 Kasım’da Moskova, bu çok başlıklı, bağımsız olarak hedeflenebilir balistik füzeyi (MIRV) ilk kez kullandı. Bunun ardından Ukrayna, NATO-Ukrayna Konseyi’ni olağanüstü toplantıya çağırdı. Bilimsel adı 9M729 olan Oreşnik, taşıdığı özelliklerle dikkat çekiyor. 16 bağımsız savaş başlığı taşıma kapasitesine sahip olan bu füze, ses hızının 10 katı bir hıza ulaşıyor. Ancak bu hız, NATO’nun mevcut hava savunma sistemleri tarafından henüz doğrulanmış değil. Yine de Patriot ve Eurosam T gibi savunma sistemlerinin bu füzeyi durdurmada yetersiz kalabileceği endişesi bulunuyor. Füzenin konvansiyonel veya nükleer başlık taşıyabilme özelliği de önemli bir tehdit oluşturuyor. Rusya’nın bu silahları Ukrayna savaşında kullanması yeni bir adım olsa da elinde ne kadar bulunduğu bilinmiyor.
Sosyal medyadan buluyor
Oreşnik’in gündemde olduğu bir dönemde, NATO ülkelerinin istihbarat teşkilatlarını daha fazla düşündüren başka bir gelişmeye daha dikkat çekmek istedim: Rusya’nın sosyal medya ve ‘dark web’ üzerinden “tek kullanımlık” casus istihdam etmesine. Son üç yılda Telegram, TikTok ve Instagram gibi platformlar aracılığıyla istihdam edilen bu bireyler, NATO ülkelerinde ajitasyon yaratma, sabotaj, kamuoyunu tedirgin etme ve provoke edici eylemler gerçekleştirme görevlerinde kullanılıyor. Bu ‘bireyler’ genellikle suç kaydı olmayan, sıradan kişilerden seçiliyor. Basit eylemler için 5-10 Euro, daha karmaşık görevler için ise 1000 Euro’ya kadar ödeme alıyorlar. Bu ödemeler genellikle kripto ağlar üzerinden yapılıyor ve kaynağı tespit etmek zorlaşıyor.
Örnekler çok
Londra’da 22 yaşındaki Jake Reeves, Ukraynalı bir iş yerine kundaklama saldırısı düzenlediğini ve bunun için para aldığını itiraf etti. Fransa’da Olimpiyat Oyunları öncesi, Fransız bayrağına sarılı “Ukrayna’daki Fransız askerler” yazılı tabutlar Eiffel Kulesi’nin yakınına bırakıldı. Failler kısa sürede yakalandı. Keza Almanya’da 2022 ve 2024 yıllarında tren yollarının iletişim hatlarına gerçekleştirilen sabotaj girişimlerini de unutmamak gerekiyor. Buna benzer eylemlerin hepsinde olayla bağlantılı kişiler, Rusya’nın talimatlarını sosyal medya üzerinden aldıklarını kabul etti. Çekya’da mühimat fabrikasına düzenlenen sabotaj ve askeri tesislerin fotoğraflanma eylemleri için de aynı ‘tek kullanımlık casuslar’ kullanıldı.
Fransa’nın dış istihbarat teşkilatı (DGSE) başkanı Nicolas Lerner, göreve geldiği tarihten bu yana kamuoyuna açık ilk demecini Le Point dergisinde Luc de Barochez ile Romain Gubert’e verdi. Rusya’nın Avrupa kıtasında artan faaliyetlerine dikkat çeken Lerner, Avrupa’da terör, nükleer tehditler ve dış güç müdahalelerinin arttığını belirtirken Fransa’nın Afrika’daki Rusya etkisi karşısında zemin kaybettiğini zımnen kabul etti.
Türkiye açısından da dikkat çeken bir açıklamada bulunan Lerner, ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Amerikan askerlerini Suriye’nin kuzeyinden çekmeye yönelik kararının olmuş bitmiş bir karar olmadığını ve Fransa’nın müttefikleriyle bu kararı tersine çevirmeyi hedeflediğini belirtti. Söyleşide maalesef tek kullanımlık casusların oluşturduğu tehdit konusunda Fransa’nın görüşünü bildirme fırsatını değerlendirmedi. Oysa tek kullanımlık ajanların gerçekleştirdiği eylemlerin sayısı son iki yılda ciddi şekilde arttı ve NATO ülkelerinin istihbarat teşkilatlarını zor durumda bırakmaya başlıyor.
Zorlayıcı bir tehdit
Bu casusların profesyonel eğitimden yoksun olmaları, NATO radarlarından kaçmalarını kolaylaştırıyor. Almanya istihbaratı bu ajanları “düşük değerli” olarak tanımlasa da sabotaj ve şiddet eylemleriyle yarattıkları tehdit küçümsenemez. NATO ülkeleri bu duruma karşı kamuoyunu bilinçlendirme çalışmalarına başlamış durumda. Ancak NATO ülkelerinin ilgili yöneticilerinin Rusya’ya karşı ellerinin daha ne kadar armut toplayacağı konusu bilinmiyor.
