NATO, Kosova’nın istikrarında kararlı
Türkiye’nin de asker desteğiyle Kosova’da konuşlu NATO birlikleri güç kazandı. NATO bölgede gerilimin artmasına izin vermeyeceğini kararlı bir şekilde gösteriyor.
Kosovalı Arnavutlar ile Sırplar arasında son iki aydan bu yana yaşanan gerilim NATO’yu harekete geçirmiş durumda. Ülkenin kuzeyinde yaşanan ve 38 KFOR askerinin yaralanmasına neden olan olayların ardından, Türkiye NATO’nun KFOR birliklerine takviye gönderdi. Ankara, KFOR’a 780 asker ile en çok katkıda bulunan ülke konumuna geldi. ABD’nin NATO’nun Kosova’daki askeri gücüne sağladığı 679 asker ile ülkede an itibariyle toplam 4511 asker bulunuyor. NATO bölgede gerilimin tırmanmaması için hem kararlılık sergiliyor, hem de halk nezdinde büyük özen gösteriyor.
Son gerilim, Kosova’nın kuzeyinde düzenlenen yerel seçimlerin neticesinden kaynaklanıyor. Ağırlıklı olarak Sırpların yaşadığı bölgelerde düzenlenen olağanüstü seçimlerde katılım oranı protesto sebebiyle yüzde 3 civarında kaldı. Başbakan Albin Kurti’nin partisi Vetevendosje (VV) Kuzey Mitroviça ve Leposaviç belediyelerini kazanırken, Kosova Demokratik Partisi (PDK) da Zveçan ve Zubin Potok belediyelerini kazandı. Ancak düşük katılım sebebiyle VV’nin adayı Erden Atiq’in Başbakan Kurti tarafından göreve atanması Kosovalı Sırpların tepkisine neden oldu. Olağanüstü seçimleri boykot eden Sırplar, seçim neticelerini de tanımamakta kararlı.
Başbakan Kurti ise katılımın düşük olmasını kabul etmekle birlikte, seçimlerin demokratik bir şekilde gerçekleştiğini hatırlatarak belediye başkanlarının ısrarla görevlerine başlamaları gerektiğini savundu. Nitekim VV partisinin adaylarından Erden Atiq Kuzey Mitroviça belediyesine, Lulzim Hetemi de Leposaviç belediye binasında göreve başladılar. Bu hamle Sırpların sert tepkisine neden oldu. Gerek Mitroviça, gerek Leposaviç belediyesinin bulunduğu binalarda Sırpların posta ve su işletmeleri gibi otonom kuruluşları bulunuyor.
Gerilim dinmedi
Sonuçta ülkede iki toplum arasında da gerilim artıyor. NATO gerilimin artmasına izin vermeyeceğini kararlı bir şekilde gösterdi. Türkiye’nin de katkısıyla bölgede NATO’ya bağlı asker sayısı yükseldi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, gerekli görülmesi halinde NATO’nun Kosova’daki gücünü takviye edebilecek güçte olduğu hususunun altını çizdi.
NATO’nun KFOR Komutanı Tümgeneral Angelo Ristuccia da, Arnavutlar ile Sırplar arasında tarafsız görünmeye çalışıyor. Başbakan Kurti’nin danışmanlarının iddialarının aksine, Ristuccia bir taraftan, Sırbistan tarafından alıkonulan iki Kosovalı polisin iadesini sağlamaya çalışıyor, diğer yandan da Sırpların güvenliğini muhafaza etmek için huzur ortamı sağlamaya çalışıyor.
Kosova’nın başkenti Priştine’de halk huzurlu ve sakin. Ancak ülkenin kuzeyinde elektrikli bir hava yok değil. Gerek KFOR’da gerekse NATO karargahında, Kosova ile Sırbistan arasında yaşanan bu gerilimin Rusya tarafından malzeme haline gelmesinden endişe duyuluyor. Ancak Vucic pazar günkü basın toplantısında tansiyonu düşürmek amacıyla yaptığı açıklamalar da Brüksel ve Priştine’de memnuniyetle karşılandı. Ankara’nın bölgeye ivedi olarak göndermiş olduğu komando birliği de NATO’nun elini büyük ölçüde rahatlattı.
Kurti ve Vucic ne istiyor?
Kosova Başbakanı Kurti Avrupa Birliği ve NATO’nun telkinlerine rağmen seçimleri yenileme arzusunda değil. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic de Belgrad’dan yaptığı açıklamalarda, Kosovalı Sırplara daha fazla özerklik verilmeden gerilimin son bulmayacağını dile getirdi. Vucic Kosovalı Sırpların ağırlıklı olarak yaşadığı bölgelerin yerel yönetimlerini bir çatı altında toplamak amacıyla Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulmasını talep ediyor. Başbakan Kurti ise bu girişimin zamanla Kosovalı Sırpların ülkeden kopması ve Sırbistan’la birleşmesine neden olabileceği endişesi taşıyor, bu hususta taviz vermeyi düşünmüyor. Vucic ayrıca Fransa ve Almanya önderliğinde Kosova ile Sırbistan arasında barışın kalıcı kılınması için sunulan yol haritasını ‘Kosova’yı resmen tanıma riski’ içerdiği gerekçesiyle imzalamayı reddediyor.